quarta-feira, 15 de junho de 2016

Ensinu portugés maka hanesan "dalan únika" hosi afirmasaun nasionál Timor-Leste nian - Alkatiri


Ensinu portugés hanesan “dalan úniku” hodi hametin soberania no hametin afirmasaun nasionál Timor-Leste nian ba iha rejiaun nomós mundu, tenik ohin eis-primeiru ministru Mari Alkatiri. 

"Lian Camões nian pasa hosi lian estranjeira ba dalen nasionál, hodi dominasaun estranjeira ba afirmasaun nasionál", dehan Alkatiri, durante konferénsia ida iha Dili.

"Dalan ida de’it” halo portugés sai hanesan lian ensinu, siénsia ho domíniu teknolojia, hanesan ho dezenvolvimentu tétum nian. Hanesan ne’e de’it maka it abele kontinua afirma ita-ninia identidade ba iha rejiaun no mundu”, nia hatutan tan.

Mari Alkatiri ko’alia lia hirak ne’e iha Dili, durante "3.ª konferénsia internasionál kona-ba futuru hosi dalen portugés ba iha sistema mundiál”, ne’ebé halibur espesialista hosi nasaun oioin nomós nu’udar marka ba reta ikus hosi prezidénsia Timor-Leste ba Komunidade Nasaun Lian Portugés (CPLP).

Eis-xefe Governu ne’e dehan katak portugés ho tétum hanesan lian ida ne’ebé “sempre presija duni hodi hametin identidade nomós soberania nasionál”.

Iha tempu hanesan no tanba integrasaun ba iha espasu CPLP nian maka dalen portugés fó fatin ba Timor-Leste hodi “hetan papel ida ba iha rejiaun ho mundu no loke odamatan ba kontinente seluk”.

Alkatiri haktuir hikas istória Timor-Leste nian ne’ebé husik hela mozaiku linguístika no étniku ne’ebé halibur hosi aspetu oioin, inklui portugés ho tétum.

“Ohin loron ami sai hanesan ne’e, tanba rezultadu hosi interasaun entre lian hosi orijen no estrutura oioin, hosi relijiaun ne’ebé afirma fé hosi maneira oioin, forma oioin atu esplika fenómenu hosi mundu misteriozu no sobrenaturál”, dehan.

"Diferensa sira ne’e maka hamosu enerjia foun, enerjia libertadora hosi afirmasaun direitu nomós afirmasaun fronteira identitária fízika ida, hosi parte ida no fronteira ida ne’ebé luan, multikultural liu, fó sai kona-ba saida maka istória husik hela ba povu husi latitude no kontinente oioin”, dehan hikas.

Nia dehan katak ohin loron Timor-Leste hanesan “mozaiku hosi lian no dialetu, etnia no uma-adat” ne’ebé maka portugés ajuda hametin tétum, no konsolida nu’udar lian administrasaun, ensinu no dalen segunda “ne’ebé uza hodi fasilita komprensaun hosi mensajen sira ladun elaborada”.

SAPO TL ho Lusa 

2 comentários:

Anónimo disse...

NEOKOLONIALISMU BURAS IHA RAI DOBEN TIMOR TAMBA GRUPO OAN IDA DEIT MAKA HATENE KOLIA EMA NIA LIAN.....KAREGA MAIORIA HODI HAKRUK BA SIRA NIA INTERESE!!
CAMOES NIA LIAN NE...PORTUGUES SIRA NIA LIAN......TETUN MAKA AMI MAUBRE NIAN......

MAUBERE TENKI MATENEK HODI DOMINA LIAN INTERNACIONAL....INKLUI DOMINA LIAN CAMOES NIAN.......LALIKA KAHUR SASAN!!

HARE LOKE MATAN....IHA RAI BARAK HANESAN FIJI...NIGERIA....MALAYSIA....SIGAPORE.....PHILIPINA....KOLIA OS LIAN ENGLISH,,,MAIBE SIRA LA DEHAN ANGLOSAXON KA ENLGISH MAKA SIRA NIA IDENTIDADE KULTURAL...

RAI SIRA BARAK IHA AFRIKA MAKA KOLIA FRANCES NO INLGISH...MAS LA AFIRMA SIRA NIA IDENTIDADE KULTURAL FRANCES KA INGLES.......SO IHA TIMOR MAKA AKONTESE PAILHASU IDA NEEE......

QUE VERGONHA!!

Anónimo disse...

Em 1966, o intelectual argelino, Kateb Yacine disse :

A organização Francophonie pode ser uma máquina política neo -colonial, e eu escrevo em francês para dizer aos franceses que não sou francês.

Iha TL....ema Timoroan balu hakarak dehan Portugues maka nia cultura....hahahahaaa...presija estuda no le barak mk diak pai!!...