quarta-feira, 15 de julho de 2015

Sei habelar baze dadus jurídika komun hosi PALOP iha Timor-Leste


Sei habelar baze dadus jurídika ofisiál Países Africanos de Língua Oficial Portuguesa nian(Legis-PALOP) iha Timor-Leste, informa horisehik koordenadora rejionál projetu nian, no ko’alia mós kona-ba entrada Portugál, Brazil no Guiné Ekuatoriál nian iha futuru.

Iha deklarasaun ba ajénsia Lusa iha ámbitu Enkontru Legis-PALOP nian bad ala lima, ne’ebé hala’o to’o loron-kinta iha Cidade da Praia, Teresa Amador hatete katak sei replika iha Timor-Leste buat ne’ebé la’o hela iha nasaun afrikanu lima ne’ebé ko’alia portugés (Angola, Cabo Verde, Guiné-Bissau, Mosambike no São Tomé e Príncipe).

Hafoin entrada, Timor-Leste sei kria nia unidade nasionál, ne’ebé tuir mai sei enkarega hodi halo rekolla no insersaun lejislasaun no halo nia klasifikasaun jurídika.

Tuir Teresa Amador, alargamentu Timor-Leste sei koloka kestaun ne’ebé sei diskuti durante enkontru iha Cidade da Praia, hanesan naran foun ba baze dadus. 

"Iha kestaun balun ne’ebé sei deriva hosi diskusaun  ne’e no, tanba ne’e, ami sei konta ho prezensa Envangelino Belo nian, xefe gabinete ministru Justisa Timor-Leste", nia hatete.

Legis-PALOP hanesan projetu ida ne’ebé disponibiliza plataforma koñesimentu ida no fahe informasaun jurídika entre PALOP no ba sira hotu ne’ebé hakarak koñese ordenamentu jurídiku. Bele konsulta baze dadus iha Internet ho enderesu eletróniku www.legispalop.org.

Kestiona hosi Lusa, koordenadora rejionál nian ko’alia mós kona-ba posibilidade atu iha future portal ne’e bele haboot to’o Brazil, Portugál no Guiné Ekuatoriál, maibé hatete katak dadaun ne’e nia alargamentu too de’it Timor-Leste.

"Legis-PALOP iha unidade ida iha kada nasaun no iha  koordenasaun rejionál ne’ebé funsiona hamutuk ho Comunidade de Países de Língua Portuguesa (CPLP). Kestaun ida ne’ebé mós koloka maka karik ami mós bele evoluii sai Legis-CPLP. Maibé kestaun ne’e agora ladauk iha", nia hatutan.

Teresa Amador hatete katak iha tinan neen dahuluk ne’e iha servisu barak tebes, dezafiu balun no, liu-liu, kresimentu makaas ho utilizadór sira ba portál ne’e besik rihun 12 no garante liu tan seguransa jurídika ba PALOP.

"Ha’u hatete lolós katak iha seguransa jurídika ne’ebé tama iha vigór. Ha’u mós hatene katak karik diploma ida alteraona ka iha tipu mudansa seluk. Iha mós garantia katak informasaun ne’ebé ami disponibiliza ne’e fidedigna tanba fornese hosi Imprensa Nacionál no disponibiliza hosi entidade públika ho kredibilidade nasionál", nia hatete.

Kona-ba sustentabilidade baze dadus, Teresa Amador hatete katak depende ba asesu, subskrisaun no alokasaun orsamentál Ministériu Justisa sira PALOP nian, maibé objetivu maka autonomia, ne’ebé defende, "sei iha dalan ida atu tuir".

Koordenadora ne’e indika katak iha utilizadór barak maka la halo  parte iha luzofonia, tanba ne’e iha posibilidade hodi avansa ba tradusaun no disponibilizasaun ba dokumentu sira iha lia sira seluk, hanesan inglés no fransés, hodi hatan ba demanda katak ida ne’e hanesan projetu úniku ho jéneru iha mundu.

Koordenadora rejionál hein katak Kona-ba enkontru ne’ebé konta ho prezensa koordenadór nasionál hotu nian, responsável sira Imprensa Nasionál nian no hosi klasifikasaun jurídika bele sai hanesan reforsu prosesu konsolidasaun no interkámbiu entre delegasaun sira.

Pontu boot balun maka inaugurasaun ba Gabinete Legis-PALOP nian iha Cabo Verde, meza redonda hosi videokonferénsia entre ministru Justisa sira PALOP nian, lansamentu ba publikasaun "Kuadru jurídiku kona-ba brankeamentu kapitál, kombate korupsaun no tráfiku droga iha PALOP" no selebrasaun aniversáriu baze dadus nian bad ala neen: 15 jullu.

SAPO TL ho Lusa

Sem comentários: