sábado, 4 de março de 2017

FAO: Hamlaha ameasa nasaun 37 iha Mundu maski iha kolleita barak sereal sira nian

Hamlaha ameasa nasaun hamutuk 37 ne'ebé depende hosi ajuda hahán estranjeiru tanba konflitu no tanba rai-maran, maski iha kolleita barak iha nível mundial, indika hosi relatóriu ida hosi organizasaun ONU nian ba alimentasaun no ba agrikultura. 

Relatóriu foun hosi FAO (sigla iha lian inglés ba Organizasaun ONU nian ba Alimentasaun no Agrikultura), ne'ebé depende ba perspetiva sia hosi kolleita no situasaun alimentar, hatete katak nasaun hamutuk 28 hosi nasaun 37 ne'ebé depende ba exterior situa iha kontinente afrikanu, ne'ebé iha tinan liubá rai-maran relasionadu ho fenómenu El Niño kontinua estraga nafatin.

Konflitu naruk sira aumenta mós númeru hosi ema deslokadu sira ne'ebé terus hamlaha, nune'e halo aumenta númeru hosi emerjénsia sira tanba inseguransa alimentar.

Diretór-jeral adjuntu FAO nian, Kostas Stamoulis, hatete ona iha komunikadu katak mundu iha daudaun situasaun ida "ne'ebé nunka akontese", ho ameasa haat hamlaha nian [bainhira nasaun ida ka rejiaun la prodús ka laiha hahán sufisiente hodi fó hahán ba nia populasaun] iha nasaun oioin iha tempu hanesan.

Iha zona balun iha Sudaun-Súl deklara ona hamlaha iha semana liubá, ne'ebé kalkula katak sei afeta ema rihun 100. Iha nasaun tomak, kalkula katak ema sudanés sira hosi súl hamutuk millaun 4,9 resin presiza asisténsia hahán urjente.

Iha Iémen, funu no falta hahán halo ema millaun 17 terus hamlaha, metade hosi ema sira ne'e presiza ajuda emerjénsia. Tanba ne'e, ONU hatete, risku hodi deklara hamlaha iha nasaun "hanesan aas tebes".

Iha norte Nijéria nian iha ema millaun 8,1 hasoru situasaun inseguransa hahán maka'as, tanba asaun sira hosi grupu ‘jihadista’ Boko Haram.

Iha Somalia hamutuk ema millaun 2,9 afetadu hosi terorizmu hosi Al Shabab no rai-maran maka'as ne'ebé hamenus ona produsaun hahán nian ba 70% hosi parte nasaun nian. Rezerva hahán sira agora besik hotu ona.

Afeganistaun, Burundi, Repúblika Sentru-Afrikanu, Repúblika Demokrátiku Kongo, Irake, Birmánia ho Síria hanesan nasaun sira seluk ne'ebé kombate sira no distúrbiu sira hamosu nafatin risku hahán ba ema millaun resin, iha efeitu iha Estadu viziñu sira ne'ebé tenki simu sira nia refujiadu.

Iha parte seluk, FAO nia relatóriu hatudu katak produsaun sereal sira rekupera ona iha Amérika Sentral iha 2016 no aumenta maka'as iha Ázia, Europa ho Amérika-Norte.

Tinan ne'e produsaun mundial trigu nian bele aumenta ba tonelada millaun 775, besik 1,8% hosi produsaun tinan liubá, ne'ebé rejista ona nível istóriku sira. Maski nune'e, exedente sira ne'ebé hamosu situasaun "di'ak ida" iha nível global.

Ba tinan ne'e kalkula ba produsaun agríkola di'ak ida iha súl Áfrika nian, ne'ebé antes tuun tanba impaktu hosi El Niño, maski praga ida lagarta sira nian no inundasaun iha Mosambike, Zámbia ho Zimbabué bele limita nia kresimentu.

SAPO TL ho Lusa - Foto@ Mak Remissa/EPA

Sem comentários: