sexta-feira, 26 de maio de 2017

Iha de'it koligasaun ida maka sei aprezenta ba eleisaun parlamentar iha Timor-Leste


Eleisaun parlamentar timoroan sira nian iha loron 22 Jullu sei iha de'it koligasaun pré-eleitoral ida entre forsa polítika kandidatu sira, ho partidu aliadu tolu ho bandeira hosi Bloku Unidade Popular (BUP), hatete hosi responsável eleitoral ba Lusa.

Prezidente hosi Komisaun Nasional Eleisaun sira nian (CNE), Alcino Barris, konfirma ona ba Lusa katak iha de'it koligasaun ida maka aprezenta ona to'o loron-segunda liubá, prazu limiti atu nune'e autoridade eleitoral sira bele hetan notifikasaun ba intensaun hosi akordu sira ne'e antes votu.

"Hanesan koligasaun úniku ne'ebé maka aprezenta ona iha CNE to'o limiti prazu nian", nia hatete ba Lusa.

Fonte ida seluk hosi CNE explika ona ba Lusa katak BUP halibur forsa polítika tolu, Partidu Libertasaun hosi Povu Aileba (PLPA), Partidu Millenium Demokrátiku (PMD) no Partidu Demokrátiku Repúblika Timor-Leste nian (PDRT).

Harii iha fulan-Jullu 2015, BUP ohin loron hanesan fraku liu duké antes, lakon nia forsa polítika sira ne'ebé forte liu, liuliu Partidu Sosialista Timor (PST) nian, harii iha tinan 1990 no lidera hosi Avelino Coelho, no Partidu Repúblikanu Nasional hosi Timor-Leste (PARENTIL), harii iha 2001 no lidera hosi Flaviano Pereira Lopes.

Opiniaun ne'ebé la hanesan halo partidu rua ne'e hadook aan hosi BUP, tenki aprezenta mesak ba eleisaun parlamentar sira.

Hosi partidu inisial lima, PST hanesan ida ne'ebé maka iha liu istorial eleitoral iha Timor-Leste, hahú hosi eleisaun sira ba Asembleia Konstituinte, ne'ebé hetan ona votu 6.480 resin, ne'ebé permiti eleisaun ba deputadu na'in ida, maka Avelino Coelho.

Iha 2007, aprezenta ona forsa polítika tolu, no PDRT hetan númeru boot votu sira nian, 7.781 (1,86% hosi total), tuir PST ho votu 3.982 no PMD (votu 2.878).

Iha eleisaun lejislativu ikus sira aprezenta ona votu tolu hosi partidu sira, PST ho votu 11.379 (2,41% no forsa daneen ne'ebé hetan liu votu) no koligasaun Bloku Proklamador, harii hosi PMD no PARENTIL, ne'ebé hetan votu 3.125 (0,66%).

Alterasaun sira ba lei eleitora aprova foin lalais ne'e implika atu partidu sira bele hili de'it deputadu sira ba Parlamentu Nasional bainhira hetan pelumenus 4% hosi votu válidu sira.

Iha eleisaun 2012 nian iha de'it partidu haat maka bele halakon bareira, Congresso Nacional da Reconstrução Timorense (CNRT), Frente Revolucionária do Timor-Leste Independente (Fretilin), Partidu Demokrátiku (PD) ho Frente Mudansa (FM), partidu ikus ne'e iha liu limiti oituan iha tempu ne'ebá, maka 3% hosi votu.

Kalendáriu eleitoral kalkula katak kandidatura sira hosi partidu sira tenki formaliza to'o loron 01 Juñu iha Tribunal Rekursu, ne'ebé to'o loron 11 Jullu kompleta verifikasaun hosi kandidatura sira ne'ebé aprezentadu no, liutiha loron lima, lori ba sorteiu hosi orden boletin sira votu nain ne'ebé sei halo iha loron 15 ka 16 Juñu.

Acilino Manuel Branco, diretor-jeral hosi Sekretariadu Tékniku hosi Asisténsia Eleitoral (STAE), hatete ona ba Lusa katak to'o agora rejista ona iha Timor-Leste partidu hamutuk 31.

"Ne'e la implika katak sira hotu bele sai kandidatu, tanba tenki kumpri kritériu oioin ho baze iha lei eleitoral", nia explika no fó hanoin katak iha eleisaun parlamentar ikus, iha tinan 2012, aprezenta ona kandidatura hamutuk 19 entre sira iha koligasaun rua.

Kampaña eleitoral loron 30 halo entre 20 Juñu no 19 Jullu, no previstu loron rua reflesaun nian antes halo votu iha loron 22 Jullu.

Kalendáriu kalkula katak apuramentu ba nível munisipal sei hotu to'o loron 24 Jullu no apuramentu iha nível nasional sei hotu to'o loron 27 Jullu.

Deputadu na'in 65 hosi Parlamentu Nasional sei eleitu iha loron 22 Jullu sei iha responsabilidade hodi apoia formasaun hosi ezekutivu tuirmai, Governu konstitusional dahitu.

SAPO TL ho Lusa

Sem comentários: