Iha Kongresu EUA Papa Apela Kontra kastigu Mate no komérsiu Arma

WASHINTONG - Ba dala uluk maka Papa ida halo diskursu iha Kongresu iha Washington, Francisco aprezenta ona amerikanu na’in haat hanesan ezempplu hodi tuir hodi hetan liberdade, la’ós exkluzaun, hodi hetan justisa sosiál no diálogu.

Papa Francisco halo ona diskursu iha loron-kinta ne’e iha Kongresu, iha Washington, no husik rekadu balun ba polítiku sira nebe prezente, hodi fó hanoin pontu sentrál sira hosi nia misaun, liuliu responsabilidade ba ema kiak no desfavoresidu sira no la’ós lobi ka interese ekonómiku no finanseiru sira.

Imi hanesan povu nia oin, sira nia reprezentante. Bolu imi hodi hein no garanti dignidade hosi imi nia sidadaun sira hodi la kolen no ezijente hosi ema hotu nia di’ak, nebe hanesan polítika tomak nia rohan”, Francisco hatete.

Hanesan modelu nebe tenki halo tuir, Papa hatudu figura Moizes, nebe rekoñesidu no respeitadu hosi kristaun, judeu no mós musulmanu. “Moisés fó mai ita síntese di’ak ida hosi imi nia serbisu: ba imi, husu hodi proteje, ho instrumentu sira lei nian, imajen nebe hanesan ho ida nebe Maromak halo iha ema ida-idak nia oin”.

Ezemplu haat

Hodi hatudu di’ak nia preokupasaun sira no saida mak konsidera hanesan prioridade sira hosi asaun mundu polítiku amerikanu nian, Francisco hatudu figura koñesidu na’in haat hosi istória amerikanu nian, na’in rua de’it maka ema katóliku.

Ba dala uluk, Papa ko’alia kona-bá Abraham Lincoln, eis-Prezidente no figura hosi movimentu ida nebe hakotu ho eskravatura iha EUA, movimentu ida nebe iha apoiu hosi grupu relijiozu oioin. “Importante tebes katak iha loron ohin, hanesan iha pasadu, fé nia lian sei rona nafatin”, Francisco hatete.

Koperasaun ne’e hanesan rekursu poderozu ida iha luta hodi halakon forma globál foun sira atan nian, moris hosi injustisa maka’as nebe bele halakon de’it ho polítika foun sira no dalan foun sira konsensu sosiál nian”.

Hodi destaka importánsia ba hahalok la exkluzaun nian, Francisco uza figura hosi Martin Luther King, halo ligasaun ba problema modernu hosi migrasaun sira, hosi akontesimentu nebe akontese iha Europa no mós imigrasaun ilegál hosi ema sira hosi Amérika Latinu, nebe hamosu kontrovérsia iha debate iha EUA.

Hanesan nia hatete tiha ona loron-kuarta, iha nia diskursu ba bispu sira, Francisco uza fali nia istória rasik nu’udar imigrante sira nia oan-mane.

Iha sékulu ikus ne’e, ema millaun resin to’o ona rai ne’e ho mehi hodi harii futuru ida iha liberdade. Ita, ema hosi kontinente ne’e, laiha tauk ba ema estranjeiru sira, tanba barak hosi ita sira ne’e hanesan ema estranjeiru. Ha’u ko’alia hanesan ne’e nu’udar imigrante sira nia oan-mane, nebe hatene katak imi barak iha ra’an imigrante sira nian.

Papa aproveita ona tema ne’e hodi fó liman ba komunidade indíjena sira, “nebe iha-ne’e, antes ita” maibé “dalabarak la hetan respeitu. Ba povu sira no sira nia nasaun, ha’u dezeju, hosi demokrasia amerikanu nia fuan, afirma fali ha’u nia estima no konsiderasaun maka’as”.  Renascença/Sapo

Suara Timor Lorosae - Foto: Carolyn Kaster/AP