Labele Uza Forsa Hanehan Povu

DILI – Povu maka save ba dezemvolvimentu nasaun nian maibe, realidade hatudu iha Timor-Leste estadu uza forsa hodi hanehan nia povu, liu husi aktus eviksaun neebe maka dala barak estadu halo ba povu kibiit laek, hodi haruka sai okupante ida iha sira nia hela fatin la ho dignu.

Tuir Direktur HAK Manuel Monteiro katak, save  ba desemvolvimentu maka povu, estadu tenke iha obrigasaun hodi dignifika nia povu no trata nia povu ho diak, maibe ohin loron iha Timor-Leste rasik la tuir dutrina ida nee, tanba haree ba estadu Timor-Leste dala barak uza forsa hodi hanehan fali nia povu sira.

“Ita haree ba trata estadu ba povu TL rasik ladun ekilibriu, dala barak povu kiik neebe maka okupa hela fatin ida,bainhira estadu halo desizaun hodi hasai komunidade sira husi fatin ida sempre hamosu problema entre estadu ho okupante sira, kuandu okupante hirak nee maka la kumpri desizaun, ikus mai estadu tenke uza forsa hodi hasai obrigatoriu povu husi fatin refere. Estadu komesa trata nia povu la ho dignu nomos estadu komesa uza forsa hodi hanehan nia povu kiik”, tenik Manuel Monteiro ba jornalista sira iha nia fatin Farol, Segunda, (28/7/2017).

Nia dehan, tuir lolos estadu labele trata povu ho maneira ida uza forsa hodi hasai povu husi fatin ida , tuir lolos nee estadu tenke trata nia sidadaun ho dignu labele haree ba sidadaun balu neebe maka moris luxu deit maibe, mos tenke haree mos ba iha povu kiik no povu kibiit laek sira.

“Husi povu maka nasaun eziste maibe kuandu la iha povu, ita mos labele bolu nasaun, klarumente estadu iha obrigasaun atu regula nia povu maibe, labele uza forsa hodi hanehan povu kiik no kibiit laek sira ida ne’e buat idake kria fali injustisa sosial iha TL”, tenik Manuel.

Manuel hatutan liu, kuandu iha desizaun estadu tenke iha mos ekilibriu, liu liu ba iha prosesu eviksaun neebe maka estadu dala barak halo no sempre hamosu problema estadu ho komunidade. Komunidade dala barak kestiona tamba desizaun estadu nee ladun iha ekilibriu no nakonu ho desizaun neebe ho forsa atu hadok aan husi buat hirak nee, estadu tenke halo desizaun neebe maka labele desemtendimentu.

“Hau hanoin estadu labele foti desizaun, liu liu ba asuntu eviksaun  nian neebe maka halo povu barak ladun satisfas ho desizaun estadu nian, neebe sempre uza forsa hodi haruka okupante balu sai la ho dignu, ita nia estadu tenke trata nia povu hanesan buat folin ida iha sira nia matan rasik”, tenik Manuel.

Nunee mos tuir Direktur Ezekutiva JSMP, Luis Sampaio katak,  estadu liu husi governu foun tenke dignifika povu tamba husi povu maka estadu iha, se la iha povu entaun la iha mos estadu ne’e duni estadu tenke trata povu ho diak, labele uza forsa ho hanehan fali povu ki’ik no kibiit laek sira.

“Ita nia povu balu ladun satisfaz ho desizaun estadu nia ne’ebe maka sempre hamosu problema bainhira kona asuntu eviksaun nia, eviksaun kuandu estadu halo sempre hamosu desentendimentu entre povu ho estadu atu halakon estadu nia tratamentu ba povu tenke iha equilibriu”, tenik Luis.

Nia dehan, estadu tenke fo tratamentu ba nia povu hodiak hodi nune’e labele hamosu tan desentendimentu entre povu ho estadu bainhira estadu hola desizaun ba asuntus relasiona ho pov nia moris ka nesidade povu nia, estadu hatudu nia parsialidade no neutralidade ba povuhodi povu bele tane as nafatin estadu TL iha futuru, dehan Luis Sampaio.

Alen ida nee husi Parlamentu Nasional, Deputadu Eladio Faculto hateten, estadu tenke trata nia sidadaun ho dignu labele uza forsa hodi hanehan fali povu, maibe oinsa maka bele dignifika ita nia povu, halo tratamentu ba povu ho dignu, labele kria fali insatisfasaun iha povu nia let, estadu tenke trata povu TL hanesan sidadaun laos hanesan buat seluk ida neebe maka la tuir ita nia haree no ita nia hakarak. 

Natalino T. da Costa | Suara Timor Lorosae