sábado, 27 de janeiro de 2018

PR deside ba eleisaun antesipada, Pe. Juvito: “Lalika protesta desizaun PR”


Prezidenti Repúlika, Francisco Guterres ‘Lú Olo’ iha Sesta (26/1/2018) mais ou menus tuku 10:00 OTL, hakotu empase polítika hodi hakat ba eleisaun antesipada.

Desizaun ne’e Xefi Estadu foti hafoin loron rua tui-tuir malu Kuarta-Kinta (23-24/01/2018) Prezidenti Repúblika rona opiniaun husi partidu polítiku sira ne’ebé hetan asentu iha parlamentu (FRETILIN, CNRT, LPLP, PD no KHUNTO) no mós rona opiniaun husi membru sira Konsellu Estadu nian.

Ho desizaun ne’ebé mak Xefi Estadu foti hodi fó fila ba atu dala ida tan ba tuir eleisaun ne’e (eleisaun antesipada) ne’e, Vigáriu Pastoral Diocese Díli, Pe Juvito Rego Araújo hateten, lalika kestiona desizaun Xefi Estadu ne’e, tanba tuir duni dalan demokrasia, no desizaun ne’e justu no honestu duni.

“Desizaun ne’e justu no honesta. Ne’ebé sé Prezidenti Repúblika haree katak sé instituisaun ida ne’e Parlamentu Nasionál labele, entaun disolve tiha para fó fila fali poder ne’e ba povu, tanba dehan demokrasia ne’e hanesan ne’e, povu mak fó poder ba nai ulun sira atu ukun, maibé kuandu ukun ladi’ak fó fila ba povu hodi hili fila fali,”hateten Pe. Juvito Rêgo Araújo ba jornalista sira iha Palásiu Prezidensiál Nicolau Lobato, Bairo-Pite Díli, hafoin partisipa mensajen Prezidenti Repúblika, Francisco Guterres Lú Olo nian konaba situasaun polítika atual iha rai laran.

Pe. Juvito reforsa katak, lalika protesta desizaun PR, tanba desizaun ne’e PR foti atu bele hakotu tiha inserteza polítika no espekulasaun oi-oin ne’ebé iha públiku.

“Ba ha’u desizaun ne’e laiha risku ida, kualker desizaun sempre iha nia risku, laiha desizaun ida ne’ebé laiha risku. Maibé Prezidenti Repúblika halo desizaun ida ne’e la’os toba hader mai halo de’it. Ne’e nia tetu tiha ona, konsulta ona ho ema barak, matenek boot polítika sira, lei na’in sira, konsulta tiha hotu ona mak halo desizaun ida ne’e. Tanba ne’e ema hotu bele simu desizaun Prezidenti Repúblika nian ho neon ho laran tomak hodi kontribui ba dezenvolvimentu nasaun nian,”hateten Pe Juvito.

Iha fatin hanesan, eis Prezidenti Parlamentu Nasional III Lejislatura, Adérito Hugo da Costa, nu’udar mós deputadu bankada CNRT hateten, desizaun ne’ebé PR anunsia ema barak mak durante ne’e hein hela atu bele rezolve impase polítika rai laran ne’ebé rezulta husi formasaun governu menoria iha tinan 2017.

“Sidadaun babain mós hein hela desizaun ida ne’e, inklui líder polítiku sira, hanesan maun boot Xanana, Taur Matan Ruak ho Naimori. Prezidenti Repúblika no fim tenki pronunsia para bele rezolve situasaun impasse polítika ne’ebé rezulta husi formasaun governu minoria husi eleisaun 2017 ne’e. Agora solusaun mak ne’e, fila ba partidu ida-idak, régras eleisaun parlamentar nian, lei sira ne’ebé vigora hela, bazeia ba sira ne’e. Prezidenti Repúblika sei dekreta detalla data atu hahú eleisaun bainhira tuir konstituisaun,”nia hateten.

Hatán karik eleisaun antesipada CNRT, PLP no KHUNTO sei avansa ho pakote ida de’it, Aderito Hugo dehan, sei desidi iha nível altu partidu nian iha tempu badak.

Nune’e mós deputadu bankada Partidu Libertasaun Popular (PLP), Fidelis Mangalhães hateten, desizaun PR nian ne’e sira previstu tiha ona ka adivinha antes ona katak desizaun sei sai hanesan ne’e (eleisaun antesipada).

“Desizaun ne’e ami previstu tiha ona, ami adivinha katak desizaun sei sai hanesan ne’e, sai hanesan ne’e. Entaun ita hotu lori fali ba povu i prepara-an di’ak liutan ba kampaiña para depois bele hetan fali konfiansa husi povu,” nia hateten.

Fidelis mós fiar katak, povu sei fó konfiansa ba PLP iha eleisaun antesipada, tanba durante PLP kaer metin ba valores demokratikus no konstituisaun RDTL.

“Povu sei la husik PLP. PLP sei uluk, hahú mós konsege hetan konfiansa husi povu, satan agora depois de polítika durante ne’e, hafoin kaer metin ba valores demokrátikus no konsitituisaun,”Fidelis hateten.

Nune’e atual Primeiru Ministru, Mari Alkatiri hateten, FRETILIN prepara halo kampaiña iha eleisaun antesipada, maibé sei hein lai PR marka data ba eleisaun. No agora dadaun partidu halo de’it konsolidasaun.

“Atu halo kampaiña ita sei hein lai Prezidenti Repúblika marka lai loron ka data ba eleisaun mak ita halo, agora ita halo konsolidasaun de’it,”hateten Alkatiri.

Alkatiri hateten, lalika preokupa ho osan ba eleisaun antesipada, tanba  iha osan ne’ebé poupa atu realiza.

“Ne’e ha’u tenki husu ba ema sira halo jestaun ba eleisaun mak ha’u bele koalia,”hateten Marí Alkatiri hodi responde ba montante orsamentu ne’ebé preve ba eleisaun antesipada.

Desizaun PR justu

Husi sorin seluk Pe. Martinho Gusmão, hateten katak, dezisaun ne’ebe maka Prezidente Repúblika (PR) Francisco Guterres Lú Olo, foti ne’e justu tanba tuir konstituisaun RDTL nune’e bele solusiona impasse polítika ne’ebe dadaun ne’e akontese iha rai laran.

“Prezidente Republika fo sai ona, dissolve Parlamentu Nasional ba eleisaun antesipada, ida ne’e ultima solusaun no jalan terakhir liu ona, tanba ne’e ita hotu-hotu tenki aseita ida ne’e. Ita hein partidus politikus sira lori solusaun ka ba fakar problema, sira lori be malirin ba povu ka lori be manas ba povu,” afirma Pe. Martinho Gusmão, ba GMN hafoin granda entrevista iha Estudiu GMN Bebora, Dili, Sesta Feira (26/01/2018). ías/Aes

GMN TV | Grupo Média Nacional

Sem comentários: