terça-feira, 28 de fevereiro de 2017

Julgamentu ba portugés retidu iha Díli durante tinan rua liu sei hahú iha tersa-feira

Julgamentu ba kazal ida ho sidadaun portugés ne’ebé retidu ona iha Timor-Leste durante tinan rua liu, akuzadu pekulatu, brankeamentu kapitál no falsifikasaun dokumental, sei hahú  tersa-feira ne’e  iha Tribunal Distritál Díli.

Marka ona ba sesaun rua -  tuir fali sei iha  14 fulan - marsu - julgamentu ba Tiago no Fong Fong Guerra tenki hahú, ba faze dauhuluk,  sei rona testemuña na’in tolu  ne’ebé aprezenta hosi  Ministériu Públiku.

Sira maka Mónica Rangel diretora jerál dezde 2013 iha Diresaun Jerál Impostos no ba  data akontesimentu hirak ne’ebé  refere ba kazu ne’e ba diretora nasionál impostu petrolíferu, no ninia responsável direitu, Câncio Oliveira, komissáriu Diresaun Jerál ba Impostu no diretór Alfandega.

Aumneta  moos ba arolamentu testemuña akuzasaun maka  vise-ministru Finansa, Rui Hanjam, liuhosi  julgamentu ne’ebé koletivu juíz sei preside hosi  juíza Jacinta da Costa.

Defeza prevé  ona atu aprezenta to’o  testemuña 12  iha kazu ne’ebé sei hahú hetan akompaña hosi diplomata akreditadu iha Díli, reprezentante instituisaun oioin, inklui Nasoins Unidas no Banku Mundiál, no organizasaun sosiedade sivil timoroan sira.
Tiago Guerra, ne’ebé lakohi halo komentáriu ruma ba agora, sente kedas iha inísiu tinan ne’e – bainhira  data arranke julgamentu marka ona- satisfeitu tanbea bele hahú ba desfexu prosesu ida ne’ebé la’o kuaze tinan rua liu ona.

Portugés na’in rua – ne’ebé  só iha  finál dezembru nian hetan asesu ba prosesu kompletu – hetan  akuzadu ba krime pekulatu, brankeamentu kapitál no  falsifikasaun dokumental, ne’ebé hamutuk  reprezenta pena máxima bele tinan   27.

Iha  akuzasaun, MP konsidera argidu responsável ba autoria material ho konkursu real no forma ba krime tolu.

Hanesan  prova, aléinde dokumentu sira ne’ebé inklui iha prosesu, MP timoroan aprezenta iha inisiu testemuña haat, inklui eis-vise-ministru Finansa Rui Hanjam, funsionáriu seluk hosi Ministériu Finansa no atuál ministra ba kargu ne’e, Santina Cardoso.

Santina Cardoso ikus mai hasai fila fali hanesan testemuña akuzasaun nian bainhira Ministériu Públiku deside  separa prosesu kazal portugés ho koarjidu sira seluk, sidadaun norte-amerikanu Bobby Boye.

Boye hanesan eis-konselleiru hosi  setór petrolíferu ne’ebé defrauda Governu timoroan iha  outubru 2015, hetan kondenadu  hosi tribunál federal norte-amerikanu ba tinan neen kadeia no fó fila osan dólar millaun 3,51 ba Timor-Leste, no agora prezu hela.

Iha prosesu Tiago no Fong Fong Guerra prokuradora defende mantein nafatin ho medida koasaun,  ne’ebé to’o agora aplika " reforsa pressupostu ne’ebé determina iha lei" tuir medida ne’e. Estaun na’in rua labele atu sai hosi nasaun dezde outubru 2014.

Husu moos katak argidu sira hetan kondenadu selu kompensasaun  sivil ho valór Estadu timoroan ninia lakon, ho total dólar 859.706,30.

Tiago Guerra no ninia kaben  só rona rona hosi  MP iha finál nian, liu fulan  20 hafoin detidu, hetan  impedidu sai hosi nasaun durante tinan rua liu ona no jo Termu Identidade no Rezidénsia.

Tiago Guerra hetan  detidu ba interrogatóriu iha  18 outubru 2014, durante loron tolu iha eskuadra polísia Caicoli no lron  21 funan ne’e  rona iha Tribunal Díli, bainhira  juiz ordena nia ba prizaun preventiva, tama iha kadeia Becora, to’o  16 fulan  juñu tinan kotuk.

Dezde tempu ne’ebá, ho nia kaben, ho Termo Identidade no Rezidénsia (TIR) labele sai hosi nasaun.

SAPO TL ho Lusa

Sem comentários: