sábado, 18 de fevereiro de 2017

Ekonomia domina ajenda esterna Timor-Leste nian hosi Governu iha tinan rua dahuluk

Konkordata ho Santa Sé, hetan  estatutu observadár iha OMC  no realizasaun ba 1.º fórum ekonómiku CPLP, hanesan  aspetu balun ne’ebé  destaka hosi  Governu timoroan iha aniversáriu 2.º  ninia pose.

Iha  períodu ne’ebé Timor-Leste asume  prezidénsia 'pro tempore' iha espasu luzófonu, tema ekonómiku sira  domina ajenda esterna, ho  destake ba avansu iha negosiasaun ho Austrália ba delimitasaun permanente iha fronteira marítima.

Iha  finál tinan kotuk, materializa hanesan pedidu adezaun Timor-Leste ba Organizasaun Mundiál Komérsiu (OMC), ho nasaun  reforsa tan ajenda adezaun ba Assosiasaun Nasoins Sudeste Aziátiku (ASEAN), ho tan embaixada haat iha  rejiaun, refere ezekutivu ne’e, iha  dokumentu oioin ba  balansu tinan rua atividade ne’ebé  Lusa hetan  asesu.

Governu destaka moos emisaun  sertifikadu lisensiamentu komersiál 3.345 ba empreza foun no renovasaun 8.836.

Tuir  dadus, emitidu ona lisensa ba mikro negósiu 5.218, sertifikadu 81 ho orijen Kafé Timor ba empreza esportadór ( tonelada 3.733,142) no sertifikadu   lisensiamentu ambiental 54.

Ezekutivu ne’e atribui moos finansiamentu ba empreza kiik no médiu sira.

Durante tinan rua ikus ne’e aprova moos Conceito Estratégico de Defesa e Segurança, estrutura Autoridade Marítima no Autoridade Nacional de Proteção Civil no konklui Plano Estratégico do Serviço Nacional de Inteligência.

Iha parte seluk, kria  moos Konsellu ba Delimitasaun Definitivu Fronteira Marítima - tema ne’ebé domina asaun esterna Timor-Leste nian iha tinan rua ikus, ne’ebé termina ho "sinál pozitivu" liuhosi akordu permanente ida ho Austrália.

O Governo avançou ainda com vários aspetos da agenda de reforma da administração pública, com reforço de aspetos como o padrão de competências, diagnóstico de força de trabalho atual e um ajuste salarial.

Ralasiona ba  reforma fiskál, halo aprovasaun ba Código Aduaneiro foun, adezaun ba Declaração de Arusha no lei foun ba Autoridade Tributária no Autoridade Aduaneira, enkuantu lei tributária foun no lei IVA hein  aprovasaun hosi ezekutivu ne’e.

Governu moos implementa moos faze Orsamentasaun dahuluk ba Programa sira, abranjen  órgaun governamentál 10 no 15 servisu fundu autónomu.

Dezde simu  pose, Governu kria moos Komisaun ba Reforma Lejislativu no Setór Justisa (CRL), ne’ebé prepara hela  relatóriu kona-ba reforma Direitu Prosessual Penál no Direitu Penál Substantivu, ba Direitu Kostumeiru, Kódigo Sivil, nomós  Organizasaun Tribunál Judisiál no kapasitasaun ba rekursu umanus.

Lei Rejime Espesiál kona-ba Titularidade dos Bens Imóveis, konsidera krusiál hosi  Governu ba dezenvolvimentu ekonómiku timoroan, hetan aprovadu moos.

Iha tinan rua ne’e, tama moos iha funsaun Polísia Sientífika Investigasaun Kriminal (PCIC), programa ne’ebé apoiu hosi Uniaun Europeia liuhosi  kooperasaun delega ba Portugál, no envolve Instituto Camões no Polícia Judiciária.

Iha  termu lejislativu, ezekutivu ne’e destaka aprovasaun ba diploma Konsesaun Indultu, prevensaun, represaun  no luta kontra Tráfiku ema, Prevensaun, kombate no represaun ba tráfiku droga no rejime passaporte foun,  ne’ebé kria Passaporte Eletrónico iha Timor-Leste.

Iha kampo justisa moos, hetan reforsa hosi kooperasaun bilaterál ho Portugál, Kabuverde no Mosambiké, konklui moos prezidénsia 'pro tempore'hosi  CPLP, marka hosi primeiru fórum ekonómiku luzófonu.

SAPO TL ho Lusa

Sem comentários: