PM RUI: AKONTESE VIOLASAUN DIREITUS HUMANUS MAK TL HETAN UKUN A’AN

Primeiru Ministru (PM), Rui Maria de Araújo, informa katak,  violasaun direitus humanus  ne’ebé mak akontese iha tinan 24 nia laran ne’e mak povu Timor-Leste hetan ukun rasik a’an.

“Ita mós presiza  konsiente katak, hanesan  ita nia lider nasional sira hateten  ita nia maun bo’ot Kay Rala Xanana Gusmão dotor Ramos Horta, dotor  Mari Alkatiri, koalia  ona  iha tinan  hirak   liu ba hateten dehan justisa ida bo’ot liu   ne’ebé halo tiha ona ba vitimas ba violasaun direitus humanus  ne’ebé akontese durante tinan 24  ne’e mak justisa bo’ot liu ne’e mak  ita hetan ukun rasik a’an,”esplika,” esplika PM Rui, ba  jornalista sira  iha Palasiu Governu Tersa  (06/12), relasiona ho loron 7 Dezembru invazaun Indonesia mai Timor-Leste.

PM Rui hatutan, violasaun direitus humanus sira mosu tanba povu tomak nasaun tomak  hakarak uku rasik a’an,  entaun pelu paktu Timor-Leste hetan ona ukun a’an  ne’e hanesan justisa bo’ot ida tiha ona.

“Tanba  ne’e mak  ita nia lider politiku sira a nivel nasionais ninian iha opiniaun katak, tanbasa mak ita ba halo tan justisa sira seluk, se hanesna  ne’e ita tenki julga mós  Amerikanu sira tenki julga mós Australia sira tenki julga mós Portugues sira hotu,” hateten PM Rui.

PM Rui realsa katak, prosesu  ne’e liu ona  husi Komisaun bo’ot rua, komisaun Akolhamentu Verdade no Rekonsiliasaun, depois  ho mós Komisaun Verdade  ne’ebé mak halo entre Indonesia  ho Timor-Leste. Rekomendasoins sira  ne’e hotu komisaun hato’o ona a nivel politiku orgaun soberanu sira presiza desidi a nivel de Parlamentu nacional. Governu  hanesan parte  husi orgaun de soberanu de Estadu ninian haree ba ninia kompetensia  ne’ebé mak nia  iha ambitu rekomendasoens sira  ne’e.

“Tanba  ne’e mak  iha semana hirak  liu ba  ne’e Governu aprova  tiha  ona atu hamosu institu de memoria ida hodi implementa  buka atu akompanha, depois  suporta tan implementasaun rekomendasois  sira  hotu  ne’ebé  iha relasaun no oinsa atu desimina informasaun promove para kestaun de violasaun dereitus  humanus  ne’e aban bairua labele akontese fila fali iha  soseidade nia laran,  portantu ida  ne’e mak agora Governu halao dadauk.

“Kona-ba Tribunal da Justisa  ita hotu hatene katak, presiza  iha desizaun politika ida  a nivel nasional iha area ida  ne’e, tantu  ita hein kuandu  orgaun kompetente ba ida  ne’e  foti desizaun ita halo tuir,”hateten PM Rui.

 “Ita muda fali ba dia 31 Dezembru hodi komemora loron , senor Prezidente Nicolao Lobato, mate  iha kombate ida ne’e mak ita foti hanesna loron heroi dia 31 Dezembru, dia 7 Dezembru ne’e ofisialmente tau hanesan dia de memoria, loron para  ita hanoin, loron  ne’ebé forsa estranzeiru sira mai invade mai ita nia rai hodi refleta faktu, hodi nune’e eduka ita nia a’an diak liu tan, aban bairua ital abele komete erru sira  sira  ne’ebé ita komete  iha pasadu  hodi nune’e ita konstrusaun de  Estadu nasaun ne’e bele lao diak liu tan ba oin,”hateten PM Rui.avi

Jornal Nacional