LEI LA “PROIBI” PARPOL HARII MÍDIA

Durante ne’e mosu diskusaun no preokupasaun maka’as kona-ba partidu politiku (Parpol) sira ne’ebe komesa harii rasik ona sira nia media, hanesan buletim, online, radio no televizaun. Barak mai ho sira nia rajaun katak, parpol nebe harii media kontra prinsipiu demokrasia, tanba media parpol nian bele fo risku rasik ba demokrasia wainhira monu ba iha orientasaun ‘propaganda’ partidu nian.

Seluk fali argumenta katak, media parpol ‘garantidu’ sei la imparsial no independensia, tanba publikasaun nebe iha tendensiozu liu ba papol nia interese atu oinsa maka bele hetan konfiansa husi eleitor ka publiku.

Liu husi seminariu ‘Dezafiu no Kompetensia Orgaun Regulador Komunikasaun Social’ nebe halao iha Hotel Timor, Dili, Segunda (27/2/2017),  Prezidenti Komisaun A Parlamentu Nasional (PN), Carmeita Caetano Moniz, nudar oradora iha seminariu ne’e, klarifika katak, wainhira PN halo debate ba lei Comunikasaun Social, mosu duni diskusaun maka’as entre sira kona-ba ‘proibi’ tiha parpol sira harii media. Maibe, haree fali mos ba parpol sira nia objetivu mak atu fo kontribuisaun entermus positivu ba dezenvolvimentu nasional. Tanba ne’e, parpol mos presiza fo informasaun ba publiku nebe la’os atu halo ‘ajitasaun’.

“Se media parpol nian, loron-kalan produs nia notisias ou editoriais ho hanoin halo ajitasaun politika entermus negativa ba konstrusaun nasaun nian, ne’e la bele. Maibe parpol mos iha nia obrigasaun atu fo informasaun ba publiku,” esklarese Deputada Carmelita Caetano Moniz, hodi  responde ba preokupasaun Conselhero Conselho de Imprensa (CI), Jose Ximenes nian, kona-ba lei nebe la proibi parpol sira harii media nebe refere liu ba Radio no Televizaun Maubere (RTM).

Deputada Carmelita esklarese katak, parpol sira harii radio ou televizaun atu halo transformasaun ba publiku kona-ba politika no lalaok partidu refere nian hodi fo mos kontribuisaun positivamente ba prosesu konstrusaun Estadu.

“Wainhira ami diskuti Lei Komunikasaun Social iha PN,  ami halo diskusaun naruk kona-ba ida ne’e, maibe hau atu hateten deit katak, parpol mos nudar organizasaun legal ida, hanesan organizasuan sira seluk nebe ejiste, maibe papol ne’e organizasaun politiku ida nebe iha estrutura no objetivu politika tanba ne’e mak PN la konsege halo lei atu proibi parpol harii media, tanba parpol mos iha obrigasaun atu fo informasaun liu husi media no kanal sira legal nain,” esplika Deputada Carmelita.

Nia sublinha tan, importante maka media parpol ne’e fo informasaun ida los ho objetividade, katak media parpol la’os atu kria agitasaun ou propaganda falsa hodi hamosu krizi ou hamosu perturbasaun ordem publiku.

“Ita la bele proebi partidu politiku atu harii sira nia media rasik,” hateten Carmelita Caetano Moniz.

Liu husi seminariu ne’e, Secretariu Estadu Komuniksaun Sosial (SEKOMS), Nelio Isaac Sarmento, hato’o uluk nia preokupasaun nebe nia konsidera sai dezafiu ba media sira ohin loron mak poder politiku sira hahuu domina ona parte hotu-hotu, inklui mos iha area media komunikasaun social, tanba ne’e, Sekretariu Estadu Nelio Isaac Sarmento, husu ba orgaun reguladores das komunikasaun social hanesan Conselho Imprensa (CI) presiza asegura servisu sira media komunikasaun social nian ho baze legal sira.

Nelio Isaac Sarmento aprofunda katak, papol nebe harii media la bele iha poder politiku hodi domina servisu orgaun komunikasaun social nian, tanba ne’e, media sira tenki hadia sira nia produtu jornalistiku hodi garante kualidade informasaun, objetividade no independenti.

Secretariu Estadu Nelio Isaac enkoraja jornalista Timor oan hotu atu la bele tauk hakrek notisias hodi fo informasaun nebe los atu publiku bele hetan lia los.

Ba orgaun regulador komunikasoens nian, Nelio Isaac husu atu regula parpol nebe harii media, liu-liu fo nia frekuensia sira la bele dominante. Tanba ne’e, Autoridade Nacional das Comunicasões (ANC)  ho CI presiza asegura servisu media komunikasaun social sira nian ho baze legal.

Prezidenti ANC, Antonio Brigido Coreia, nebe sai mos orador iha seminariu ne’e, klariifk katak, seidauk iha lei ida nebe fo kompetensia ba ANC atu limiti no la bele fo lisensa spectrum (linha) ba parpol nebe harii sira nia radio ho televizaun.

“Ami halao knar no kompetensia tuir lei nebe aprova iha PN no Conselho Ministrus, no to’o agora, seidauk iha lei nebe bandu parpol sira la bele hetan lisesan spectrum atu harii sira nia radio ho televizaun,” esklarese Antonio Brigido Coreia.mia

Jornal Nacional Diário