Atraza Loron Eleisaun, Bele Implika Governu

DILI: Desizaun ba loron eleisaun lejizlativa nian kuandu atraza bele fó implikasaun ba governu foun mai.

Governu propoin ona ba Prezidente Repúblika ba loron eleisaun lejizlativa nian iha 8 Jullu 2017, maibé seidauk Xefe Estadu seidauk dekreta.

Tuir kalkulasaun Governu nian, loron eleisaun ne’e sei bele fó biban ba formasaun governu no parlamentu foun. Ne’e duni, kuandu Prezidente muda kalendáriu ne’e bele fó impaktu mós ba planu sira ne’ebé iha.

Primeiru Ministru, Rui Maria de Araújo dehan, governu foun ne’e tenke aprezenta ninia programa no halo orsamentu retifikativu, inklui prepara Orsamentu Jerál Estadu (OJE) ba tinan 2018.

Maski nune’e, Xefe Governu ne’e lakohi interferénsia ba desizaun Prezidente Repúblika nian, tanba ne’e direitu prerrogativa ninian.

Tuir lei, orsamentu ba tinan oin mínimu tama iha parlamentu nasionál 15 Outubru. Maibé kuandu eleisaun atraza tomada pose ba governu foun mós sei muda, ne’ebé bele implika ba buat sira hirak ne’e hotu

Iha fatin hanesan, futuru Prezidente Repúblika Francisco Guterres ‘Lu­Olo’ hateten, tuir informasaun ne’ebé nia rona Prezidente Repúblika parese iha ona dekretu Parlamentu kona­ba eleisaun para atu bele promulga.

“Ha’u ladún iha serteza, mais ne’e tuir informasaun ne’ebé mak ha’u rona”, dehan nia.

Lu­ Olo reforsa, se prezidente repúblika promulga lei ne’e, signifika katak fó espasu para atu bele tuir kalendáriu ne’ebé Prezidente Repúblika marka uluk ona ba dia 8 Julu.

Nia dehan, Prezidente Repúblika husu ona ba prezidente tribunál rekursu hodi halo fiskalizasaun preventiva ba norma rua ou tolu mak tribunál fó sai mai dehan, halo pronunsia kona­ba inkonstitusionalidade.

Ne’e duni PR sei halo veta jurídika ida para haruka diploma ne’e fila­fali ba iha parlamentu nasionál atu konfirma ka espurga norma ne’ebé inkonstitusionalidade.

Nia hatutan, se prezidente repúblika hanoin fali atu husik ba prezidente eleitu mak promulga, entaun só prezidente simu tomada pose iha loron 20 Maiu liu tiha mak foin bele promulga lei ne’e.

Domingos da Costa | Independente