sábado, 4 de março de 2017

ONG husu ba ONU atu investiga abuzu hosi ezérsitu Birmánia nian hasoru minoria rohingya

Organizasaun hamutuk 13, inklui Amnistia Internasional, insisti iha loron-sesta ne'e Konsellu Direitu Ema sira nian hosi ONU hodi harii komisaun ida hodi investiga abuzu sira ne'ebé halo hosi ezérsitu Birmánia nian hasoru minoria musulmanu rohingya iha oeste nasaun nian.

Besik ema rihun resin maka mate ona no ema rihun 97 resin sai hosi sira nia uma iha norte estadu Rakhine tanba ofensivu ne'ebé ezérsitu lansa hafoin atake armadu iha loron 09 Outubru hasoru postu fronteira tolu ne'ebé duun hasoru membru sira hosi minoria musulmanu.

Pelumenus ema rohingya 73.000 halai ona ba Bangladexe tanba operasaun sira ne'ebé militar sira halo ona abuzu oioin hasoru populasaun sivil, inklui oho no violasaun sira, haktuir hosi organizasaun oioin ne'ebé la'ós governu nian.

"Estabelesimentu hosi komisaun ida ho mandatu hosi ONU ka hosi mekanizmu ida hanesan hanesan rekizitu mínimu hodi garanti katak halo duni justisa", afirma hosi organizasaun hamutuk 13 iha karta ida ne'ebé haruka ba reprezentante sira hosi Konsellu, ne'ebé iha sede iha Jenebra.

"Bele kontribui maka'as mós hodi evita atu mosu tan hahalok aat sira hasoru ema rohingya no minoria sira seluk ne'ebé iha situasaun risku nian", hakerek hosi karta ne'ebé asina mós hosi Amnistia Internasional no hosi Human Rights Watch (HRW).

Iha karta, organizasaun sira hatudu mós nia apoiu ba relatora espesial ONU nian ba direitu ema sira nian iha Birmánia, Yanghee Lee, ne'ebé husu ona, iha semana ne'e, "medida urjente sira" hafoin vizita ida ba akampamentu sira refujiadu sira nian iha viziñu Bangladexe.

Relatora espesial, ne'ebé sei aprezenta relatóriu ida hosi nia vizita ba Konsellu iha loron 13 Marsu, afirma ona katak magnitude violénsia nian ne'ebé família sira hasoru hanesan jeneralizadu tebes duké hanoin ida ne'ebé mosu antes.

Subdiretor hosi HRW ba Ázia, Phil Robertson, hatudu mós nia apoiu ba relatora ONU nian no fó sai ona pasividade ne'ebé to'o agora hatudu hosi komunidade internasional.

"To'o ona, hanesan tempu hodi halo asaun", nia afirma, iha komunikadu, hodi defende katak ONU no Estadu-membru sira tenki hamriik hasoru asaun brutal sira ne'ebé ezérsitu no polísia Birmánia sira halo hasoru populasaun rohingya, minoria musulmanu ne'ebé laiha nasionalidade ne'ebé ONU konsidera hanesan grupu ida ne'ebé hetan liu perseguisaun iha mundu.

Agora daudaun, ema rohingya millaun ida resin moris iha estadu Rakhine, iha oeste nasaun nian, ne'ebé hasoru diskriminasaun maka'as hahú hosi epidemia violénsia sektária nian iha tinan 2012 ne'ebé halo ona pelumenus ema na'in 162 mate no halo ona konfinadu hamutuk rihun 120 no akampamentu hamutuk 67.

Iha inísiu Fevereiru, ONU rasik iha dúvida ba kredibilidade hosi investigasaun ne'ebé halo hosi komisaun governamental birmaneza ida ba violénsia hasoru minoria ne'e, hodi fó sai katak asaun sira hosi forsa sira seguransa nian hanesan pasível hodi konsidera hanesan "limpeza étniku".

SAPO TL ho Lusa

Sem comentários: