tag:blogger.com,1999:blog-42554760216557258562024-02-20T09:40:08.788+09:00- TIMOR AGORATIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.comBlogger17611125tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-84430545737432736092023-08-13T05:34:00.002+09:002023-08-13T05:34:56.184+09:00"O QUE FOI FEITO DE TIMOR-LESTE?" – Tudo na mesma como a lesma?<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhal7cMP1NfqKh4k1FnHrCKT2eGlfrC6ciFQy5EgqEOllESx0wG3LWV4ND1JIFh_BBk5KgCda-ltMTwrTH78wYMpDTyk6M7I1iUX1qS1lVNUT_3E2-SAtKsJGccdzSDbbzqHy0FZpkrYnpIpKtXEguVR4jK9tPaAARf3FEjhLgdO7ult8YfqKFfPRKByTHJ/s960/Ramos-Horta-e-candidato-presidencial-com-o-apoio-de-Xanana-Gusmao.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="573" data-original-width="960" height="382" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhal7cMP1NfqKh4k1FnHrCKT2eGlfrC6ciFQy5EgqEOllESx0wG3LWV4ND1JIFh_BBk5KgCda-ltMTwrTH78wYMpDTyk6M7I1iUX1qS1lVNUT_3E2-SAtKsJGccdzSDbbzqHy0FZpkrYnpIpKtXEguVR4jK9tPaAARf3FEjhLgdO7ult8YfqKFfPRKByTHJ/w640-h382/Ramos-Horta-e-candidato-presidencial-com-o-apoio-de-Xanana-Gusmao.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="text-align: justify;">Tudo quase sempre na mesma apesar de as "moscas habituais" da elite se irem revezando</span></div><br /><div style="text-align: center;"> <span style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana; font-size: medium;"><b>A Grande Reportagem da SIC foi
saber que sucessos e fracassos regista o país na era da liberdade </b></span></span></div><p></p><p>
</p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">A independência de Timor-Leste
foi a maior causa do povo português depois do 25 de abril. Quem o disse pela
primeira vez foi Jorge Sampaio quando era Presidente da República. Este ano,
por ocasião dos 20 anos de independência de Timor-Leste, o atual Presidente
português lembrou essas palavras no Parlamento timorense.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Marcelo Rebelo de Sousa
deslocou-se a Díli para a tomada de posse de José-Ramos Horta como Presidente
da República de Timor-Leste, a 20 de maio, o dia que assinala o nascimento
do primeiro Estado-nação do século.</span></p><p class="MsoNormal" style="text-align: center;"><span style="color: white; font-family: verdana;"><b><a href="http://paginaglobal.blogspot.com/" style="background-color: #eeeeee;" target="_blank">TAMBÉM PUBLICADO EM PÁGINA GLOBAL</a></b></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Onze anos antes, o mundo tinha
despertado para a luta dos timorenses contra a ocupação e a repressão da
Indonésia, a partir da divulgação das imagens do massacre do
cemitério de Santa Cruz.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Na sequência de uma manifestação
durante as cerimónias fúnebres de um jovem pró-independência, os militares
indonésios não hesitaram em disparar, mesmo dentro do cemitério,
onde centenas de pessoas, na maioria jovens, tentavam proteger-se das
balas. O momento foi registado pela câmara do jornalista inglês Max Stahl,
que conseguiu que as imagens fossem divulgadas e o mundo não tivesse
dúvidas sobre o que estava acontecer.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Em Portugal, ouvir a aflição de
um povo tão distante rezar a Avé Maria em português fez despertar
consciências. Políticos da esquerda à direita, figuras públicas, cidadãos
anónimos defendiam os que em Timor queriam um país livre e independente.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">O que acabou por acontecer só
em 2002. A partir daí, foi preciso garantir a paz e reconstruir o
país, um percurso que tem podido contar com ajudas de vários países e
organizações internacionais. Portugal tem tido projetos de cooperação com
o Estado timorense, desde a justiça, ao ensino da língua portuguesa ou à
produção do café, o produto que Timor mais exporta.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Para o português Hugo Trindade,
que chegou a Timor há 15 anos, é preciso mais investimento no setor agrícola,
sobretudo num contexto de crise alimentar.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">A agricultura é a principal
atividade no país e os que dependem dela são também os mais pobres. Timor
tem podido contar com receitas do petróleo e com ajudas da comunidade
internacional mas que diferença tem tido esse apoio no desenvolvimento do país
e quais têm sido os maiores investimentos?</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">O turismo é um dos
setores em que o país ainda tem caminho para fazer. Há poucas estruturas
turísticas num país rodeado por água e onde muitas praias estão interditas
devido à presença de crocodilos, animal considerado sagrado pela maior parte da
população. Mas o território esconde lugares de rara beleza em terra e
no mar. Entre Díli, a capital, e a ilha de Ataúro, a riqueza da fauna e da
flora marítimas conta com mais de 250 espécies diferentes.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">A língua oficial do país é
o tetum, mas o português foi a segunda língua oficial escolhida
por Timor-Leste quando alcançou a independência. O português tinha
sido proibido pela ditadura indonésia durante a ocupação. Os que se
atreviam a falar a língua e ou a ensiná-la eram perseguidos e houve quem
tivesse perdido a vida por causa disso.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Hoje há mais gente a falar
português do que em 2002. Para isso, têm contribuído os CAFE-Centro de
Aprendizagem e Formação Escolar, onde todas as matérias se aprendem em
português. Nestes centros, há 117 professores portugueses que também
dão formação a professores timorenses. Mas o ensino do português só
chega a uma parcela da população. Em cada um dos 13 distritos, há apenas
uma destas escolas e em todas há mais procura do que vagas para novos
alunos.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Em duas décadas, a
população cresceu para um 1,3 milhões de pessoas, a maioria com menos
de 25 anos. A mais-valia de uma população jovem coloca também imensos desafios
a quem governa.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Simoa da Silva Tilman viveu de
perto a história recente do país. A família defendia um Timor livre e
independente e pagou por isso um preço elevado. Um dos irmãos foi levado
pelas tropas indonésias e nunca mais foi visto. Casos como o dela não
faltam <st1:personname productid="em Timor. Durante" w:st="on">em Timor.
Durante</st1:personname> a ocupação indonésia foram mortas centenas de
milhares de pessoas.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">O país vive hoje em paz mas ainda
a tentar sarar as feridas e as divisões entre os timorenses que queriam a
independência e os que defendiam o regime indonésio.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Até que ponto valeu a pena a luta
pela liberdade e pela autodeterminação, que custou a vida a centenas de
milhares de timorenses?</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Em 20 anos de independência, o
que conseguiu alcançar Timor-Leste e o que está ainda por fazer?</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">A Grande Reportagem foi saber
como está e para onde quer caminhar esta democracia do sudeste asiático.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b><i><a href="https://sicnoticias.pt/autores/2019-01-21-Conceicao-Lino-56877a00" target="_blank">Conceição Lino</a> – SIC NOTÍCIAS</i></b></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana; font-size: medium;"><b><a href="https://sicnoticias.pt/programas/reportagemsic/2022-11-10-O-que-foi-feito-de-Timor-Leste--b0f722ea" target="_blank">Com diversos vídeos SIC sobre Timor-Leste na página da Agência
Lusa</a> – Vá Ver.</b></span></p><p></p>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-77935531848267477992023-01-20T03:59:00.005+09:002023-01-20T03:59:59.092+09:00A flagrante e vil desumanidade de Portugal para com imigrantes de Timor-Leste<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjNBGO8bm1hUgu3PLbb0QN8uQBh1wuWxcxyuP9HRVBYNqaIol02arcegt-ZkW3TFrQ6VGbEKKMRW0oclGQEHbSItMTP5OpbkzX8pwDNv-v9iL2QN5FD18QtEC8JvXVgSvXWuASAx1dpXGyYg2n-BvhbZnwHMElTVIxxLjr-NcvuYmUjKMEHQIqKqr4qHg/s951/TL.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="602" data-original-width="951" height="406" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjNBGO8bm1hUgu3PLbb0QN8uQBh1wuWxcxyuP9HRVBYNqaIol02arcegt-ZkW3TFrQ6VGbEKKMRW0oclGQEHbSItMTP5OpbkzX8pwDNv-v9iL2QN5FD18QtEC8JvXVgSvXWuASAx1dpXGyYg2n-BvhbZnwHMElTVIxxLjr-NcvuYmUjKMEHQIqKqr4qHg/w640-h406/TL.png" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="background: white; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span style="color: #444444;">Foi-lhes dado
um ultimato: ou aceitavam ir para um qualquer canto desconhecido do país, onde
não lhes era assegurado acompanhamento, ou lhes era retirado o único apoio até
aqui prestado: um teto. Desumanidade, descoordenação e manifesta insuficiência:
assim se regem as políticas de acolhimento de imigrantes.</span><span style="color: #444444;"><o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" style="background: white; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span style="color: #444444;">Lisboa
“ganhou” na segunda-feira mais nove sem-abrigo, o mais novo com dezanove anos.
Estão a dormir em tendas cedidas pela sociedade civil. À chuva. A história de
cada um deles tem contornos distintos, mas uma matriz comum: um sistema e
instituições desumanos que não se compadecem com os direitos de quem procura
uma vida digna.</span><span style="color: #444444;"><o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" style="background: white; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span style="color: #444444;">Não são os
primeiros sem-abrigo timorenses a morar nas ruas de Lisboa. Depois de um grupo
alargado de mais de 40 pessoas a viver no largo do Martim Moniz, também o
Terreiro do Paço, junto ao cais fluvial, chegou a acolher perto de 70 pessoas.
O longo período em que estes imigrantes estiveram sem respostas adequadas daria
para escrever várias linhas, ou talvez vários artigos, mas agora urge falar
sobre o presente, e sobre os desafios com que nos defrontamos... </span><span style="color: #444444;"><o:p></o:p></span></span></p><p>
<span style="font-family: verdana;"><a href="https://paginaglobal.blogspot.com/2023/01/a-flagrante-e-vil-desumanidade-de.html" target="_blank"><b>CONTINUAR A LER EM PÁGINA GLOBAL</b></a></span></p>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-62128663551429099662022-12-27T03:56:00.002+09:002022-12-27T03:58:08.626+09:00A IMPOSSIBILIDADE DE UM NATAL FELIZ. AI TIMOR.... ATÉ QUANDO?<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQoNNDgq8ISoBcKREwe9CoO5hPL-U9CJT0U9XiuDIoBExWcTbqEgSyLLLKg1jgFwOeosX2Lau7Z07GmhmONvKJvVrYt2KRktWWa4fur0jNiO0a4zHDVN5PJ1b_eEN5sAlnL0rbG5bLFYgVh1zLF3xMaJDE9kFl9cWKC05Rdz6ZfxLOsxDGK6AGWv4XvQ/s770/21523382_770x433_acf_cropped.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="433" data-original-width="770" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQoNNDgq8ISoBcKREwe9CoO5hPL-U9CJT0U9XiuDIoBExWcTbqEgSyLLLKg1jgFwOeosX2Lau7Z07GmhmONvKJvVrYt2KRktWWa4fur0jNiO0a4zHDVN5PJ1b_eEN5sAlnL0rbG5bLFYgVh1zLF3xMaJDE9kFl9cWKC05Rdz6ZfxLOsxDGK6AGWv4XvQ/w640-h360/21523382_770x433_acf_cropped.jpg" width="640" /></a></div><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">É impossível o Natal bafejar Timor-Leste com felicidade se não ignorarmos a fome e malnutrição abundantes no país perante a passividade desumana e indiferença das elites dominantes. A pobreza extrema atinge cerca de dois terços da população timorense e cerca de um terço dessa mesma população está desprovida de vergonha, recheada de corrupção e de hipocrisia. Ai Timor... Até quando?</span></p><p></p>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-3917215234419177092021-12-30T02:02:00.004+09:002021-12-30T02:02:58.084+09:00Ex-padre condenado em Timor-Leste por abuso sexual de menores<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgy8KpZ1ORRj_-5D3RxSeFOynrWYNg8bEQOGkXugVEVPx2oVKpRGBf1Dir59nNebvsgvCOYMZq-l8-fqJLDncHtLYeLSWdI5norkapAOA2-BRHeJubqAThZRB1_q4ArxqfemYtTRy5rlrq0cHU3FXaNOrUxg4D6JJQqAA-c3B_lANyNtQpG0re5ojk-kw=s1366" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="611" data-original-width="1366" height="286" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgy8KpZ1ORRj_-5D3RxSeFOynrWYNg8bEQOGkXugVEVPx2oVKpRGBf1Dir59nNebvsgvCOYMZq-l8-fqJLDncHtLYeLSWdI5norkapAOA2-BRHeJubqAThZRB1_q4ArxqfemYtTRy5rlrq0cHU3FXaNOrUxg4D6JJQqAA-c3B_lANyNtQpG0re5ojk-kw=w640-h286" width="640" /></a></div><br /><span style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>O Tribunal Distrital de Oecusse
condenou hoje (21.12.2021) o ex-padre Richard Daschbach a 12 anos de prisão por
vários crimes de abuso sexual de menores, cometidos num orfanato em
Timor-Leste.</b></span></span><p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">A pena de prisão, lida hoje, foi
determinada tendo em conta cinco crimes de abusos de menores de 12 anos e a
idade do arguido, 84 anos.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Em termos individuais e pelos
vários crimes, o coletivo de juízes aplicou penas parcelares que totalizam mais
de 37 anos de prisão, com o cumulo jurídico de penas a ser de uma pena única de
12 anos de prisão.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b><a href="http://paginaglobal.blogspot.com/search/label/TIMOR%20LESTE" target="_blank">LEIA MAIS SOBRE TIMOR-LESTE <st1:personname productid="em PÁGINA GLOBAL" w:st="on">EM PÁGINA GLOBAL</st1:personname></a></b></span></p>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-71954903622487224602021-05-19T01:49:00.005+09:002021-05-19T01:49:59.343+09:00Governu kansela selebrasaun loron restaurasaun 20 maiu<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiVXPEtemh9B_3xO76Z3gQlWJIma7Se2YMAJa2chT5hG17qd12ENc1SKzVpiIz1K5lgZBCHnqu6txUcBodz-voyJyk-jE_OQzdZMx9mhOqvp44hMi_ICSWqr9OzFxzFUTeXvogqrKrX6Zle/s720/9080b2412ad5468c08b21a16da089cca.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="575" data-original-width="720" height="512" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiVXPEtemh9B_3xO76Z3gQlWJIma7Se2YMAJa2chT5hG17qd12ENc1SKzVpiIz1K5lgZBCHnqu6txUcBodz-voyJyk-jE_OQzdZMx9mhOqvp44hMi_ICSWqr9OzFxzFUTeXvogqrKrX6Zle/w640-h512/9080b2412ad5468c08b21a16da089cca.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">DILI, 18 maiu 2021
(<a href="http://www.tatoli.tl/" target="_blank">TATOLI</a>)—Vise-Ministru Administrasaun Estatál, Lino de Jesus Torrezão, tersa
ne’e informa Governu liuhosi Ministériu Administrasaun Estatál (MAE) deside
kansela selebrasaun loron restaurasaun independénsia 20 maiu ba dala-19, tanba
serka sanitaria no númeru kazu pozitivu COVID-19
ne’ebé aumenta loron ba loron.</span></p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Ita kansela totál selebrasaun
loron restaurasaun independésia 20 maiu ba tinan ne’e, tanba iha hela situasaun
serka sanitaria nia laran no kazu poztivu COVID-19 aumenta sa’e makaas. Iha
situasaun serka sanitária ne’e labele halibur ema barak entaun ita-nia
Prezidente Repúblika.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Francisco Guterres Lú Olo deside
fali katak selebrasaun restaurasaun ne’e kansela totál,” Lino de Jesus Torrezão
hateten ba Agência TATOLI iha nia knaar fatin Colmera, Dili, tersa ne’e.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Membru Governu ne’e hatutan,
Estadu no Governu kansela tanba tauk karik halibur ema barak sei aumenta moras
COVID-19 iha Timor-Leste, entaun iha loron 20 maiu ne’e sei realiza de’it misa
agradesimentu liuhosi virtuál no Prezidente Repúblika sei hato’o ninia
diskursu.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Ita só iha de’it mak diskursu
Prezidente Repúblika Francisco Guterres Lú Olo nian no misa agradementu maibé
liuhosi virtual,” nia dehan.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Lino Torrezão hateten, ba corpo
içar bandeira hosi munisípiu sira-ne’ebé kosentra ona iha Dili no halo ona
preparasaun másimu ne’e, Governu sei lori-fila sira ida-idak ba sira-nia
mnisípiu, maske antes ne’e sira tuir teste swab no rezultadu hatudu sira
na’in-neen (6) mak pozitivu no daudaun ne’e iha hela fatin izolamentu Gólgota,
Comoro, Dili.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Na’in-neen ne’’e ida hosi
munisípiu Baucau, Liquiça ida no Maliana ida, no na’in tolu seluk ne’e maihosi
ema ne’ebé tein inklui inspetór ne’ebé akompañia corpo içar bandeira ne’e,” nia
dehan.</span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: verdana;">Jornalista: Osória Marques
Editór: Cancio Ximenes</span></b></p></div>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-90353497907175985902021-05-19T01:32:00.007+09:002021-05-19T01:32:57.265+09:00Justisa Ba Ema Hotu<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiMCaAEVDBI2W1muItuYLxdoidht0jyns91BRqL1dsBqiIFPYixsRBbEsiNpXUkUwPEfPqkT-o9lANj9VpNyMfivkD3YlSZ1LUExq3MmgOz0WLL5bOdITWGP4pEW95XaUKObzIBI4Z60ICU/s734/images+%25289%2529.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="373" data-original-width="734" height="326" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiMCaAEVDBI2W1muItuYLxdoidht0jyns91BRqL1dsBqiIFPYixsRBbEsiNpXUkUwPEfPqkT-o9lANj9VpNyMfivkD3YlSZ1LUExq3MmgOz0WLL5bOdITWGP4pEW95XaUKObzIBI4Z60ICU/w640-h326/images+%25289%2529.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">DILI, <a href="http://STLNEWS.co" target="_blank">STLNEWS.co</a> – Sosiedade
sira konsidera katak, justisa neebe iha rai ida nee tenke ba ema hotu.</span></p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Atu hetan lia los neebe iha
justisa neebe iha rai ida nee tenke ba ema hotu, labele haree ba diferensa
moris neebe iha,” dehan Akademika UNTL Romerio Maria ba STL iha TDD, Tersa
(18/05/2021).</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Nia hatutan, ohin loron nia haree
sevisu iha tribunal komesa mudansa ona, ema barak neebe halo sala kumpri ona
sira nia sala, maibe iha ema balu maka sei bele dehan seidauk koopera ho
justisa masimu.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Nia esplika tan, justisa nee atu
lao ba oin, presiza mos fo kapasitasaun kontinua ba ema hirak neebe servisu iha
area justisa, atu ho kapasidade neebe diak hodi lori justisa nee lao ba oin.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Iha fatin ketak, Juiz
Administrador Tribunal Distrital Dili, Afonso Carmona dehan, atu lori justisa
lao ba oin, ema hotu presiza enkoraja tribunal, atu sira bele halao serbisu ho
diak.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Hanoin importante tebes ema hotu
atu enkoraja tribunal hodi bele halao servisu ho diak, tanba ho enkoraja no
hanoin balu bele mos hadia buat balu neebe lao lalos,” dehan nia.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Nia afirma tan, ohin loron juiz
Timor oan barak ona, tanba nee espera ba futuru ho rekursu umanu nee sentru
formasaun prepara, bele aumenta tan numeru juiz iha TL.*</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b>Reportajen: Terezinha de Deus | Editora:
Domingas Gomes</b></span></p></div>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-53625550979050991622021-05-19T01:24:00.004+09:002021-05-19T01:24:55.173+09:00Timor-Leste | Covid-19: Pozitivu 176, Rekoperadu 111<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSXcFZcchs4779c2cUfA6YG6NljYJBgipRI3nAe9UdwHe8idNJWqmFCEFXEXnolDT9pGD49nyA9UkCJTJzBy5PdVngMOPtlfyWHzakowdLCjGj5Zgjueb11uvYb7tYaAaauUfr6eXwz0WR/s1920/30936779.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1080" data-original-width="1920" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSXcFZcchs4779c2cUfA6YG6NljYJBgipRI3nAe9UdwHe8idNJWqmFCEFXEXnolDT9pGD49nyA9UkCJTJzBy5PdVngMOPtlfyWHzakowdLCjGj5Zgjueb11uvYb7tYaAaauUfr6eXwz0WR/w640-h360/30936779.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">DILI, <a href="http://STLNEWS.co" target="_blank">STLNEWS.co</a> – Ohin
loron 18 fulan Maiu, Centro Integradu Gestão de Crises, Sala Situação (CIGC-SS)
rejistu kazu Covid-19 positivu hamutuk nain 176 rekoperadu 111.</span></p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Hatete Koordenador Forsa-Tarefa
ba Prevensaun no Mitigasaun Surtu Covid-19 iha Timor-Leste, (CIGC-SS) Rui Maria
de Araújo, liu husi nota Konferensia Imprensa, Tersa (18/05/2021).</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Nia dehan, kazu detetadu foun
neebe rejistu iha loron 18 fulan Maiu hamutuk 176. Husi numeru nee Munisipiu
Dili nain 147, nomos munisipiu seluk nee iha nain 29.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Nia esplika, husi kazu foun ohin
nee iha mane nain 107 no feto iha nain 69, maibe husi hirak nee iha ema neebe
idade tinan 12 nain 3, maibe idade husi 12 too 59 nee iha 171, (97,1%, nomos
neebe idade 60 iha nain 2. Sira nee iha sintomatiku hamutuk 7, 9%.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Aleinde nee iha Laboratoriu
Nasional Saude halo teste PCR 1.116 nee iha Dili hotu, vijilansia sentinela 28,
rastreiu ba kontaktu (contact tracing) 93, no rastreiu aleatoriu (random
screening) 172. Sira nee hotu hakarak halo viajen sai husi serka sanitaria
Munisipiu Dili 702, viajen internasional 83, follow up iha kuarentena 38.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Total testes PCR neebe halo
horiseik dia 17 de Maiu iha Munisipiu sira seluk, REAOA no HNGV hamutuk 606, ho
detalle hanesan Baucau 75, Ermera 95, Maliana 32, Maubisse 146, RAEOA 8, Suai 90,
Viqueque 70, no HNGV 90.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Nia informa tan, total kazu
konfirmadu kumulativu iha 18 fulan Maiu 2021 no sura husi 21 Marsu 2020,
hamutuk nain 4.765.*</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b>Reportajen: Natalina Lopes | Editora:
Domingas Gomes</b></span></p></div>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-38608856006240808462021-05-19T00:42:00.002+09:002021-05-19T00:42:24.455+09:00Casos da variante indiana quase duplicaram no Reino Unido em quatro dias<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhXVYve-lzo5b2t3eUwG3IR4XnP7jky2DLPsrafnSuPdtQC9-nCNcmMXJ5vTEw1ZJHRVhuKcZ39yxx3cGtFP-SftvaeebTLa26awZ4CS2KVkMdErp0qWNy-nZ0rIthsjLry_KDGKLB2-wQo/s1920/naom_60a2be4a117f0.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1080" data-original-width="1920" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhXVYve-lzo5b2t3eUwG3IR4XnP7jky2DLPsrafnSuPdtQC9-nCNcmMXJ5vTEw1ZJHRVhuKcZ39yxx3cGtFP-SftvaeebTLa26awZ4CS2KVkMdErp0qWNy-nZ0rIthsjLry_KDGKLB2-wQo/w640-h360/naom_60a2be4a117f0.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Cientistas dizem que pode
tornar-se na estirpe dominante em solo britânico brevemente.</span></p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Onúmero de casos confirmados da
variante indiana no Reino Unido quase duplicou no espaço de quatro dias,
sublinhou esta segunda-feira o ministro da Saúde britânico, Matt Hancock, na
Câmara dos Comuns, segundo o The Guardian.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Hancock revelou aos deputados que
já foram confirmados 2.323 casos da estirpe B.1.617.2, uma subida significativa
face aos 1.313 da passada quinta-feira. Destes mais de dois mil casos da
variante detetada na Índia, 483 foram identificados em surtos nas cidades de
Bolton e de Blackburn.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">O ministro da Saúde rejeitou os
apelos do Partido Trabalhista para considerar vacinar todos os adultos nas
áreas afetadas, argumentando que a testagem massiva é a melhor solução.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Hancock acrescentou que deve ser
aumentado o ritmo de vacinação para as pessoas elegíveis nestas localidades,
referindo ainda que, só este fim de semana, foram inoculadas 6.200 vacinas em
Bolton.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">A rápida propagação da variante
indiana no Reino Unido está a gerar preocupação na comunidade científica. Paul
Hunter, professor de medicina na Universidade de East Anglia, afirmou que “não
há provas de que o recente rápido crescimento de casos da variante B.1.617.2
demonstre sinais de abrandamento”.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Esta variante vai ultrapassar a
variante de Kent (variante britânica) e tornar-se na variante dominante no
Reino Unido nos próximos dias, se é que já não o fez”, advertiu Hunter.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b>Notícias ao Minuto | © PA Images
via Getty Images</b></span></p></div>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-92055066475717833372021-05-18T23:52:00.000+09:002021-05-18T23:52:02.866+09:00Covid-19: Hospitalizações em Timor-Leste aumentam, com mais 176 infeções<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg7tut2ydrLN4EJTBOqSmQcu1MdKuDS1Eg3NX9C_tzjjBJ69FlQoBf_AmqH0B_MtLW_HocEotIEIBjrRAuwGSjYGRqj7r1SHi3KGrVtt2eo_Weo8nLFORRCeMAKBK7fgMH6ZimlodGAGZMA/s1920/31518886.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1080" data-original-width="1920" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg7tut2ydrLN4EJTBOqSmQcu1MdKuDS1Eg3NX9C_tzjjBJ69FlQoBf_AmqH0B_MtLW_HocEotIEIBjrRAuwGSjYGRqj7r1SHi3KGrVtt2eo_Weo8nLFORRCeMAKBK7fgMH6ZimlodGAGZMA/w640-h360/31518886.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-size: 18px; margin: 0px 0px 30px; text-align: justify;"></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">O número de hospitalizações e de
casos graves e críticos de pessoas com a covid-19 continua a crescer em
Timor-Leste, com o país a registar no último dia mais 176 infeções, a maior parte
na capital timorense, segundo o relatório diário.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Atualmente, e segundo informou o
Centro Integrado de Gestão de Crise (CIGC), há duas pessoas em estado crítico,
com uso a ventilador, e seis em estado grave, com oxigénio, entre as 39 pessoas
que estão atualmente no centro de isolamento de Vera Cruz, onde se concentram
os casos de hospitalizações.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Em comunicado, o CIGC explica que
nas últimas 24 horas se registaram 147 novas infeções com o SARS-CoV-2 em Díli,
14 em Covalima, seis em Viqueque, quatro em Baucau, três em Bobonaro e um cada
em Manatuto e Manufahi.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Do total de infeções quase 8%
tinham sintomas da covid-19.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Nas últimas 24 horas,
registaram-se 111 casos recuperados, com o número de ativos a atingir 2.238
(novo máximo) e o total acumulado a crescer para 4.765.<span></span></span></p><a name='more'></a><p></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Em Díli, os casos positivos
representam 13,7% dos 1.116 testes realizados na capital, sendo que grande
parte desses testes (702 ou cerca de 63%) foram realizados a pessoas que
pretendiam sair da cerca sanitária.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Fora da capital, os casos
detetados correspondem a 4,8 dos 606 testes realizados.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Com base nos novos dados, a taxa
de incidência é de 13,8/100 mil habitantes fora da capital e para 42,5/100 mil
habitantes.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Já a taxa de prevalência estimada
atualmente em Díli é de entre 14,8% a 17,4% o que implica que, com base numa
população de cerca de 352 mil pessoas e usando o valor mais baixo, poderá haver
cerca de 50 mil infetados em Díli, ou "uma em cada seis pessoas".</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">As estimativas das autoridades
indicam que o aumento do número de casos poderá levar, progressivamente, o
número de casos diários a crescer até aos 3.000 ou 4.000.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Atualmente Díli regista o maior
número de casos ativos, 1.851 ou quase 83% do total, seguindo-se a segunda
cidade, Baucau, com 128 casos ativos e Covalima com 101 casos ativos.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Não há nesta altura qualquer
município do país sem casos ativos, sendo que Manufahi e a Região
Administrativa Especial de Oecusse-Ambeno (RAEOA) registam apenas um caso ativo
cada.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">A pandemia de covid-19 provocou,
pelo menos, 3.381.042 mortos no mundo, resultantes de mais de
162,9 milhões de casos de infeção, segundo um balanço feito pela agência
francesa AFP.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">A doença é transmitida por um
novo coronavírus detetado no final de 2019, em Wuhan, uma cidade do centro da
China.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: verdana;"><i>Notícias ao Minuto | Lusa |
Imagem: <span style="background-color: transparent;">© Lusa</span></i></span></b></p><p></p>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-48481823662224163542021-05-18T23:42:00.000+09:002021-05-18T23:42:02.650+09:00Milhares de pessoas manifestam-se na Indonésia contra Israel<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhf8aXXbq8hfQ0tR6PeLm5s_ipZ6oZkYAVmKbc4LcaUp8vXj-BWC8qJg4cElgtET4Xhw-8B9wZR3zmT-hAGVc5lcWocAJoQJdCFOSCuFMpKBrBIoTVRYYO7e8H9sQsYs_svwnJX905Fuqt6/s1920/naom_60a39a633f4c4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1080" data-original-width="1920" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhf8aXXbq8hfQ0tR6PeLm5s_ipZ6oZkYAVmKbc4LcaUp8vXj-BWC8qJg4cElgtET4Xhw-8B9wZR3zmT-hAGVc5lcWocAJoQJdCFOSCuFMpKBrBIoTVRYYO7e8H9sQsYs_svwnJX905Fuqt6/w640-h360/naom_60a39a633f4c4.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Dezenas de milhares de pessoas
manifestaram-se hoje em Jacarta e outras 24 cidades da Indonésia em
protesto contra a ofensiva israelita contra a Faixa de Gaza que já fez mais de
200 mortos.</span></p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">As manifestações foram convocadas
pela Confederação dos Sindicatos dos Trabalhadores Indonésios (KSPI, sigla no
original em bahasa) e decorreram simultaneamente em todo o país.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Na capital do país, milhares de
pessoas manifestaram-se frente à representação das Nações Unidas e do edifício
da embaixada dos Estados Unidos.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Said Iqbal, presidente da KSPI,
disse que a manifestação frente à embaixada norte-americana teve como objetivo
pedir ao presidente dos Estados Unidos, Joe Biden, que não vete a implementação
da resolução do Conselho de Segurança da ONU sobre a independência da
Palestina.<span></span></span></p><a name='more'></a><p></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">"Também pedimos ao
Presidente Biden que inste Israel a parar a agressão militar israelita contra
os palestinianos e a retirar os soldados e polícias da mesquita Al-Aqsa (Jerusalém)",
disse ainda Iqbal.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">O Governo da Indonésia, o país
com mais muçulmanos do mundo, emitiu no domingo um comunicado em conjunto com a
Malásia e o Brunei condenando as ações de Israel na Faixa de Gaza e <st1:personname productid="em Jerusalém Oriental." w:st="on">em Jerusalém Oriental.</st1:personname></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Os confrontos entre as milícias
palestinianas de Gaza e Israel prolongam-se há nove dias, sem que se verifiquem
progressos no sentido de uma trégua.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">A guerra já provocou a morte a
212 pessoas na Faixa de Gaza e dez mortos em território israelita.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">A tensão escalou no passado dia
10 de maio com o lançamento de 'rockets' das milícias palestinianas contra
território de Israel que responde com ataques aéreos de grande intensidade.</span></p>
<p class="MsoNormal"><b><i><span style="font-family: verdana;">Notícias ao Minuto | Lusa |
Imagem: © Anton Raharjo/Anadolu Agency via Getty Images</span></i></b></p></div>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-33735453605331072942021-05-18T07:53:00.004+09:002021-05-18T07:53:49.018+09:00Comissão anticorrupção timorense investigou 73 casos em 2020 – relatório anual<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi9r_H_x6cz_XoG4Si88nN9dmOHJq6mD-dxvXr-eV1tlfVGti6G7OucmbXyccT_eASmzu5Ncc4PapzsN_ZVIoxDJnON_1HFdHqrIG6MfbZl1p611vL3yW8oCMDeRcD92JrIhtmjbjqFYWPF/s643/images+%25287%2529.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="426" data-original-width="643" height="424" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi9r_H_x6cz_XoG4Si88nN9dmOHJq6mD-dxvXr-eV1tlfVGti6G7OucmbXyccT_eASmzu5Ncc4PapzsN_ZVIoxDJnON_1HFdHqrIG6MfbZl1p611vL3yW8oCMDeRcD92JrIhtmjbjqFYWPF/w640-h424/images+%25287%2529.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Díli, 17 mai 2021 (Lusa) - A
unidade de investigação criminal da Comissão Anticorrupção (CAC) timorense
investigou no ano passado 73 casos de alegada corrupção, dos quais 17 ainda
referentes a 2019, segundo um relatório da instituição.</span></p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Os dados fazem parte do relatório
anual da CAC apresentado hoje pelo comissário Sérgio Hornai no Parlamento
Nacional, e que detalha a atividade da instituição que ficou particularmente
marcada, em 2020, pelas dificuldades causadas pela pandemia da covid-19.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“A CAC conseguiu finalizar os
relatórios a enviar para o Ministério Público de um total de 43 casos. Um total
de 23 estão ainda em investigação e sete foram avocados ao MP”, explica-se no
documento.</span></p>
<p class="MsoNormal"></p><p><span style="font-family: verdana;">Segundo o texto, os casos
envolvem 58 suspeitos, e mais de 558 testemunhas, sendo dominados por alegados
crimes de “abuso de poder, peculato, participação económica em negócio,
administração danosa, corrupção passiva, peculato de uso e falsificação
documental”.</span></p><span style="font-family: verdana;"><span><a name='more'></a></span></span><p></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">A CAC explica que a maior parte
dos alegados crimes (15) estiveram relacionados com o Ministério da Educação,
Juventude e Desporto, cinco com o Ministério do Interior e quatro cada com o
Ministério da Justiça e Ministério dos Transportes e Comunicações.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">O relatório refere que a direção
de investigação criminal recolheu em 2020 informação sobre 90 casos, com base
em dados fornecidos por denúncias públicas, funcionários do Estado e empresas,
entre outras.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Com base nessa informação
recebida, a CAC conseguiu concluir ou identificar 25 queixas, das quais 11
tiveram um relatório preliminar enviado para o Ministério Público”, refere-se
no documento.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">No relatório, que marca também
uma década de funcionamento da CAC, relembra-se o impacto da pandemia da
covid-19 que “quase paralisou os processos de funcionamento da máquina do
Estado” e a atividade económica, social e cultural do país.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Uma situação que tornou “mais
difícil” o combate da CAC contra a corrupção, explica-se no relatório.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Apesar das dificuldades, a CAC
refere ter mantido uma agenda de sensibilização e de promoção sobre o combate à
corrupção, abrangendo quase 5.500 funcionários do setor público e milhares de
alunos de escolas e universidades do país.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Entre alguns destaques, o
relatório refere o trabalho de monitorização dos programas de apoio económico
às famílias em resposta aos efeitos da pandemia, tanto apoio financeiro direto,
como a cesta básica.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“O problema central tem a ver com
a base de dados de beneficiários que não está completa. Isso cria condições
para um maior risco de falsificação de dados dos agregados familiares”, refere.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“A capacidade de execução do
Estado também não foi eficiente ou eficaz”, explica a CAC, que deixa
recomendações para prevenir a corrupção e assegurar uma adequada execução dos
recursos do Estado em período de emergência.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Na análise preliminar ao programa
da cesta básica, por exemplo, a CAC identificou entre os problemas a falta de
cooperação das entidades responsáveis, dúvidas sobre os critérios de seleção
dos fornecedores e a menor participação de empresas locais.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">O predomínio de produtos
importados e a falta de qualidade de alguns dos produtos distribuídos foram
outros dos problemas identificados.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">No caso do recurso a fornecedores
de hotéis e refeições para a quarentena e isolamento, a CAC destaca o risco de
“contratação de familiares ou amigos” de funcionários do Governo envolvidos e o
uso de empresas que não estavam capacitadas para estes serviços.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Parte do trabalho levado a cabo
em 2020 teve a ver com a implementação da nova lei anticorrupção, nomeadamente
a recolha das declarações de rendimentos nela previstas.</span></p>
<p class="MsoNormal"><b><i><span style="font-family: verdana;">ASP // VM</span></i></b></p></div>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-9647694953554735262021-05-18T07:45:00.000+09:002021-05-18T07:45:02.677+09:00Covid-19: Timor-Leste regista mais 131 novas infeções, cerca de 10% com sintomas<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgn-GjZzt6N6mtkSxyXQkD0oKuXZkqNYtIujBr_r3POPOJ-JXb5m4i6mUrDGLwusEMWlA6AjWhutZJvacFysYCDMd0AOYg6kwJ6tw08KDHRX_EtuBOfmaXPhKgBKvmbiRGt-6x1fxhBHn0v/s699/transferir+%25284%2529.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="391" data-original-width="699" height="358" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgn-GjZzt6N6mtkSxyXQkD0oKuXZkqNYtIujBr_r3POPOJ-JXb5m4i6mUrDGLwusEMWlA6AjWhutZJvacFysYCDMd0AOYg6kwJ6tw08KDHRX_EtuBOfmaXPhKgBKvmbiRGt-6x1fxhBHn0v/w640-h358/transferir+%25284%2529.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Díli, 17 mai 2021 (Lusa) – As
autoridades timorenses registaram 131 novas infeções da SARS-CoV-<st1:metricconverter productid="2, a" w:st="on">2, a</st1:metricconverter> grande maioria na capital
timorense, no último dia, com 13 dos casos a registarem sintomas da covid-19.</span></p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Em comunicado, o Centro Integrado
de Gestão de Crise (CIGC) refere que se registaram 119 casos em Díli, cinco em
Viqueque, quatro em Bobonaro, dois em Ermera e um em Covalima, com o total de
ativos a subir para 2.173 e o total acumulado a subir para 4.589.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Os casos detetados em Díli
corresponderam a 21,5% dos 553 testes realizados na capital, com os restantes,
fora da cidade, a corresponderem a 4,4% dos 271 testes realizados.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">A taxa de incidência é agora de
13,4/100 mil habitantes fora da capital e de 41,9/100 mil habitantes em Díli.<span></span></span></p><a name='more'></a><p></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Recorde-se que com base nestes
dados e com modelagem feita com base na taxa de prevalência o boletim de
análise epidemiológica da última semana, as autoridades timorenses estimam que
pode haver atualmente 50 mil pessoas infetadas em Díli, num universo de 350 mil
habitantes.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">No centro de isolamento de Vera
Cruz, em Díli, há atualmente uma pessoa em estado critico, com recurso a
ventilador, cinco pessoas em estado grave e 10 em estado moderado, no serviço
de medicina interna. </span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"> A secção de obstetrícia tem
sido uma das que registou um maior número de pacientes nos últimos meses, tendo
atualmente 13 pessoas em estado moderado.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Desde março de 2021 já foram
feitos <st1:personname productid="em Vera Cruz" w:st="on">em Vera Cruz</st1:personname>
um total de 17 partos, nove normais, três cada por cesariana e assistidos por
ventosa e um aborto, com 15 bebés a nascerem saudáveis, nenhum deles infetado,
e dois nados-mortos.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">A pandemia de covid-19 provocou,
pelo menos, 3.371.695 mortos no mundo, resultantes de mais de
162,4 milhões de casos de infeção, segundo um balanço feito pela agência
francesa AFP.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">A doença é transmitida por um
novo coronavírus detetado no final de 2019, em Wuhan, uma cidade do centro da
China.</span></p>
<p class="MsoNormal"><b><i><span style="font-family: verdana;">ASP // VM</span></i></b></p></div>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-91009439960219621132021-05-18T07:37:00.000+09:002021-05-18T07:37:04.914+09:00Covid-19: Autoridades timorenses estimam mais de 50 mil casos só em Díli<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg4eRmroXUVEsHBu_y23Am500UK8ZFNaxiUjyOs_-Uu76cFdIfL3XN5vvD0gadFSv0qrgb0SVmnZcpPdMet6k_CTtS9KEK_J2ddrjZS6N82Xn7xGKR4C8z-6C6_7WPWBsouBH6PEG8sv19s/s2048/3d722ab7d7e72a49f98a187762bea1b1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1363" data-original-width="2048" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg4eRmroXUVEsHBu_y23Am500UK8ZFNaxiUjyOs_-Uu76cFdIfL3XN5vvD0gadFSv0qrgb0SVmnZcpPdMet6k_CTtS9KEK_J2ddrjZS6N82Xn7xGKR4C8z-6C6_7WPWBsouBH6PEG8sv19s/w640-h426/3d722ab7d7e72a49f98a187762bea1b1.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Díli, 17 mai 2021 (Lusa) – As
autoridades timorenses estimam que Díli pode ter mais de 50 mil infeções ativas
do SARS-CoV-2, com a taxa de incidência da covid-<st1:metricconverter productid="19 a" w:st="on">19 a</st1:metricconverter> crescer 50% na última
semana, segundo um relatório hoje divulgado.</span></p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Com base numa população estimada
de 352.553 habitantes em Díli, e a estimativa mais baixa de prevalência,
estima-se que existam pelo menos 50.000 pessoas em Díli que têm covid-19 neste
momento”, refere-se num relatório das autoridades timorenses ao qual a Lusa
teve acesso.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">As estimativas são feitas no
relatório epidemiológico semanal, que analisa a situação da pandemia em
Timor-Leste, preparado, entre outros, pelo Pilar 3 do Ministério da Saúde, em
conjunto com a Força-Tarefa para Prevenção e Mitigação da covid-19 da Sala de
Situação do Centro Integrado de Gestão de Crise (CIGC).</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">O Instituto Nacional de Saúde
timorense, Organização Mundial de Saúde (OMS), as Equipas de Apoio Médico
Australiano (AusMAT) e a Menzies School of Health Research, instituição que
apoia o Laboratório Nacional timorense em Díli, nos testes à covid-19, também
participam na análise.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Para calcular as suas
estimativas, o relatório recorda que “na última semana, a proporção de testes
positivos aumentou de 13% para 19%”.<span></span></span></p><a name='more'></a><p></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Assim, “nos seis dias de <st1:metricconverter productid="10 a" w:st="on">10 a</st1:metricconverter> 15 de maio de 2021, foram
testadas para o efeito 3.101 pessoas, com 499 (16.1%) a serem positivos”, o que
sugere que a prevalência atual da covid-19 em Díli é entre 14,8% e 17,4%”,
comparativamente aos valores de entre 9,9% e 12,2% da semana anterior.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Na análise da situação
epidemiológica do país entre 10 e 16 de maio, as autoridades de saúde
recordaram que o país registou na última semana um total de 1.231 casos
positivos de SARS-CoV-2, ou cerca de 27,6% de todos os casos registados desde o
início da pandemia.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Recorde-se que Timor-Leste tinha
pouco mais de 100 casos acumulados no início de março, tendo registado mais de
4.300 desde aí.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“A subida acentuada da curva
mostra que o número total de casos está a aumentar rapidamente, à medida que a
transmissão continua dentro da comunidade”, refere-se no relatório.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">O número de casos sintomáticos
como percentagem do total de positivos registados mais que duplicou, de 7 para
15%, com mais de 90 pessoas desde 01 de março a necessitarem de hospitalização
por sintomas moderados ou graves.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“À medida que os números de casos
aumentam, o número de pessoas que necessitam de hospitalização também
aumentará, assim como as mortes. Morreram 10 pessoas com a covid-19, incluindo
cinco” na última semana, nota-se no texto.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">No documento indica-se que a taxa
de incidência, que mede o número de casos confirmados, aumentou de 27,8/100 mil
habitantes, na primeira semana de maio, para 41,9/100 mil habitantes entre 10 e
16 de maio.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Em termos nacionais a incidência
é menor, mas também aumentou na última semana, face à anterior, de 8,5/100 mil
habitantes para 13,3/100 mil habitantes.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“O aumento da incidência
observada durante este período de reporte diz respeito à transmissão que
ocorreu até 14 dias antes da notificação dos casos, devido ao período de
incubação da infeção”, salienta-se.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Em termos comparativos, e no
mesmo período, as taxas de incidência foram de 1.6/100 mil habitantes na
Indonésia, de 3,5 em Portugal, de 25,7 na Índia e de 19,7 no Brasil,
assinala-se no documento.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">No que toca à vacinação, no
relatório explica-se que mais de 43 mil pessoas já receberam a primeira dose da
vacina AstraZeneca.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">No documento considera-se que as
cercas sanitárias atualmente em vigor em Díli, Baucau e Covalima – as regiões
com mais casos ativos no país – permitem “ajudar a identificar casos
assintomáticos e a impedir a transmissão dos municípios onde a incidência é
elevada para municípios com menor incidência”.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Os autores sublinharam que a
cerca deve ser considerada “para outros municípios com uma elevada incidência
de casos” e defenderam a continuação de medidas “de saúde pública e sociais
eficazes”.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Os efeitos benéficos destas
medidas podem ser difíceis de ver, porque os números dos casos continuarão a
aumentar enquanto houver transmissão <st1:personname productid="em curso. Não" w:st="on">em curso. Não</st1:personname> aumentarão tão rapidamente como se as
medidas de saúde pública não estivessem em vigor, e haveria um maior risco de o
sistema de saúde ser sobrecarregado, resultando em casos e mortes mais graves”,
explica-se.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“A vacinação também diminuirá a
transmissão. Os programas devem visar a vacinação de grupos vulneráveis em
Timor-Leste, começando com idosos e pessoas com condições de saúde
subjacentes”, sublinha-se.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">No caso da testagem, no relatório
recomenda-se que quem apresente sintomas deve ser testado “o mais rapidamente
possível, de modo que as pessoas com maior risco de transmissão a outras
pessoas possam ser identificadas e isoladas e de modo a que a ajuda médica
possa ser dada a quem a necessite”.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Timor-Leste tem atualmente 2.116
casos ativos.</span></p>
<p class="MsoNormal"><b><i><span style="font-family: verdana;">ASP // JMC</span></i></b></p></div>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-14896322924457168232021-05-17T05:37:00.003+09:002021-05-17T05:39:25.567+09:00TATOLI - Agência Noticiosa de Timor-Leste -- EM PORTUGUÊS<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjI0TyLBebOw98z_274nICZv8L8qfLFz2e-PzpU_aE9CfgfREBnK5olT_YZo_GFQv-9tWkMzhKSuamnhG5Ppaq3YCfskrgY07R6Lk0AXMVwQb52uejgQ-gCoPMugwxf-8JQei4OS_M1hGxi/s1056/tatoli.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="608" data-original-width="1056" height="368" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjI0TyLBebOw98z_274nICZv8L8qfLFz2e-PzpU_aE9CfgfREBnK5olT_YZo_GFQv-9tWkMzhKSuamnhG5Ppaq3YCfskrgY07R6Lk0AXMVwQb52uejgQ-gCoPMugwxf-8JQei4OS_M1hGxi/w640-h368/tatoli.png" width="640" /></a></div><br /><div style="text-align: center;"><b><span style="font-family: verdana; font-size: large;">LEIA EM PORTUGUÊS NOTÍCIAS DE TIMOR-LESTE --</span><span style="color: #990000; font-family: verdana; font-size: large;"> <a href="http://tatoli.tl/pt/" target="_blank">TATOLI</a></span></b></div><p></p>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-36874085049733612682021-05-17T05:24:00.002+09:002021-05-17T05:53:20.662+09:00Covid-19: Duas mortes e 179 novos casos em Timor-Leste no domingo (16)<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiWF4trPtbNWev4sbqr9R6m5Q5NVMucylSsqkMFpCL43_w41r3PFa9_v0MKj5X79W6R9Vtd26j7GM_XWhYcx41m3kJI8Z0-qtMoNgTSHNYltljS9DyFBWEJlRU6Ml4UjyTcP_8XffW2kfdH/s517/images+%25282%2529.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="344" data-original-width="517" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiWF4trPtbNWev4sbqr9R6m5Q5NVMucylSsqkMFpCL43_w41r3PFa9_v0MKj5X79W6R9Vtd26j7GM_XWhYcx41m3kJI8Z0-qtMoNgTSHNYltljS9DyFBWEJlRU6Ml4UjyTcP_8XffW2kfdH/w640-h426/images+%25282%2529.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: center;"><span style="font-family: verdana; font-size: x-large;"><b>Mortos em Timor-Leste sobem para
10 após morte de cidadão chinês</b></span></p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Díli, 16 mai 2021 (Lusa) – Um
cidadão chinês morreu hoje no centro de isolamento de Vera Cruz, em Díli,
infetado com SARS-CoV-2, elevando para dez o número de mortos em Timor-Leste
desde o início da pandemia, anunciaram as autoridades timorenses.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Também hoje as autoridades
anunciaram que nas últimas 24 horas se registaram 179 infeções, 156 casos em
Díli, oito em Baucau, seis em Viqueque, quatro cada em Covalima e Manatuto e um
em Bobonaro, sendo que 12,2% dos casos tinham sintomas de covid-19.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Registaram-se ainda 65 casos
recuperados, com o número de casos ativos a subir para 2.116 e o total
acumulado desde o início da pandemia a subir para 4.458.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Rui Araújo, um dos coordenadores
do Centro Integrado de Gestão de Crise (CIGC), explicou que a vítima mortal de
hoje, o primeiro cidadão estrangeiro a morrer de covid-19 no território
timorense, é um homem, de 58 anos se apresentou no Hospital Nacional Guido
Valadares (HNGV) no dia 11 de maio, onde lhe foi diagnosticado síndrome de insuficiência
respiratória aguda.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Desde 11 de maio esteve a
receber tratamento <st1:personname productid="em Vera Cruz" w:st="on">em Vera
Cruz</st1:personname>, com ventilação assistida e a receber tratamento da
infeção respiratória, tendo hoje morrido. A família e a embaixada da China
estão a coordenar o processo de cremação”, referiu.<span></span></span></p><a name='more'></a><p></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">O responsável do CIGC informou
ainda dos detalhes de uma outra morte, registada no sábado, um homem de 56
anos, que faleceu no local de trabalho.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Os colegas informaram equipas de
saúde e com autorização da família foi feito um teste ‘post mortem’ que
confirmou que estava infetado com SARS-CoV-<st1:metricconverter productid="2. A" w:st="on">2. A</st1:metricconverter> família decidiu levar o corpo para
Lospalos, seguindo-se os procedimentos de saúde no que toca ao funeral”, disse.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Timor-Leste registou a primeira
morte de uma pessoa infetada com covid-19 em 06 de abril deste ano, tendo
registado sete mortes desde o início do mês de maio, confirmando que o país
está a viver o pior momento da pandemia.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Três das mortes registaram-se
fora de qualquer unidade hospitalar.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Tanto as mortes fora das
unidades hospitalares como o aumento de número de mortes nas últimas semanas
confirmam que do ponto de vista do progresso do surto, a situação está a
caminhar cada vez mais para pior”, disse Araújo.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Cenários preparados com base em
modelagem epidemiológica e divulgados por responsáveis timorenses indicam que,
se a situação se mantiver, o país poderá chegar a ter até 500 pessoas
hospitalizadas, com o número de óbitos a multiplicar-se por cinco.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Questionado sobre essas
perspetivas, Rui Araújo disse que são cenários que recorrem a fórmulas
matemáticas com base na prevalência da doença e que consideram “fatores como o
cumprimento do confinamento, das cercas sanitárias e do número de casos
relatados diariamente”.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Os factos, os dados diários,
apontam para a possibilidade de essa estimativa poder vir a ser realidade. Já
no ano passado a Sala de Situação do CIGC apresentou diferentes cenários, com
base nas taxas de ‘ataque’ do vírus de 1, 5, 10 e 30%”, recordou.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Neste momento estamos entre 5 e
10% de taxa de ataque”, explicou.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Rui Araújo disse que tudo vai
depender também de como as pessoas “reagem aos sintomas”, notando que há “cada
vez mais pessoas com sintomas e que não se apresentam nas unidades
hospitalares”.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Mas a taxa de incidência e a
estimativa de taxa de prevalência confirmam esses padrões. A mortalidade
durante o surto vai continuar a aumentar porque há muita infeção na comunidade,
especialmente por um aumento grande, em resultado da transmissão comunitária a
partir das inundações de 04 de abril”, afirmou.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">A taxa de incidência é atualmente
de 13,3 por 100 mil habitantes fora de Díli e de 41,9 por 100 mil habitantes
(novos máximos) na capital, com os positivos relatados hoje em Díli a
corresponderam a 20% dos 781 testes realizados, e os fora da cidade a
corresponderem a 6,3 dos testes realizados.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Um dos locais com surtos é a
cadeia de Suai, explicou Rui Araújo, onde estão infetados 26,2% dos 103
reclusos e 28 guardas, estando agora a ser feito o isolamento dos infetados
dentro do complexo prisional.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">A pandemia de covid-19 provocou,
pelo menos, 3.359.726 mortos no mundo, resultantes de mais de
161,7 milhões de casos de infeção, segundo um balanço feito pela agência
francesa AFP.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">A doença é transmitida por um
novo coronavírus detetado no final de 2019, em Wuhan, uma cidade do centro da
China.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b><i>ASP // FPA</i></b></span></p></div>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-1625546751313178132021-05-17T05:08:00.001+09:002021-05-17T05:08:50.809+09:00ANA GOMES, A AMIGA DA ONÇA DE XANANA GUSMÃO<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjUd6BFrc-gdKsPW25O3p28gGzMtqlu2c71UP5B5ZNPJCJT2clzxUQQoHBXgkwCU1fH0TOb37V1jhU9qB4NuEeCU4xEuVm992dU7oG_8caB1JUD1-E4tMPJHWwlf9zfJPGp4APYop8eCLRD/s571/1281404.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="545" data-original-width="571" height="610" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjUd6BFrc-gdKsPW25O3p28gGzMtqlu2c71UP5B5ZNPJCJT2clzxUQQoHBXgkwCU1fH0TOb37V1jhU9qB4NuEeCU4xEuVm992dU7oG_8caB1JUD1-E4tMPJHWwlf9zfJPGp4APYop8eCLRD/w640-h610/1281404.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><b><i><o:p> </o:p><span style="font-family: verdana;"><a href="https://www.jornaltornado.pt/author/mazancotemenezes/" target="_blank">M.
Azancot de Menezes</a>* | <a href="https://www.jornaltornado.pt/" target="_blank">Tornado</a> | opinião </span></i></b></p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b>Ao ler os comentários
(emocionais) da ex-deputada Ana Gomes em relação ao líder histórico da
Resistência Timorense, publicados há alguns dias em vários órgãos de
comunicação social, fiquei perplexo e escandalizado pela significativa falta de
discernimento e de desconhecimento que esta dirigente do Partido Socialista
português tem sobre a realidade actual timorense.</b></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">O observador menos atento, é
minha convicção, após ter lido os comentários da Senhora, percebe de imediato
que houve um objectivo premeditado em tentar colocar a figura mítica de
Timor-Leste numa situação constrangedora e humilhante, como fazem os “Amigos da
Onça”, quiçá, ao serviço de terceiros interesses.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Em termos de significação de
conceitos e para me posicionar sem equívocos, considero que a expressão “amigo
da onça” foi criada há muitos anos e tem como significado “figura malandra,
debochada e irónica que gosta de levar a melhor sobre os outros”.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">As expressões utilizadas pela
Senhora Ana Gomes ao referir-se ao ex-Comandante das “Forças Armadas de
Libertação Nacional de Timor-Leste” (FALINTIL), Kay Rala Xanana Gusmão,
referidas em órgãos de comunicação social, tais como:</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“ar maltrapilho e perturbado”;</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“até por temperamento, ele era
dado a algumas atitudes coléricas”;</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“foi de boca aberta que se
viu o antigo Presidente a dormir ao relento”;</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“parece estar desequilibrado”;</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“admito que seja por questões do
foro neurológico”;</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">que o estado do Katuas Xanana
“pode ser resultado da velhice ou frustração por perder o poder”;</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">entre outras,</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">São a principal razão de ser da
minha indignação pelo requinte utilizado por Ana Gomes em tentar ridicularizar
uma figura histórica de Timor-Leste, amada pelo povo maubere, mas, igualmente
muito grave, por ausência de qualquer fundamentação de carácter político,
científico ou social.<span></span></span></p><a name='more'></a><p></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana; font-size: large;"><b>Recordar alguns desequilíbrios de
Ana Gomes</b></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Como todos sabemos a ex-candidata
presidencial, formada em direito, chefiou a missão diplomática portuguesa na
Indonésia durante a luta de libertação, reconheço, com alguns aspectos
positivos. Contudo, o temperamento desta senhora que conheci há mais de 30 anos
na residência do Embaixador Fernando Reino, em Sintra, onde também estava a
Senhora Carla Grijó, entre outros (não refiro os nomes por razões de ordem
estratégica pessoal e partidária), é extremamente autoritário e muito
emocional, agindo com frequência sem racionalidade, quase sempre sem
fundamentação, apenas por impulso, amiúde de forma espalhafatosa.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Apenas com dois exemplos
ilustrativos, demonstro o grau de ostentação, vaidade e arrogância desta
dirigente do Partido Socialista português.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Quem não se recorda, em 2020,
desta mesma Ana Gomes, após ter visitado Cabo Verde, ter feito uma série de
denúncias contra o antigo Embaixador da União Europeia (UE) <st1:personname productid="em Cabo Verde" w:st="on">em Cabo Verde</st1:personname>, apenas
porque este se decidiu reformar e com as suas economias ficar a viver neste
país africano da Comunidade dos Países de Língua Portuguesa (CPLP), ao ponto de
ter sido aberto um inquérito pela União Europeia?</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">No processo, em que a grande
iluminada Ana Gomes foi a denunciante, o então Embaixador da UE, José Manuel
Pinto Teixeira, agora Embaixador da Ordem de Malta <st1:personname productid="em Cabo Verde" w:st="on">em Cabo Verde</st1:personname>, foi
totalmente ilibado e o mesmo foi arquivado.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Ora, num processo iniciado por
Ana Gomes junto da União Europeia, posteriormente arquivado (!) <st1:personname productid="em que José Manuel" w:st="on">em que José Manuel</st1:personname> Teixeira
recebeu apoio solidário de todos os partidos e posições, pergunto eu, quem é
que parece ser “desequilibrado”?</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Um outro caso igualmente
escandaloso passou-se no âmbito das eleições na Etiópia, <st1:personname productid="em que Ana Gomes" w:st="on">em que Ana Gomes</st1:personname> foi
uma das observadoras. Os resultados ainda não tinham sido divulgados mas devido
ao seu carácter “dispara primeiro”, sob a habitual emoção desmedida, produziu
declarações não validadas, tendo provocado um incidente gravíssimo que provocou
instabilidade no país e mereceu a crítica de vários países africanos. Pergunto
eu, quem é que parece ser “desequilibrado”?</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana; font-size: large;"><b>O desconhecimento da situação
política e social de Timor-Leste</b></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">As “análises” superficiais e
abusivas de Ana Gomes não passam de comentários parciais e subjectivos e
denotam o total desconhecimento da mesma em relação ao desenvolvimento
político-partidário e social em Timor-Leste.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">A dirigente do PS português, para
espanto meu, ainda não percebeu qual é a actual disparidade entre as cidades e
os campos em Timor-Leste, aliada à desigualdade social que cresce de dia para
dia, e muito menos qual é o grau de envolvimento de Kay Rala Xanana Gusmão
neste processo da actual luta de libertação.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Será que Ana Gomes compreende que
a paralisação do sector agrícola de Timor-Leste é de tal forma gritante que a
produção nacional nem consegue competir nos mercados “tradicionais”? E a total
destruição dos combatentes da Pátria e dos bens que o país produziu à custa do
seu suor e sangue? Tem noção de qual é o ponto de situação? Os diplomados que
são produzidos nas universidades timorenses são absorvidos pelo mercado e pela
sociedade? Será que Ana Gomes se apercebe da pobreza quantitativa e qualitativa
que assola os sectores mais marginalizados da sociedade? Será que a preocupa
sentir que as crises sociais podem passar a ser ininterruptas?</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Perante a grave situação social,
económica e política que atravessa Timor-Leste, Ana Gomes está preocupada
porque Kay Rala Xanana Gusmão tem um “ar maltrapilho”? O que é ser
“maltrapilho”? Vestir T-shirt e calças? Mahatma Ghandi, especialista
em ética política, pelas suas vestes, também era “maltrapilho”? Está
preocupada com a “velhice” de Kay Rala Xanana Gusmão, com 74 anos de idade,
enquanto o Presidente do seu país tem 81 anos?</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Afinal, quem “parece
desiquilibrado”? Quem é a senhora, enquanto jurista, para produzir juízos de
valor em relação ao estado de saúde do líder histórico da resistência timorense
ao ponto de admitir que “haja questões de foro neurológico e que as mesmas se
tenham agravado”?! Por acaso a Senhora é psicóloga clínica ou médica
psiquiátrica? Elaborou algum exame médico à distância?</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Senhora Ana Gomes, (grande) amiga
da onça, não estrague a boa imagem de Portugal em Timor-Leste, penitencie-se, e
ponha-se no seu lugar!</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b>M. Azancot de Meneses -- PhD em
Educação / Universidade de Lisboa</b></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b><a href="https://paginaglobal.blogspot.com/search/label/M.%20AZANCOT%20DE%20MENEZES" target="_blank">LER MAIS DE M. AZANCOT DE MENESES EM PÁGINA GLOBAL</a> - <a href="http://timoragora.blogspot.com/search/label/M.%20AZANCOT%20DE%20MENEZES" target="_blank">TAMBÉM EM TIMOR AGORA</a></b></span></p><p class="MsoNormal"><b><i><span style="font-family: verdana;">Relacionado: </span><a href="https://paginaglobal.blogspot.com/2021/04/timor-leste-xanana-gusmao-filmado.html" style="font-family: verdana;">Xanana Gusmão filmado a esbofetear pessoas na rua</a><span style="font-family: verdana;"> || </span><a href="https://twitter.com/i/status/1381558540607840257" style="font-family: verdana;" target="_blank">VER VÍDEO EM TWITTER </a></i></b></p></div>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-59907464975772678102021-05-13T03:23:00.001+09:002021-05-13T03:23:31.608+09:00Governu kontrata otél ba izolamentu ho kustu diferente<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzsWJ8jzMzN5oM2DGUCHcjl5QH9xMDSlhW0NwDXA8KDL7tz2wir-PjQh3Brupy14Ncisx7iQCO1-RDuG2ID7_U0PzWqjNqo3IVtsbdQcjmyFZBbI1qLA0dp6dbRCpxJpadKDmzJWSTcb4O/s643/noriz.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="509" data-original-width="643" height="506" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzsWJ8jzMzN5oM2DGUCHcjl5QH9xMDSlhW0NwDXA8KDL7tz2wir-PjQh3Brupy14Ncisx7iQCO1-RDuG2ID7_U0PzWqjNqo3IVtsbdQcjmyFZBbI1qLA0dp6dbRCpxJpadKDmzJWSTcb4O/w640-h506/noriz.png" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">DILI, 12 maiu 2021 (<a href="http://www.tatoli.tl/" target="_blank">TATOLI</a>) -
Otél-sira ne'ebé oras ne'e daudaun Governu liu hosi Ministériu Saúde (MS),
kontrata ba fatin izolamentu, ho kustu ne'ebé la hanesan, bazeia kondisaun no
tuir padraun presu ne ' ebé kada otél estabelese.</span></p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Kontratu fatin ba izolamentu,
depende ba ema nia presu kada loron. Iha balun ho presu $ 30, balun $ 40, balun
$ 45, balun $ 50 não balun $ 70, ”Diretór Jerál Serbisu Kooperativu, MS,
Marcelo Amaral, hateten ba jornalista-sira iha, MS, Caicoli, Kuarta ne'e.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Marcelo Amaral fó ezemplu katak,
otél Eternity ninia presu $ 20 kada kama, maibé MS negosia bele hatún ba $
17,50 centavu kada loron, enkuantu otél Time Square, kama ida ho presu $ 50 kada
loron ba ema ida.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Tuir kalkulasaun MS, loron ida
sura kama ida de'it $ 30, bainhira iha otél ida mak iha kama 100, konta ba
loron 14, kustu bele to'o $ 42.000.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Hosi presu ne’ebé iha, MS bele
gasta rihun $800 to’o rihun $100 kada fulan. Hanesan iha otél Eternity ne’ebé
iha kama 200, ita gasta rihun $100 kada fulan, bainhira kama sira-ne’e prienxe
hotu,” nia esplika.<span></span></span></p><a name='more'></a><p></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Diretór Jerál ne’e mós subliña
katak, bainhira hakarak atu redúz gastu, di’ak-liu tenke promove
auto-izolamentu ne’ebé konsidera efetivu-liu.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Tanba ne’e, nia dehan, MS presija
atu halo diskusaun hodi halo sensibilizasaun ne’ebé efetivu liu tan, nune’e
família ne’ebé kondisaun uma di’ak, no ladún di’ak mós bele izola de’it iha
uma-rasik.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Ita bele halo auto-izolamentu
atu bele redúz kustu-sira no despeza. Maibé, kestaun maka, komuniddae koopera
ka la’e.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Tanba ne’e, Governu tenke buka
mekanizmu atu apoia ema-sira ne’ebé laiha kapasidade ekonomia, nune’e bele
sustenta moris durante auto-izolamentu,’’ nia subliña.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Izolamentu ne’ebé oras ne’e ativu
hela mak hanesan Vera Cruz, atiga Ospitál doutór António Carvalho Lahane, Novo
Horizonte, Tasi-tolu iha haat kompostu hosi block A, B, C, no lona, otél
Leo-Kase, SK hotel, Fortuna hotel, Palásiu Nobre Lahane, otél Vila-Verde, otél
Eternity no Golgota Mall ne’ebé sei uza iha tempu badak.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Kona-bá edifísiu eskola Xina iha
Bairru Formoza no mós edifísiu Eskola Téknika Vokasionál (STM sígla indonézia)
Becora, sei iha prosesu levantamentu, bainhira kompleta ona MS sei halo
reabiliatasaun koordena ho Ministériu Edukasaun Joventude no Desportu (MEJD).</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b>Jornalista: Felicidade Ximenes | Editór: Cipriano Colo</b></span></p></div>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-20408483862220954722021-05-13T03:06:00.001+09:002021-05-13T03:06:12.505+09:00Custo de recuperação de residências danificadas pelas cheias estimado em 42 milhões de USD<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiH-9LFMtN52LyW54wamSDdQssu_8gjuzmCQWWeIMDdidPmn5C0G55z4dNMvQEAP1B_KonWlZOaLfG2n3e1N_dF9W8BGB8jXKpNr7LlI7ugHMcN1OusvUjrXjgigF-hFYDQbJFcRWH_go8a/s612/gettyimages-200398081-001-612x612.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="375" data-original-width="612" height="392" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiH-9LFMtN52LyW54wamSDdQssu_8gjuzmCQWWeIMDdidPmn5C0G55z4dNMvQEAP1B_KonWlZOaLfG2n3e1N_dF9W8BGB8jXKpNr7LlI7ugHMcN1OusvUjrXjgigF-hFYDQbJFcRWH_go8a/w640-h392/gettyimages-200398081-001-612x612.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">DÍLI, 11 de maio de 2021 (TATOLI)
– O Secretário de Estado da Proteção Civil (SEPC), Joaquim Gusmão, disse hoje
que a sua instituição calcula que os custos estimados do apoio para a
reconstrução de residências permanentes e provisórias danificadas pelas cheias
de 04 de abril seja de 42 milhões de dólares americanos.</span></p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Após o cálculo dos custos
estimados, a SEPC propôe ao Fundo de contigência o montante de 42 milhões de
dólares americanos”, informou o Secretário de Estado da Proteção Civil (SEPC),
Joaquim Gusmão, à Agência Tatoli, no seu local de trabalho.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Segundo o dirigente, as linhas
ministeriais usaram o formulário multiavalição para efetuaram, no terreno, o
levantamento de dados das diversas residências danificadas. E o Governo
realizará o processo de identificação de dados com rigor, antes de apoiar estas
famílias.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">O governante salientou ainda que
as entidades competentes estão a discutir o mecanismo e o método a adotar para
apoiarem as famílias afetadas pelo desastre natural em relação às residências
permanentes e provisórias.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">O Ministério da Administração
Estatal (MAE) e a SEPC registaram 33.177 famílias afetadas pelas inundações em
todo o território, sendo que 90% reside no Município de Díli e 10% nos
restantes municípios.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Segundo os dados do MAE e da
SEPC, 2.558 famílias vivem em áreas de risco, como montanhas, ribeiras e mar no
Município de Díli.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b>Jornalista: Nelson de Sousa
Editor: Cipriano Colo | Tradutor: Domingos Piedade Freitas</b></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b><a href="http://tatoli.tl/pt/" target="_blank">TATOLI – Agência Noticiosa de Timor-Leste -- noticias em português</a></b></span></p></div>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-69544457836254532172021-05-13T02:53:00.004+09:002021-05-13T02:55:27.960+09:00MAE relata a Lú Olo preparação da eleição presidencial em 2022<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgp_q-tlZ9T0OMI2JSieiTda_lK2gE3kQyxVcdtm4gY4BDa7FlJyX10UK1Pr6vf68JxJ_VeVzY8_-clPqiVRgrRwYRfLhYtK1IYyUVLU0TUB6Y6HylUe2JPI_oPJX8lc34tjpMW-DewML1U/s609/images+%25287%2529.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="511" data-original-width="609" height="538" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgp_q-tlZ9T0OMI2JSieiTda_lK2gE3kQyxVcdtm4gY4BDa7FlJyX10UK1Pr6vf68JxJ_VeVzY8_-clPqiVRgrRwYRfLhYtK1IYyUVLU0TUB6Y6HylUe2JPI_oPJX8lc34tjpMW-DewML1U/w640-h538/images+%25287%2529.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">DÍLI, 12 de maio de 2021 (<a href="http://tatoli.tl/pt/" target="_blank">TATOLI</a>)
– O Ministro da Administração Estatal (MAE), Miguel Pereira de Carvalho,
relatou hoje ao Presidente da República, Francisco Guterres Lú Olo, os
preparativos para a eleição presidencial em 2022. </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">“Informei o Presidente da
República sobre o plano e a preparação da eleição presidencial em 2022, pois o
mandato do Chefe de Estado atual terminará em <st1:metricconverter productid="2022”" w:st="on">2022”</st1:metricconverter>, afirmou o ministro,
após o término do encontro com o Presidente da República, na sua residência, no
Farol, em Díli. </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">O governante recordou que o
Secretariado Técnico de Administração Eleitoral (STAE) ainda se encontra na
fase de preparação da eleição em causa, apesar da pandemia.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Questionado sobre esta
preparação, Miguel de Carvalho, esclareceu que o STAE registou já os 839.430
eleitores em Timor-Leste, bem como os 6.010 no estrangeiro. </span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Segundo o governante, entre o
próximo dia 01 de julho e o mês de janeiro de 2022, o STAE efetuará o
recenseamento eleitoral e a atualização da base de dados eleitoral para
publicar as listas dos eleitores nos centros de votação antes da eleição
presidencial.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Jornalista: Osória Marques | Editor:
Cancio Ximenes | Tradutor: Domingos Piedade Freitas</b></span></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b><a href="http://tatoli.tl/pt/" target="_blank">TATOLI – Agência Noticiosa de Timor-Leste -- noticias em português</a></b></span></p><p></p><p></p>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-26907907265448492042021-05-13T02:34:00.005+09:002021-05-13T02:34:49.730+09:00EUA confiante em acordo com Timor-Leste sobre aeroporto de Baucau<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiflg6UwNPCZrXneZ6dBqEb3mGvbkpv9-GDYHDa1oB88ksobxoExv5e-QBZ5kAy8dPgBPbUua0Tced-6uACx7FE94HQvOhTGAactniy3f8LyRS_dGh5T-aT72G4BZFr9yE4w9JzADyrp8Yx/s1200/transferir+%252819%2529.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="630" data-original-width="1200" height="336" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiflg6UwNPCZrXneZ6dBqEb3mGvbkpv9-GDYHDa1oB88ksobxoExv5e-QBZ5kAy8dPgBPbUua0Tced-6uACx7FE94HQvOhTGAactniy3f8LyRS_dGh5T-aT72G4BZFr9yE4w9JzADyrp8Yx/w640-h336/transferir+%252819%2529.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">O embaixador dos Estados Unidos
em Díli está confiante num acordo em breve com Timor-Leste para um projeto que
prevê a oferta de um avião, a operar a partir de Baucau, para monitorização das
águas do país.</span></p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">"Estou otimista e penso que
estamos muito próximos de chegar a um texto final para que o documento possa ir
a Conselho de Ministros e depois o possamos assinar e começar os
preparativos", disse Kevin Blackstone, em entrevista à Lusa.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">O projeto prevê, na prática, a
oferta de um avião Cessna, para fiscalização marítima, veículos de emergência e
algumas melhorias ligeiras às infraestruturas do aeroporto de Baucau, a segunda
cidade do país, nomeadamente a construção de uma vedação de perímetro e de um
edifício de armazenagem.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">O projeto arrasta-se desde 2018,
quando os primeiros contactos sobre a iniciativa foram feitos entre Timor-Leste
e a embaixada em Díli, mas ficou marcado por alguma polémica, com alguns
críticos a sugerirem que era uma tentativa dos Estados Unidos instalarem uma
base em Baucau.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Blackstone é claro em rejeitar a
polémica, insistindo que Washington não tem qualquer plano para uma base
militar em Timor-Leste e que este projeto foi solicitado pelo Governo timorense
e será totalmente gerido pelo país.<span></span></span></p><a name='more'></a><p></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">"Não há qualquer plano para
uma base ou instalação ou presença permanente dos EUA <st1:personname productid="em Baucau. Isto" w:st="on">em Baucau. Isto</st1:personname> é apenas
uma oferta de apoio, a pedido do Governo timorense, feita em 2018",
enfatizou.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">"O projeto é exatamente uma
vedação de perímetro, um edifício de armazenagem, veículos de emergência e um
Cessna que permite recolher vídeo e imagens da zona marítima", afirmou.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">No valor total de 10,7 milhões de
dólares (8,81 milhões de euros), o projeto de apoio inclui ainda vários anos de
manutenção e assistência, incluindo formação de pilotos.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">"Os Estados Unidos respeitam
o sentido de soberania timorense. As autoridades deram todos os passos para
garantir que não fazem qualquer acordo que comprometa a sua capacidade ou que
represente qualquer obrigação futura", disse.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">O diplomata admite que o processo
tem demorado, mas mostrou-se confiante num acordo, depois de encontros recentes
com o vice-primeiro-ministro, José Reis, mandatado para liderar as negociações.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Nesses encontros, frisou
Blackstone, Timor-Leste "pediu também que os EUA possam apoiar noutro
aspeto, que é o de promover e desenvolver o setor da aviação civil em
Timor-Leste".</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">"A assistência que estamos a
oferecer poderia permitir que os timorenses criassem um aeroporto de dupla
utilização, civil e militar. As Forças de Defesa de Timor-Leste (F-FDTL),
aliás, já estão em Baucau", notou.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Durante as reuniões com as
autoridades timorenses nas últimas semanas, Blackstone disse que o seu país
está disponível para dar outros apoios que possam ser necessários, por exemplo,
caso o país decida criar um aeroporto comercial em Baucau.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">"A ideia que temos em
Washington, por exemplo, é de disponibilizar iluminação para a pista,
alimentada a energia solar. Ou até uma infraestrutura para que o Governo, a
Proteção Civil, possam ter uma estrutura para armazenagem para assistência
humanitária ou em resposta a desastres naturais e onde possam ter material de
emergência", afirmou.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">"Há muitas ideias, mas temos
que dar este primeiro passo, que está a demorar muito tempo. Precisamos de fechar
este acordo. O calendário não é infinito, mas estou otimista de que chegaremos
a acordo nos próximos meses", considerou.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">O projeto apoiado pelos Estados
Unidos está a ser debatido desde 2018, com o Governo a mandatar em janeiro de
2019 três membros do Governo para a primeira negociação com Washington.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">A 30 de janeiro de 2019, em
Conselho de Ministros, o Governo aprovou um projeto de deliberação do ministro
da Defesa, Filomeno da Paixão de Jesus, "relativo ao início das
negociações com o Governo dos Estados Unidos da América para o desenvolvimento
do aeroporto de Baucau", <st1:metricconverter productid="127 quilómetros" w:st="on">127 quilómetros</st1:metricconverter> a leste de Díli.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">"Este aeroporto permite uma
extensão de pista consideravelmente superior à do aeroporto de Díli e é um dos
aeroportos com maior potencial do país, pela sua localização
privilegiada", explicou o Governo.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">A proposta "visa a
autorização para o início das negociações dos termos do acordo necessário ao
projeto de cooperação destinado a reabilitar e desenvolver o aeroporto de
Baucau", acrescentou.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Em novembro de 2020, o assunto
voltou a Conselho de Ministros, com o executivo a mandatar, deste vez, o
vice-primeiro-ministro, José Reis, para negociar e assinar o projeto.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b>RTP | Lusa</b></span></p></div>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-73057710868041121022021-05-13T02:22:00.000+09:002021-05-13T02:22:04.156+09:00Covid-19: Timor-Leste com mais 133 casos e aumento na incidência<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhfYZn9vc4wfzLGbnWr1sfVRPPzmFNzVjh7kYxRYwrKz9fpiRczdZxPIAXTw_zdrcGTKOdVtvVZtZLtiVzXzMKJISGRTwTSShpDbFHMq_I05OWvGjxQ-81VOzddUNm7QGjkKbb-QabCEbMa/s1920/31518890.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1080" data-original-width="1920" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhfYZn9vc4wfzLGbnWr1sfVRPPzmFNzVjh7kYxRYwrKz9fpiRczdZxPIAXTw_zdrcGTKOdVtvVZtZLtiVzXzMKJISGRTwTSShpDbFHMq_I05OWvGjxQ-81VOzddUNm7QGjkKbb-QabCEbMa/w640-h360/31518890.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">As autoridades timorenses
anunciaram hoje novos 133 novos casos de infeção com a covid-19, com quase o
mesmo número de casos recuperados nas últimas horas, com a maioria das infeções
a serem detetadas em Díli.</span></p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Rui Araújo, coordenador da
'task-force' para a prevenção e mitigação da covid-19 do Centro Integrado de
Gestão de Crise (CIGC) explicou em conferência de imprensa online que, além de
117 casos em Díli, registaram-se 10 casos em Ermera, quatro em Baucau e um cada
em Covalima e Manufahi.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Atualmente Timor-Leste tem 1.727
casos ativos e 3.626 casos acumulados desde o início da pandemia.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Hoje, os casos positivos em Díli
corresponderam a mais de 12% dos 966 testes realizados na capital. Doze dos
casos positivos registados hoje tinham sintomas da covid-19.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Os dados fizeram aumentar a taxa
de incidência para 9,1/100 mil habitantes em Timor-Leste e 31,1 por 100 mil
habitantes em Díli.<span></span></span></p><p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Rui Araújo disse que a estimativa
de casos positivos na região de Díli é "atualmente de 35 mil pessoas"
com uma taxa de prevalência entre os 9,9 e os 12% e uma taxa de incidência que
foi em média de 27,8 por 100 mil habitantes nos primeiros nove dias do mês de
maio.<span></span></span></p><a name='more'></a><p></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Isso implica, disse,
hipoteticamente, que se as autoridades conseguissem realizar 10 mil testes por
dia poderia haver novas <st1:metricconverter productid="1.300 a" w:st="on">1.300
a</st1:metricconverter> 1.500 infeções diárias registadas.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Segundo explicou, tem havido um
aumento constante no número de casos sintomáticos como percentagem de todos os
casos positivos detetados -- que passou de 7 para 12% entre abril e maio -- e
no número de hospitalizados, que quase triplicou.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">No que se refere à
hospitalização, Araújo disse que o número total tem aumentado, com um aumento
significativo de mulheres grávidas infetadas.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">"Em termos gerais, os casos
que demonstram sintomas respiratórios têm vindo a aumentar com alguma
gravidade, mas nestas duas últimas semanas, não muitos em situação crítica",
disse.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">"Hoje por exemplo temos um
caso a utilizador ventilador <st1:personname productid="em Vera Cruz" w:st="on">em
Vera Cruz</st1:personname>, um exemplo da continua gravidade de casos que
podem surgir", referiu.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">O responsável timorense explicou
que desde 01 de abril até agora, um total de 209 pessoas foi autorizada a fazer
o confinamento terapêutico em casa, dos quais 70 casos já tiveram alta.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Rui Araújo disse que o CIGC está
a trabalhar para poder começar a utilizar um novo mecanismo online para registo
de pessoas que pretendem sair da cerca sanitária de Díli, e que atualmente
estão a fazer os pedidos presencialmente, com grandes aglomerações diárias.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">"Isso é um risco para a
saúde pública e tem-se insistido na dispersão de aglomerações dessas. A
população reage de forma negativa ao esforço de dispersão. Estamos a trabalhar
nesse mecanismo online e a fazer preparativos para o começar a utilizar",
disse.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Timor-Leste está a viver
atualmente o pior momento desde o início da pandemia.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Hoje, o Governo timorense
deliberou manter o confinamento obrigatório em Díli durante mais 14 dias, até
ao final de maio, renovando a cerca sanitária na capital e nos municípios de
Baucau e Covalima, as regiões com mais casos ativos da covid-19.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">As cercas sanitárias em Baucau,
Covalima e Díli mantém-se por mais 14 dias, não tendo sido renovadas, por outro
lado, as que vigoram até 16 de maio em Ainaro, Ermera, Lautém, Liquiça,
Manufahi e Viqueque.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b>Notícias ao Minuto | Lusa |
Imagem: © Lusa</b></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b>Leia em Notícias ao Minuto: </b></span></p>
<span style="font-size: 12pt;"><a href="https://www.noticiasaominuto.com/mundo/1751998/covid-19-governo-timorense-mantem-confinamento-obrigatorio-em-dili" target="_blank"><span style="font-family: verdana;"><b>Covid-19: Governo timorense mantém confinamento obrigatório em
Díli</b></span></a></span></div>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-73486283843308817422021-05-13T01:11:00.001+09:002021-05-13T01:24:05.437+09:00Bainhira Los Mak Ukun Nain Sira Hapara Serka Sanitaria No Konfinamentu Obrigatóriu?<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrV1GBmtStCQP7ZX4na1oQvshfQCf4Z_3i-D0WozedJ3AGyh2QTvSAm58A_mfIzRO5sKj7j4r40qSfj3KWoYo4K8j8PpqPkyz9PmhP4LgmOaX3L1IpLo3S2S_LpJqEqoLBGwMY6lfxAzR8/s640/mosesvicente.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="435" data-original-width="640" height="436" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrV1GBmtStCQP7ZX4na1oQvshfQCf4Z_3i-D0WozedJ3AGyh2QTvSAm58A_mfIzRO5sKj7j4r40qSfj3KWoYo4K8j8PpqPkyz9PmhP4LgmOaX3L1IpLo3S2S_LpJqEqoLBGwMY6lfxAzR8/w640-h436/mosesvicente.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><i>(Artigo Ida Ne’e Analiza Kona-bá
Polísia Kaer Sidadaun Sira Arbiru Hodi Swab Test)</i></span></p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b>Hosi: <a href="https://timoragora.blogspot.com/search/label/MOIS%C3%89S%20VICENTE" target="_blank">Moisés Vicente</a></b></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Repúblika Demokratika Timor-Leste
(RDTL) implemetasaun Estado Emerjénsia (EE) ba dala-XIII, aplika Munisipiu sira
ba Serka Sanitária no Konfinamentu Obrigatóriu, hodi suspende hotu atividade
sira inklui atividade prejensiál iha eskola sira Pre-Primaria, Primaria,
Pre-Secundaria, Ensino Secundário ba to’o Ensino Superior. Nune’e, serka
sanitária ne’e mós afeta ba rendimentu ekonomia negosiante sira-nian,
rendimentu ba motorista transporte públiku no rendimentu familiár.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Moras pandemia Corona Virus
Disease 2019 (COVID-19) ataka iha mundu rai klaran tomak husi tinan
kotuk kedas, iha rai seluk balun hahu husi kedas tinan 2018 balun ba to’o 2019
no ita iha nasaun Repúblika Demokratika Timor-Leste ne’e hahu husi fulan Marsu
tinan 2020 no mai to’o agora fulan Maio tinan 2021. Iha relatóriu mundial nian
hatudu katak ukun-na’in sira iha mundu rai klaran tomak, afirma katak pandemia
virus COVID-19 maka nudar inimigu ita la hetan ou invisivel, katak inimigu
ne’ebé tama ita la hare. Hakfodak iha ona ita nia let ka ita nia isin, no
utiliza ita ema nia isin hodi halo nia ofensivas. </span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Rezolusaun husi Governu
implementasaun Estadu Emerjénsia ba prevensaun COVID-19 iha Timor-Leste, tuir
Hakerek Na’in haree katak konsidera sai hanesan kurtina hodi asegura polítika
nain sira nian kadeira no poder deit. Governu tenki halo desijaun emidiata hodi
hapara ona rezolusaun Estado Emerjénsia, Serka Sanitaria, Konfinamentu
Obrigátoriu tanba komunidade trabalhador sira sei sai vítima tiha ona tinan
barak nia laran. Komunikadu Imprensa husi porta-vós Front Mahasiswa Timor-Leste
(FMTL) haktuir katak desde tinan 2017 to’o mai agora, situasaun inserteza
polítika no prezensa pesti pandemia COVID-19, halo povu Timor-Leste nia
ekonomia monu no afeita ba rendimentu ekonómia loro-loron, to’o rejulta hamlaha
iha fatin-fatin. Liuliu povu ida ne’e terus tan kuandu impaktu dezastre natural
iha munisipiu sira, udan rezulta inundasaun iha fatin-fatin halo komunidade,
labarik no ferik katuas ne’ebé lakon sira nia vida no hela fatin.<span></span></span></p><a name='more'></a><p></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Estudante sira hahu husi Ensino
Basico, Ensino Secundário ba to’o universidade sira hotu, hanesan estudante
Institute Superior Cristal (ISC), Dili Institute of Technology (DIT),
IOB, UNTL, UNITAL, UNPAZ, UNDIL. Estudante sira labele hala’o prosesu
aprendizazen liu husi plataforma online tanba, osan laiha atu sosa pulsa hodi
ativu internet hodi partisipa aula online ne’e. Maibé so balu deit maka uza
aplika Zoom Meeting, Google Classroom, Google Meet no WhatsApp, maibé
kuitadu ba iha area rural la bele asesu. Estudante balu husi Munisipiu sira
inklui Kapital Dili, atu partisipa iha aula online, obrigatoriamente sira tenki
gasta osan loron ida dólar $ 1. Ne’e duni eskola ho plataforma online ne’e
primeira ves foin hasoru, tanba ne’e dala ruma sai buat foun atu aprende no atu
komprende esplikasaun nai Docente sira nian ka nai Manorin sira nian.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Swab Obrigatóriu, nu’udar teste
ida ne’ebé profesioal saúde sira deit mak halo hodi foti sampel husi ema
ida-idak atu hatene kona-bá ema ne’e infetadu ba virus Covid-19 ka lae. Babain
rezultadu hatudu entre negativu no pozitivu. Iha nasaun hotu uza meius ida
ne’e, nune’e mos Timor-Leste, maibé medida ne’ebé autoridade sira uza mak
diferente. Iha Dili, autoridade seguransa sira halo auto-stop ba sidadaun sira
ne’ebé halo movimentasaun iha estrada públiku sira no obrigatoriamente submete
ba swab. Medida ida ne’e konsege hamosu dezintendimentu. Komunidade balun
halo protesta maka’as hasoru Sentru Integradu Jestaun Krize (SIJK) no sira husu
muda medida ba swab. To’o agora seidauk iha regra ida ne’ebé bele konvense
ema hotu ho konsiénsia ba swab. Situasaun ida ne’e mosu tanba autoridade
sira liu-liu Ministériu Saúde no SIJK fraku iha sensibilizasaun ba komunidade
sira. Aliende sensibilizasaun, autoridade sira mos la konsege analiza situasaun
psikolojikamente ema ida-idak nian no la analiza kona-bá bainhira teste swab ba
ema ida maibé kontrolu ba movimentasaun la efetivu ka la hanoin atu insentiva
ema atu labele halo movimentu maka swab laiha folin tanba prazu
ba swab mós ba loron tolu deit. (Diariu Timor-Post, 7 Maio
2021).</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Iha lidun seluk, liga ba baze
legal, Lei Konstituisaun da RDTL Artigo 23 Direitu fundamentál sira-ne’ebé
konsagra iha Lei-Inan la hasai direitu selu-seluk ne’ebé temi iha lei no tenke
interpreta sira tuir Deklarasaun Universál Direitus Umanus
nian. Artigu 28 Konstituisaun RDTL (Direitu ba Rezisténsia no
defende an rasik) 1. Sidadaun hotu-hotu iha direitu atu la simu no reziste
hasoru orden ne’ebé la tuir lei eh ne’ebé ofende nia direitu, liberdade no
garantia fundamentál sira. 2. Ema hotu-hotu iha garantia kona-ba direitu atu defende
nia an rasik, tuir lei haruka. Liga ba ema hotu-hotu iha terirtorio nasional
atu tuir swab test obrigatoriu karik la tuir maka Polisia sei kaptura tama
karantina obrigatoriu no selu rasik osan, ne’e konsidera krime. Relasiona ho
desizaun Governu kona-bá alterasaun dahuluk Dekretu Governu número 14/2021
loron 29 fulan Abril, kona-bá medida sira ezekusaun deklarasaun Estado
Emerjénsia ne’ebé efetua husi Dekretu Prezidente Republika nian, numeru
24/2021. Lolos rezolusaun ne’e viola ona Lei Kodegu Penál Timor-Leste iha
Artigo 124 nian. Artigo 57 Konsituisaun da RDTL alinea 1. Estadu hatene
katak ema hotu iha direitu ba saúde, asisténsia médika sanitária, no mós devér
atu defende no promove direitu ne’e.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">No Lei ONU nian, iha ne’e hakerek
nain foti husi Fundasaun Mahein (FM) nia relatóriu hatudu katak Governu nia
desizaun ne’e perigozu tebes, tanba razaun oi-oin. Primeiru, obriga ema atu
halo prosedimentu médiku obrigatóriu kontra sira nia hakarak kontra prinsípiu
etika ho direitus umanus fundamental liga ho konsentimentu informadu ho
integridade korporal. Iha posibilidade desizaun ne’e mos viola Konvensaun
Internasionál ba Direitu Sivíl no Polítiku, ne’ebé Timor-Leste asina tiha ona,
nomos viola prinsípiu governasaun demokrátiku no direitus umanus ne’ebé sai
nu’udar fundamentu iha Konstitusaun RDTL. Ami sita relatóriu ida ne’e hakerek
husi ONU nia Rapporteur Espesiál ba ema hotu nia direitu atu goza estandard
saúde fiziku ho mental ne’ebé aas liu: “Konsentimentu informadu la’os deit
katak ema ida simu intervensaun médiku, maibé tenke halo desizaun ne’e ho
voluntariamente no ho informasaun ne’ebé sufisente, ne’ebé proteje pasiente nia
direitu atu bele envolve iha desizaun médiku, no fó responsabilidade no papel
ba pesoal saúde sira. Prinsípiu ne’e nia justifikasaun normativa étika ho legál
mai husi nia promosaun pasiente nia autonomía, auto-determinasaun, integridade
fíziku no bem estar”. (Fundasaun Mahein nia Blog, 5 Maio 2021, bele klik nia
link iha ne’e;<a href="http://www.fundasaunmahein.org/2021/05/05/halo-teste-swab-obrigatoriu-kontra-etika-demokrasia-ho-lojiku/" target="_blank">http://www.fundasaunmahein.org/2021/05/05/halo-teste-swab-obrigatoriu-kontra-etika-demokrasia-ho-lojiku/</a>). </span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Iha sorin seluk, matenek nain
Aristoteles ninia hanoin katak negara yang baik adalah negara yang
memberlakukan hukum-hukum yang baik. Negara baik dapat ditemui jika hukum
berdaulat di dalamnya. Jadi Aristoteles sangat menyukai adanya penguasa yang
memerintah berdasarkan konstitusi dan memerintah dengan persetujuan warga
negaranya, bukan pemerintahan diktator. Mengenai asal mula negara, Aristoteles
memberikan pendapat yang tidak berbeda jauh dengan Plato, yang meyakini bahwa
negara merupakan gabungan dari keluarga-keluarga yang menjadi kelompok besar.
Kemudian kelompok ini bergabung kembali lalu menjadi desa, kemudian desa
memformasi negara.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Ikus liu rekomendasaun, ba
Governu bele ka lae hapara ona teste swab masal ne’e, karik moras
Covid-19 lakon iha ita rai Timor-Leste. Husu ba Governu mos bainhira los
maka hapara serka sanitaria no konfinamentu obrigatóriu nomos Estado
Emerjénsia ne’e atu remata iha Timor-Leste. Husu ba Governu atu hare
mos hodi hadia ekonomia povu nian iha rai laran, parte seluk mos dezenvolve
seitór públiku sira seluk, Agrikultura, Peska, Industria, Saúde no
Edukasaun inklui mós infrastrutura baziku iha area rural, hanesan dada ahi
Eletrisidade ba povu iha area rural sira, hadia Estrada at sira, bee mos ba
povu.**</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b>*Hakerek na’in: Alumni Universidade
da Paz-(UNPAZ), Faculdade de Direito & Estudar Instituto Superior Cristal
(ISC), Departemento Sociologia, Semtr/V no Ativista. Artigo ida ne’e
larepresenta institusaun ne’ebé hakerek na’in haknar ba, maibé idea no
argumentu sira ne’ebé lekar iha artigu ne’e nudar opinião pesoál. Iha sujestaun
ruma bele haruka iha e-mail: <a href="mailto:moisesvicente59@yahoo.com" target="_blank">moisesvicente59@yahoo.com</a> </b> </span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b>Referénsia:</b></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">1. COVID-19
PN Rekomenda Governu Konsidera Sivil Liña Frente. Disponivel iha ne’e: <a href="http://www.tatoli.tl/2021/05/07/covid-19-pn-rekomenda-governu-konsidera-seguransa-sivil-lina-frente/?fbclid=IwAR065Q5cWXHT3uZmpTRSB6Rg2t5bNfhC2K3kVkTdxGwBoIbzHA_Fk0aWY-Y" target="_blank">http://www.tatoli.tl/2021/05/07/covid-19-pn-rekomenda-governu-konsidera-seguransa-sivil-lina-frente/?fbclid=IwAR065Q5cWXHT3uZmpTRSB6Rg2t5bNfhC2K3kVkTdxGwBoIbzHA_Fk0aWY-Y</a></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">2. Durante
SS-Konfinamentu Obrigatoriu Difikulta Prosesu Aprendizajen. Disponivel iha
ne’e: <a href="https://timetimor.com/2021/05/06/durante-ss-konfinamentu-obrigatoriu-difikulta-prosesu-aprendizajen/" target="_blank">https://timetimor.com/2021/05/06/durante-ss-konfinamentu-obrigatoriu-difikulta-prosesu-aprendizajen/</a></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">3. Desak
Pemulihan Demokrasi Myanmar, Jokowi Bakal Adakan Pertemuan dengan Pemimpin
ASEAN. Disponivel iha ne’e: <a href="https://www.liputan6.com/global/read/4510382/desak-pemulihan-demokrasi-myanmar-jokowi-bakal-adakan-pertemuan-dengan-pemimpin-asean" target="_blank">https://www.liputan6.com/global/read/4510382/desak-pemulihan-demokrasi-myanmar-jokowi-bakal-adakan-pertemuan-dengan-pemimpin-asean</a></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">4. Eskola
CRISTAL Temporariamente Hapara Atividade Ensinu. Disponivel iha ne’e: <a href="https://timetimor.com/2021/03/08/eskola-cristal-temporaria-hapara-atividade-ensinu/?fbclid=IwAR0S2W6pihZzzEw6_ZSHuTLUIDLjCydELgt-HQk8I9zQw0Lmfsmdn8r5eG8" target="_blank">https://timetimor.com/2021/03/08/eskola-cristal-temporaria-hapara-atividade-ensinu/?fbclid=IwAR0S2W6pihZzzEw6_ZSHuTLUIDLjCydELgt-HQk8I9zQw0Lmfsmdn8r5eG8</a></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">5. Ilmu
Negara. Dr. Isharyanto, S.H., M.Hum.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">6. <st1:personname productid="La Aguenta Ona" w:st="on">La Aguenta Ona</st1:personname> Ho SS iha
Dili Abitante Sira Reklama Fila Ba Munisipiu. Disponivel iha ne’e: <a href="http://www.tatoli.tl/2021/04/02/la-aguenta-ona-ho-ss-iha-dili-abitante-sira-reklama-fila-ba-munisipiu/?fbclid=IwAR3DbATybbICV6qZ5LJvBYXpVG3cVjVS-F3cYZ4LugDdBoLedRUsaU8ugMk" target="_blank">http://www.tatoli.tl/2021/04/02/la-aguenta-ona-ho-ss-iha-dili-abitante-sira-reklama-fila-ba-munisipiu/?fbclid=IwAR3DbATybbICV6qZ5LJvBYXpVG3cVjVS-F3cYZ4LugDdBoLedRUsaU8ugMk</a></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">7. MEJD
Sei Apoiu Pulsa Internet Ba Estudante Ensino Baziku no Secundario Sira.
Disponivel iha ne’e: <a href="http://www.tatoli.tl/2021/05/07/mejd-sei-apoiu-pulsa-internet-ba-estudante-ensinu-baziku-no-sekundariu-sira/" target="_blank">http://www.tatoli.tl/2021/05/07/mejd-sei-apoiu-pulsa-internet-ba-estudante-ensinu-baziku-no-sekundariu-sira/</a></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">8. Timor-Leste
Kualisi Politika Tanpa Hati Nurani. Disponivel iha ne’e: <a href="https://timetimor.com/2021/02/25/timor-leste-kualisi-politik-tanpa-hati-nurani/" target="_blank">https://timetimor.com/2021/02/25/timor-leste-kualisi-politik-tanpa-hati-nurani/</a></span></p></div>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-83072454681354456562021-05-13T00:49:00.004+09:002021-05-13T00:49:25.584+09:00Programa EUA Sei Apoia Balu Ba Juventude TL<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMKOjuhsVyieXY6MJOnB8nY6DtmIbaCVMv5oIT-OrcTeJDE1sXIKa82bOcbbEdsiSK6rQnZ-JaIkY5SC4V7WKQ2Be9_ufoIoa8pQs_kZ1UfHM_IDF6Jw8_3CL__L1rtaksIOxU_g2yhPM7/s696/IMG-20210512-WA0051.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="591" data-original-width="696" height="544" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMKOjuhsVyieXY6MJOnB8nY6DtmIbaCVMv5oIT-OrcTeJDE1sXIKa82bOcbbEdsiSK6rQnZ-JaIkY5SC4V7WKQ2Be9_ufoIoa8pQs_kZ1UfHM_IDF6Jw8_3CL__L1rtaksIOxU_g2yhPM7/w640-h544/IMG-20210512-WA0051.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;">DILI, <a href="http://STLNEWS.co" target="_blank">STLNEWS.co</a> - Estadus
Unidus Amerika (EUA), sei iha programa balu atu apoiu juventude sira Iha Timor
Leste.</p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal">Lia hirak nee hatoo husi
Embaixador EUA iha Timor Leste, Kevin Blackstone ba jornalista sira hafoin
halao vizita kortezia ba Sekretariu Estadu Juventude no Desportu (SEJD), Kuarta
(12/05/2021).</p>
<p class="MsoNormal">Embaixador Kevin dehan, hasoru
SEJD tanba Embaixada Estadus Unidus Amerika halo hela programa barak kona ba
juventude no desportu.</p>
<p class="MsoNormal">“Ami nia programa barak los, hau
temi balu hanesan desportu ba paz nian no programa neebe popular tebes Wesley
bolsa estudu ba Timor sira no seluk tan,” tenik nia.<span></span></p><a name='more'></a><p></p>
<p class="MsoNormal">Nia dehan, fulan oin sei iha
progama popular ida neebe Wesley mak halo, lolos nee Timor Leste mak sei
organiza, eventu ida nee hafoin Timor Leste nia adezaun ba Wesley iha tinan
hirak liu ba. Workshop nee sei foka liu ba konservasaun marinha,
neebe sei disponibiliza matenek nain sira husi Estadus Unidus no ASEAN, fahe
sira nia matenek no esperensia kona ba asuntu marinha no ambiental ba
partisipante sira.</p>
<p class="MsoNormal">Iha fatin hanesan, SEJD Abrão
Saldanha dehan, reuniaun nee tanba Embaixador EUA foun hasoru malu atu retira
interese kooperasaun neebe mak tinan barak halo entre Estadus Unidus ho estadu
Timor Leste iha área juventude nian. </p>
<p class="MsoNormal"><b>Reportajen: Maria Tavares | Editora:
Josefa Parada</b></p>
<p class="MsoNormal"><b>Embaixador EUA iha Timor Leste,
Kevin Blackstone ho SEJD, Abrão Saldanha. (Foto: Espesial)</b></p></div>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-73062257086461016162021-05-13T00:41:00.003+09:002021-05-13T00:41:43.914+09:00MAE Preparadu Realiza Eleisaun Prezidensial<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgEgrgoFmNeDebpnEuOM52W3890qhGn95pn_zh-O_3prtqcDfkJgXXz6W-U0vlQzfKEbui74Mi7rWCHWyQHcEKqrUk5A7TFenWttkEYcLA5yPaRUJW2qHk5ee3OUK2Wga1tecwFjY5HlX7o/s696/IMG-20210512-WA0033.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="464" data-original-width="696" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgEgrgoFmNeDebpnEuOM52W3890qhGn95pn_zh-O_3prtqcDfkJgXXz6W-U0vlQzfKEbui74Mi7rWCHWyQHcEKqrUk5A7TFenWttkEYcLA5yPaRUJW2qHk5ee3OUK2Wga1tecwFjY5HlX7o/w640-h426/IMG-20210512-WA0033.jpg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">DILI, <a href="http://STLNEWS.co" target="_blank">STLNEWS.co</a> - Ministru
Administrasaun Estatal (MAE), Miguel Pereira de Carvalho hatete, maske ho
situasaun surtu Covid-19 maibe sira preparadu realiza eleisaun Prezidensial iha
tinan 2022.</span></p><div style="text-align: justify;">
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Kestaun nee hatoo husi MAE,
Miguel Pereira de Carvalho ba jornalista sira, hafoin remata enkontru ho
Prezidente Republika, iha rezidensia Prezidente, Farol, Dili, Kuarta
(12/05/2021).</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Ohin enkontru ho Prezidente
Republika hau mai informa ba Prezidente konaba preparativu ba governu halo, no
planea atu halo hodi prepara ba eleisaun Prezidensial ba tinan 2022 nia. Hanesan
ita hotu hatene mandatu Prezidente Republika sei termina iha tinan oin. Orgaun
neebe mak ezekuta aktu eleitoral husi Sekretariu Administrasaun Tekniko
Eleitoral halao nia atividade sira preparadu para atu realiza eleisaun Prezidensial
iha tinan 2022, mesmu iha situasaun Covid-19 ″ hatete Ministru nee.<span></span></span></p><a name='more'></a><p></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Governante nee hatutan,
Sekretariu Tekniku Administrasaun Eleitoral (STAE) ohin loron rejista ona ate
31 Marsu Tinan 2021, leitores hamutuk 839.430 leitores iha rai laran, nomos
leitor sira iha rai liur 6.010 no STAE mos ha hushui loron oin halo
resensiamentu eleitoral, halo aktualizasaun baze de dadus eleitoral, nunee
tempu balun antes de eleisaun tenke publika em uma lista de eleitores sira iha
Centru de Votasaun sira.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Nia dehan, assuntu hirak nee mak
ohin nia informa ba iha Prezidente Republika, kona ba agora dadaun STAE iha
faze pré-eleitoral halo atividade lubuk boot ida iha tempu ida liu ona no tempu
sira tuir mai ate Janeiru tinan oin.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Depois iha faze de periodu de
eleitoral neebe mak sei halao ona Janeiru tinan oin também realizasaun eleisaun
Prezidensial kazu ita hakat ba segundu de volta mais STAE preparadu atu
eleisaun.” tenik nia.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Medidas sira neebe mak STAE halo
ona, nomos sei halo hodi prepara ba eleitores sira hodi ba tuir votasaun nee
mos iha hotu ona.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">“Hau hakarak hatete katak governu
liu husi Sekretariu Tekniku Administrasaun Eleitoral preparadu atu prepara
eleisaun Prezidensial iha tinan oin.” Katak nia.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Nia hatutan nia mos la fo
komentariu CNE nia deklarasaun tanba nee orgaun administrasaun eleisaun seluk,
ida aktu eleitoral seluk.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">STAE hanesan orgaun neebe mak
ezekuta aktus eleitoral refendadu sira ke tutela ba governu no tutela ba
Administrasaun estatal preparadu para atu realiza eleisaun.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;">Prezidente Republika Francisco
Guterres Lú Olo mos kontente bainhira rona informasaun konaba preparativu husi
governu nia hodi prepara ba eleisaun Prezidensial iha 2022.</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b>Reportajen: Emerenciana Pinto | Editor:
Ekipa STL</b></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: verdana;"><b>Imajen: Ministru Administrasaun Estatal
(MAE), Miguel Pereira de Carvalho. (Foto: Media PR)</b></span></p></div>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4255476021655725856.post-15906031578514017552021-05-13T00:33:00.002+09:002021-05-13T00:33:13.251+09:00Estudantes Tenke Estuda<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhXWh_YrvDP3bLkioTEUffYF7gMlLh8flCEXVdAL_-xDpfC7nwPnhwlxi7nNGzl0lLHTjiDoKCbYly8UMOwo4rM204i2iS4CW50Y63kO0lrYNsfjeHddH0yqyYLwawO547gXcUpZjqieQiP/s682/images-1.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="449" data-original-width="682" height="422" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhXWh_YrvDP3bLkioTEUffYF7gMlLh8flCEXVdAL_-xDpfC7nwPnhwlxi7nNGzl0lLHTjiDoKCbYly8UMOwo4rM204i2iS4CW50Y63kO0lrYNsfjeHddH0yqyYLwawO547gXcUpZjqieQiP/w640-h422/images-1.jpeg" width="640" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">DILI, <a href="http://STLNEWS.co" target="_blank">STLNEWS.co</a> - Diretor
ESJ no 4 Setembru, Sergio A.da Cruz dehan, maske dadaun nee iha aplikasaun
konfinamentu obrigatoriu, maibe husu estudantes ida-idak nafatin estuda iha
uma, ho nunee sira bele prepara um ho diak liu tan.</span></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">“Hau hatoo hau nian mensajen ba
estudante sira hotu, atu husu malu ba materia sira neebe mak foti tiha ona iha
eskola, atu foto copy tutan no estuda ho diak, atu nunee bainhira eskola fila
ativa fali ou karik iha planu ruma ba TPC karik estudante sira preparadu tiha
ona atu hasoru ida nee, kona ba halo prevensaun Covid-19, labele fo mensajen
tanba agora dadauk nee professor no estudante sira laos iha area eskola nian,
”dehan Sergio ba STL, liu husi telefone, Kuarta (12/05 / 05 / 2021).</span></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Nunee mos, Liliana Mendes da
Costa, hanesan estudante segundu ano, husi ESJ no 4 Setembru dehan, los duni
katak nuudar estudante tenke estuda nafatin, liu-liu materia neebe mak antes
nee professor sira fo ona estudante sira, hanesan estudante livru nee tenke
loke nafatin estuda.</span></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">“Nuudar estudantes livru nee
tenke loke bebeik estuda, maske ita laiha aprendizajen, maibe iha uma mos tenke
estuda nafatin,” katak nia *</span></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Reportajen: Jacinta Sequeira | Editor:
Ekipa STL</b></span></p>TIMOR AGORAhttp://www.blogger.com/profile/00381269767851826234noreply@blogger.com0