sexta-feira, 5 de maio de 2017

Prezidente: Susesu ne'ebé Timor-Leste hetan iha tinan 15 ikus ne'e labele halo monu ba sala

Prezidente timoroan afirma iha loron-kinta ne'e katak susesu sira ne'ebé nasaun hetan "labele halo monu" timoroan sira "ba sala no falla sira" ne'ebé mosu nafatin, konsidera katak líder sira hosi nasaun sei avalia hosi kapasidade hodi hatán ba dezafiu sira.

Entre prioridade sira nia destaka ona pobreza ne'ebé aas - ligadu ba subnutrisaun, falta asesu ba informasaun, defisiénsia hosi saúde familiar no públika - ne'ebé hanesan "travaun ida iha dezenvolvimentu hosi nasaun iha futuru".

Desigualdade iha sosiedade no impaktu hosi falta unidade sosial, hadi'a kualidade hosi serbisu sira Estadu nian - buat ne'ebé "iha impaktu ida maka'as tebes iha nasaun" - hanesan dezafiu atual seluk, nia hatete.

"Iha Timor-Leste ita mehi maka'as. Ha'u hetan Governu ida konfuzu ne'ebé hatene saida maka nia hakarak maibé la hatene oinsá maka bele to'o iha ne'ebá, no povu abandonadu ida ne'ebé haree ba dirijente sira hanesan inimigu, hanesan obstákulu ba nia dezenvolvimentu", nia alerta ona.

Taur Matan Ruak konsidera ona katak "persisténsia hosi pobreza no aumentu hosi dezigualdade, aleinde hanesan injustu tebes, hamosu risku sira ba unidade nasional no husik risku iha objetivu sira".

Xefe Estadu timoroan ko'alia iha auditória hosi Arquivo Museu da Resistência Timorense (AMRT), iha Díli, iha palestra ida kona-ba "Timor-Leste, que futuro", iha ámbitu hosi atividade sira ne'ebé organiza hosi Universidade Nacional Timor Lorosa'e (UNTL), hosi okaziaun Semana Lian Portugeza nian.

Bainhira besik halo tinan 15 hosi restaurasaun independénsia Timor-Leste nian, Matan Ruak destaka ona avansu sira ne'ebé hetan iha nasaun ida ne'ebé "moris ona hosi nia dékada dahuluk ho dame, seguransa no estabilidade liu tinan 40 resin".

"Dame, rekonsiliasaun interna no externa no estabilidade hanesan konkista extraordináriu sira", hatete hosi xefe Estadu timoroan nian, subliña katak ohin loron nasaun iha sosiedade ida ne'ebé "ema hotu hanesan iha lei nia oin" no ne'ebé iha garanti ba dignidade no direitu ema tomak nian.

Nasaun iha Estadu ida "ne'ebé funsiona, maski la funsiona nafatin ho di'ak" no konsege ona afirmasaun internasional ida importante, ho parseria sira ho ONU, "relasaun sira amizade no koperasaun ho potensial mundial sira no rejional sira", no iha mundu luzófonu.

"Prezidénsia CPLP [Komunidade hosi Nasaun sira Lian Portugeza nian] hatudu dalan susesu di'ak ida hosi timoroan sira, hosi povu sakrifikadu ne'ebé rezisti ona, apoia hosi nasaun maun-alin sira, no ne'ebé sai ona Estadu-membru ida ne'ebé kontribui ho dalan ativu hodi dezenvolve no fortalese CPLP", nia konsidera.

Prezidente timoroan destaka ona nesesidade hodi promove "sidadania ativu no responsável ida" no partisipasaun maka'as hosi sidadaun sira iha polítika sira, envolve sosiedade sivil iha apoiu ba Estadu, "hamenus estraga no hadi'a serbisu públiku sira" no buka "hamenus distánsia entre Estadu no sidadaun sira no aumenta oportunidade sira ba joven sira" iha rejiaun oioin iha nasaun.

Palestra ne'e akompaña hosi alunu sanulu resin ne'ebé enxe auditóriu ARMT nian ne'ebé iha mós prezensa hosi ministru Negósiu Estranjeiru timoroan, Hernâni Coelho, embaixador Portugal nian iha Díli, Manuel Gonçalves de Jesus, no responsável hosi misaun UE nian iha nasaun, embaixador Alexandre Leitão.

SAPO TL ho Lusa

Sem comentários: