terça-feira, 11 de maio de 2021

Normalizasaun estragu dezastre naturál iha territóriu nasionál atinje 99%

DILI, 10 maiu 2021 (TATOLI)–Tama ona fulan-ida hafoin dezastre naturál ne’ebé akontese iha loron 04 abríl, Insitutu Jestaun Ekipamentu, Institutu Públiku (IGE,I.P) inklui entidade relevante no empreza nasionál sira kuaze konklui ona serbisu normalizasaun infraestrutura públika iha territóriu nasionál.

“Normaliazasaun no limpeza jerál iha territóriu tomak atinje ona 99%, ne’ebé IGE ho apoia hosi empreza balun kosenge nornaliza lokál 100-resin, liuliu konetividade terrestre kuaze rekuperadu iha territóriu tomak, maibé falta lokál balun mak sei halo atendimentu,” Ministru Obra Públika, Salvador Eugênio Soares dos Reis Pires, informa iha salaun Hotel Novo Turismo, Lecidere, Dili, segunda ne’e.

Hafoin dezastre naturál foin lalais, Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, orienta harii ekipa task force, ne’ebé kompostu hosi Ministériu Planu no Ordenamentu (MPO) no Ministériu Obra Públika

(MOP) hamutuk ho entidade relenvante sira atu halo identifikasaun estragu estrada, ponte no kontrolu cheia atu halo normalizasaun inklui rekuperasaun.

Kona-ba rekuperasaun, tuir Ministru Salvador, hafoin ekipa téknika sira halo identifikasaun halo kalkulasaun estragu infraestrutura iha lokál 101 ho kustu millaun $245.

“Ita-nia levantamentu ba lokál 101, kompostu hosi estrada hamutuk sesaun 20-resin, ponte no kontrolu cheia hamutuk 10-resin, inklui estragu sistema bee-moos kuaze 50% ho kustu kuaze millaun $7, nune’e mós estragu eletrisidade liña distribuisaun 33 no liña trasmisaun hanesan torre 16 hamutuk millaun $8,5,” nia akresenta.

Nune’e, governante ne’e dehan, ekipa téknika halo ona dezeñu no Bill of Quantity (BoQ) hodi aprezenta ba Konsellu Administrasaun Fundu Infraestrutura (KAFI) atu deside hodi halo rekonstrusaun tuir kategoria simples no komplexu tebes.

Projetu iha fatin hitu, hanesan mota iha RTK-diresaun Maloa bá Tuana-laran, estrada Bidau iha Hospital Nasional Guido Valadares (HNGV) nia kotuk, estrada ligasaun Tibar bá Ermera, Ponte Loes, Ponte Bekusi-Taibesi no estrada CPLP ba tasi ibun Bebonuk.

“Projetu hitu, ekipa tékniku prepara hela dezeñu hafoin submete ba KAFI hodi halo aprovasaun hafoin halo rekuperasaun,” nia hatutan.

Entidade iha área infraestrutura públika hamutuk ho Sekretariadu Grande Projetu (SGP), Komisaun Nasionál Aprovizionamentu (CNA, sigla portugés) no Ajénsia Dezenvolvimentu Nasionál (ADN) hamutuk halo hela dezeñu ba rekonstrusaun, maibé prosesu hotu sei liu desizaun KAFI.

Iha biban hanesan, Prezidente Konsellu Administrasaun Bee Timor-Leste, Empreza Públika (BTL,E.P), Carlos Peloi dos Reis, hateten dezastre naturál konsege estraga sistema distribuisaun bee-moos kuaze 50%.

“Ita konsege normaliza sistema kuaze 30%, maibé númeru ema asesu sistema ne’e kiik no ema ne’ebé asesu 20% seidauk hadi’a mak boot liuliu iha sistema iha área mota ulun, Comoro ne’e kuaze komunidade iha kapitál Dili 70% mak asesu,” nia dehan.

Maski nune’e, ekipa sira iha terrenu hahú normaliza iha semana ida tan nia laran, nune’e komunidade sira iha Manleuana, Bairro Pité, inklui fatin seluk ne’ebé seidauk asesu bele asesu ona bee-moos.

Nune’e, empreza estatál kontinua fornese bee-moos ba komunidade sira ne’ebé seidauk asesu liuhosi enxe iha tanke bee ne’ebé estabelese ona hodi hein normalizasaun.

“Ita atu ba hadi’a labele tau fali bee iha mota laran, maibé ita tenke buka fali dalan seluk atu mota mai labele estraga tan, maibé solusaun permanente ne’e sei kleur tanba ne’e solusaun temporária sira bele halo hotu iha semana ida tan,” nia garante.

Jornalista: Florêncio Miranda Ximenes Editora: Julia Chatarina

TATOLI – Agência Noticiosa de Timor-Leste

Sem comentários: