Komunidade Inosente Sai Vitima Ba Operasaun KOK- HANITA

Dili, Radio Online- Operasaun konjuntu PNTL no F-FDTL la’o fulan tolu ona desde fulan Marsu tinan 2015. Elementu lubuk ida husi grupu ilegal entrega-an ba KOK-HANITA hodi prosesa tuir lei nia regulamentu. Maske nune’e responsavel prinsipal husi grupu ne’e nian to’o agora seidauk hatene nian paradeiru no Estadu hasai ona millaun rua dollar Amerikanu ba operasaun ne’e rasik.

Tuir komunikadu imprensa husi FM katak Operasaun la’o dadaun akontese tan insidenti seluk iha loron 28 fulan Juñu tinan 2015 rezulta membru ida husi KOK-HANITA (F-FDTL) hetan kanek, deskonfia tiru husi grupu ilegal. Nune’e resposta ba insidenti ne’e, operasaun intensifika liu-tan (loron no kalan) iha area Laga – Baucau nian.

Hafoin akontesementu iha Laga loron 28 fulan Juñu tinan 2015, KOK–HANITA liu husi media nasional aviza sei hapara movimentu viaturas sira no submete ba pasa-revista iha area operasaun ba sidadaun hotu-hotu exeto titular orgaun soberania na’in haat, Komandante Jeral PNTL no Chefe Estado Maior Genral das F-FDTL.

 Nune’e operasaun aperta liu-tan hasoru antigu Komandante Mauk Moruk ho nia grupu iha area ne’ebé deskonfia hanesan sira nia subar fatin. Situasaun iha area operasaun KOK-HANITA halo dadaun julgamentu iha fatin akontesementu. Insidenti fatal ida iha loron 2 fulan Jullu tinan 2015 rezultadu populasaun ida mate tamba deskonfia tiru husi membru KOK-HANITA iha Postu Administrativu Baguia – Baucau.

 Insidenti seluk husi KOK-HANITA halo agresaun hasoru Juis Tribunal Baucau nian ida iha dalan Dili ba Baucau, loron 28 fulan Juñu tinan 2015. Agresaun seluk hasoru médiku ida iha Suku Saelari Postu Administrativu Laga, loron 1 fulan Jullu tinan 2015 tanba deskonfia apoiu ai-moruk ba grupu Mauk Moruk nian. Iha kazu agresau hasoru médiku ida husi Saelari nian, memebru KOK-HANITA hato’o ba médiku no komunidade katak dadaun ne’e Estadu de-sitiu ka emerjensia.

 Tuir karta komunikadu ne’e, FM konsidera atuasaun KOK-HANITA fora husi normalidade bázika. Portantu membru KOK-HANITA uza nia poder hodi hatete ba komunidade katak dadaun ne’e Estadu de-sitiu ka emerjensia hodi limite movimentu populasaun nian iha area operasaun.Maske Rezolusaun N.o11/2015, 11 de Março, ne’ebé Konsellu Ministru hasai nia misaun atu prevene no reprimir aktu kiminozu grupu ilegais nian. La’os Estadu de-sitiu ka emerjensia.

 Situasaun ida ne’e implika no hapara atividade sira iha komunidade. Nune’e FM nia monitorizasaun rejista eskola balu iha Postu Administrativu Laga merenda eskolar la halo tanba fos la iha. Portantu la admite movimentu ba Baucau-Vila hodi hola fos.

 Enkuantu Postu Saúde Saelari taka provizoriu tanba médiku ne’ebé hetan agresaun husi membru KOK-HANITA halo hela tratamentu iha Laga-Vila. Maske membru KOK-HANITA deskonfia médiku refere apoiu ai-moruk ba grupu Mauk Moruk maibe durante ne’e médiku refere fo asistensia mediku ba KOK-HANITA iha area Saelari nian.

 Situasaun seluk husi operasaun ne’e rasik membru KOK-HANITA la autoriza negosiante movel balu fa’an nesesidade báziku hanesan fos iha Postu Administrativu Laga. Tanba deskonfia komunidade balu apoiu lojistika ba grupu Mauk Moruk.

 Atu responde ba situasaun ne’e FM halo rekomendasaun hanesan tuir mai :

·      Prezidente Repúblika iha nia kualidade nu’udar Komandante Supremu Forsa Armada aviza ba KOK-HANITA tenki komprimenta ba Regra Empeñamentu tuir rezolusaun ne’ebé Governu hasai ona no hetan ratifikasaun husi Prezidente Repúblika. Tanba vitima husi komunidade kontinua aumenta no rezulta balu mate nu’udar kauza husi operasaun KOK-HANITA.

· Lider nasional sira hamutuk ho relijioza sira aproxima antigu Komandante Mauk Moruk ho dalan pasifika no dialogu. Nune’e bele hametin unidade nasional.

· Antigu Komandante Mauk Moruk entrega-an ba Estadu hodi kolabora ho justisa.

· Ministériu Públiku atu investiga no prosesa kazu hirak ne’ebé komete husi membru KOK-HANITA durante operasaun.

· KOK-HANITA tenki investiga no aplika prosesu disiplinar ba membru sira ne’ebé komete infrasaun disiplinar durante operasaun, hanesan deklarasaun ne’ebé hato’o ona husi Porta-voz KOK-HANITA.

Rádio Liberdade Dili - Francisco Gari