Povu doben Timor – Leste.
Bibere no Maubere sira hotu!
Iha momentu importante tebes ba
ita hotu, ha’u hakbesik-an ba imi hotu, nu’udar timoroan, nu’udar família ida
dei’t, moris iha uma-kain ida de’it: Timor-Leste. Ha’u fiar metin ba imi katak,
ita hamutuk, sei hakat liu dezafiu ida tan, ho susesu.
Povu Timor-Leste hatudu tiha ona
nia brani no determinasaun, iha tempu ne’ebé la hanesan. Ho imi hotu nia brani
mak ita hakerek ita-nia istória. Timor-Leste sai kuñesidu iha mundu tomak. Ita
hotu-hotu hariku duni ita-nia rai lulik Timor-Leste nia naran!
Erói sira, rihun ba rihun, ne’ebé
mak ita la temi sira-nia naran, fó sira-nia vida rasik. Sira mak loke dalan
loloos atu nakfila mehi ba ukun rasik-an, sai realidade ohinloron. Mehi ida
ne’e, hosi Povu, iha rai lulik Timor-Leste, mai hosi kedas tempu bei’ala
sira-nian, kleur tiha ona, atu hahí ita-nia oin, ita-nia naran, nu’udar ema,
nu’udar Povu!
Bainhira ita-nia mehi nakfila ona
ba realidade, Povu ninia reprezentante sira iha Asembleia Konstituinte konsege
halo ita-nia Lei Inan, Konstituisaun Repúblika Demokrátika
Timor-Leste.
Ita-nia Lei Inan garante respeitu
tomak ba Povu nia direitu atu hetan moris di’ak, atu sai hosi mukit no kiak
ne’ebé hanehan beibeik sira-nia moris. Konstituisaun orienta ba
dezenvolvimentu, ba justisa, ba timoroan hotu-hotu. Garante mós katak hotu-hotu
iha direitu hanesan, no Estadu tenke proteje ida-idak nia direitu tuir lei
haruka. Nune’e, ita-nia Povu iha direitu ba demokrasia atu partisipa iha
dezenvolvimentu, iha ita-nia rai Timor-Leste.
Rai lulik Timor-Leste iha direitu
atu sai Estadu modernu. Tuir lei no demokrasia, povu mak bele deside.
Iha loron 22 Jullu 2017 liubá,
povu hala’o nia direitu vota iha eleisaun parlamentár. Povu hili Deputadu neen
nulu resilima (65) aprezenta hosi partidu polítiku lima, biar partidu polítiku
rua nulu resin ida (21) mak harakak tuur iha Parlamentu.
Rezultadu eleisaun hatudu momós
katak Povu lakoi partidu polítiku ida, atu ukun mesamesak. Povu hatudu ninia
vontade katak polítiku sira tenke tuur hamutuk, ho hakmatek, rona malu, no buka
solusaun loloos atu resolve povu nia presiza. Povu matenek loos! Povu hakarak
demokrasia tenkeser haklean liután.
Demokrasia katak tenke ko’alia ba
malu, rona malu, sukat no tetu didi’ak, sá dalan mak di’ak liu atu rezolve
problema sira ne’ebé povu loron-loron hasoru, liuhosi dalan haksesuk/diskusaun
sériu no responsável to’o hetan konsensu. Konsensu katak la’ ós impoen, la’ós
obriga hotu-hotu atu tuir balu-balun nia hakarak, sira-nia interese no haluha
fali Povu nia interese.
Diversidade sai nu’udar ita-nia
Povu nia karaterístika, nu’udar mós ita-nia kultura. Husi ne’e, ita hetan soin
boot ida: maka ita-nia identidade rasik nu’udar Povu, nu’udar Nasaun!
Uluk ita rona malu, ita fiar
malu, ita fó liman ba malu, ita manán! Ita-nia kultura maka ida ne’e duni. Povu
lakohi ema ida ka partidu mesak ida de’it mak desidi buat hotu, lori de’it povu
nia naran maibé Povu la partisipa.
Parabéns ba Povu doben
Timor-Leste!
Liu husi imi-nia votu, imi hato’o
mensajen momoos, katak ita presiza haklean liután ita-nia demokrasia. Maibé
polítiku sira la interpreta loloos povu nia mensajen ne’e. Envezde ko’alia ba
malu no respeita Povu nia hakarak, polítiku sira fila kotuk ba malu.
Tempu to’ o ona atu ita fó liman
ba malu, hare’e oinsá loos lori ita-nia rai doben Timor-Leste ba oin!
Ita labele kontinua ho
situasaun polítika ida ne’ e tanba hamosu ona krize institusionál.
Povu doben Timor-Leste!
Ita-nia Konstituisaun tatoli lia
momoos katak Povu mak na’in ba poder polítiku, tuir Konstituisaun no lei sira
haruka. Ida ne’ e mak prinsípiu boot liu hotu-hotu; ida ne’ e mak prinsípiu
ne’ebé tanen Estadu-de-Direitu demokrátiku!
Ita hotu tenke hamutuk hodi hari
Nasaun doben ida ne’e.
Ita hotu tenke moris hakmatek
nafatin, badinas nafatin no fó laran ba malu nafatin, nu’údar maun-bin-alin
hosi família ida de’it. Ita hatudu ba mundu tomak katak:
Ita timoroan mak kaer rasik ukun
ida ne’e;
Ita timoroan haburas no hametin
ita-nia demokrasia tuir ita-nia hakarak rasik no
Ita timoroan sei kaer metin páz
no estabilidade atu haburas babeibeik Timor-Leste, nu’udar Nasaun ida ne’ebé
riku no justu
Prezidente Repúblika fiar metin
ba Povu hanesan Povu mós fó fiar ba Prezidente!
Prezidente fiar katak Povu de’it
mak bele ajuda rezolve dezafiu foun ne’ébé ita hasoru daudaun ne’e!
Ho haraik-an Prezidente husu ba
Povu atu VOTA fila fali, iha eleisaun antesipada!
Ita hotu bá vota!
Ita hotu bá tuir eleisaun!
Ita hotu-hotu bá VOTA fila fali!
Atu haforsa ita-nia Demokrasia no Estadu-de-Direitu Demokrátiku.
Prezidente Repúblika
deside, tuir artigu 86, al. f) Konstituisaun Repúblika:
Disolve Parlamentu Nasional
Prezidente Repúblika sei marka
data ba eleisaun antesipada, tuir lei haruka.
VIVA TIMOR-LESTE, LIVRE NO INDEPENDENTE!
VIVA DEMOKRASIA!
VIVA POVU DOBEN TIMOR-LESTE!
Palásiu Prezidensial Nicolau
Lobato, 26 Janeiru 2018
TATOLI
Imajen: Prezidente Repúblika,
Francisco Guterres Lú Olo, ohin iha Palásiu Prezidente Nicolau Lobato Bairo
Pité, deklara disolve Parlamentu Nasionál hodi hakotu impase polítika iha
rai-laran. Foto António Gonçalves
Sem comentários:
Enviar um comentário