HAMENUS KOMISÁRIU CNE, EZEMPLU BA EFISIENSIA ESTADU

Primeiru Ministru (PM), Rui Maria de Araújo hateten katak, desizaun Parlamentu Nasionál (PN) liu husi alterasaun lei administrasaun eleitoral hodi hatun Komisáriu Komisaun Nasionál Eleisaun (CNE) nian husi 15 ba 7 ne’e, hanesan ezemplu ida ba efisiensia Estadu.

“Tanba Parlamentu Nasionál to’o iha konkluzaun ida katak, ema na’in 7 de’it bele kontrola. Ida ne’e efisiensia, tanba ita hot-hotu hateten katak, Estadu ne’e presiza aposta maka’as iha efisiensia, entaun ida ne’e ezemplu ida efisiensia,” dehan Rui Araújo ba jornalista sira iha Palácio Prezidensial Aitarak Laran Dili, Kinta (09/06).

Rui Araújo dehan tan, hamenus komisariu sira ne’e, númeru de’it mak tu’un, maibé kontrolu ba eleitoral ne’e, iha nafatin.

“Lei eleitoral ne’ebé Parlamentu Nasionál halo ona alterasaun ne’e, sei la hamosu fraude eleitoral,” katak PM Rui Araújo.

Hatan kona-ba disputa fronteira marítima entre Timor Leste ho Australia oras ne’e dada’uk la’o oinsa ona, tanba Australia ho Timor Leste hili ona sira nia konsiliador ba kazu ida ne’e, Primeiru Ministru Rui Araújo dehan, prosesu ne’e la’o hela, maibé tuir régras labele fó sai ba públiku lai.

“Ha’u hakarak hateten ba ita bo’ot sira (jornalista) katak, tuir régras konsiliasaun ninian, prosesu ne’ebé hala’o ne’e, labele fó sai ba públiku, mas buat ne’ebé ha’u bele hateten mak ne’e, Timor Leste hili ona konsiliador, Australia mós hili ninian ona, agora sira nain rua tu’ur hamutuk atu hili ema ida atu sai sira nia Prezidenti,” Xefi Governu ne’e haklaken.

Kona-ba kazu Certain Maritime Agreement In the Timor Sea, PM Rui dehan, kazu ida ne’e mós, reprezentante legal husi parte rua ne’e sei diskuti hela.

“Parte rua ne’e sei diskuti hela ho Tribunal, bainhira, hira mak atu hahú,” katak PM Rui Araújo.

Imposível halo kontrolu

Husi sorin seluk, Vise Prezidenti Partido Dezenvolvimento Nacional (PDN), Assembleia Juventudi, Pedro dos Reis hateten, ho redusaun komisáriu CNE husi 15 ba na’in 7 deit ne’e, imposível atu halo kontrolu ba prosesu eleitoral iha Timor laran tomak, ho efikasia.

Vise PDN ne’e hatutan, órgauns hanesan CNE ne’e iha papél ne’ebé importante tebes iha prosesu konaba eleisaun, tamba nia kontrolu Partidus Politikus iha Timor tomak. Sé na’in 7 de’it ne’e, difisil ba sira atu halo kontrolu ba prosesu eleitoral hotu ne’ebé sei hala’o iha país ida ne’e.

“Ita lebele hatete katak, ho politika ida ne’e, sei hamosu fraude eleitoral, tamba ita laiha faktus, maibé tuir informasaun ka boatus ne’ebé iha katak, eleisaun ne’ebé hala’o iha passadu, iha indísius sira hanesan ne’e. Maibé, loos duni, tamba ita hanesan nasaun foun, dalaruma ita la’o, ita hasoru frakezas ka fallansu sira hanesan ne’e atu bele sai mós nu’udar referénsia ida mai ita hotu”, esplika Pedro dos Reis ba JN-Diário, Kinta (09/06), iha nia rezidénsia Fatuhada Díli.

Tamba ne’e, tuir sira nia pontu de vista, se bele karik, Governu buka forma oinsa para komisariu ne’e bele reprezenta tan husi partidus politiku sira, hodi bele ajuda halo kontrolu, atu nune’e, ema ida labele halo tuir nia hakarak, tamba se la’e, partidu ki’ik sira bele serbisu mate-an didi’ak mós, ikus mai rezultadu hanesan de’it.

“Ha’u lahatene polítika Governu nian oinsa, dalaruma sira haree ba katak, mal gastus barak konaba fasilidades ka sasan sira barak, maibé tuir ha’u nia haree, nasaun ida, hakarak ka lakohi tinan 5 dala ida mak foin halo festa demokrásia, ne’ebé órgaun CNE ne’e importante la halimar, atu tau ema hotu-hotu nia direitu ne’e tuir ida-idak nia hakarak,”Vise PDN ne’e akresenta.

“Enerjia husi nain 7 ne’e, ha’u haree hanesan nasaun ida lato’o karik para atu kontrolu ba Timor laran tomak, presiza aumenta tan, so ke meius ne’e oinsa, Gastu ne’e oinsa, estratejia ne’e oinsa Governu mak tenki hatene,” Vice PDN ne’e fundamenta.cos/ias

Jornal Nacional