PR Taur: Segredu Susesu Mai husi Kapasidade Fa’an Ideia

DÍLI, (TATOLI) - Prezidente Repúblika (PR), Taur Matan Ruak ko’alia ba estudante Universidade de Díli (UNDIL) katak estudante nu’udar klase akadémika, klase sira mais organizado, mais formado, mais educado ne’ebé hanesan komandante seksaun, komandante pelotaun  para partilla esperiénsia no hanoin ho imi kona-ba futuru nasaun Timor-Leste nian.

“Ha’u komesa partilla ha’u-nia hanoin, ha’u-nia pensamentu ho imi (estudante sira) tanba segredu susesu mai husi kapasidade ita atu fa’an ita-nia ideia no posibilidade atu ema simu ita-nia ideia hanesan kauza ida iha nia vida, iha nia moris iha futuru,” hateten  PR Taur, iha Kampus UNDIL, sesta (07/04/2017).

Tanba ideia hotuhotu ne’ebé la nakfila aan sai kauza ne’ebé la motiva, la inspira ema ba luta, idea sira ne’e se folin laek. “Ideia mak muda mundu. Inovasaun ne’e mai husi ideia, revolusaun, mudansa iha mundu mai husi ideia,” nia reforsa.

Entaun reforsu papel iha grupu nia laran, parseria, komunikasaun di’ak entre profesór no estudante sira, halo parseria di’ak ho sira ne’ebé iha relasaun ho ita.

Halo avaliasaun ida permanente iha ema nia vida, moris lorloron nian ba ema nia dalan, jornada ba futuru ne’e dalan mesak atu lori ba susesu.

Ne’e kompara mós hanesan universidade, ida ne’e mak UNDIL halo. Kompara ho nasaun, ida ne’e mak ita tenke halo.

Relasaun ho nia vizita ba suku sira iha Timor-Leste nia informa katak parte ida hodi konvense populasaun sira atu kontinua lori Timor-Leste ba oin tanba tuir PR karik la konvense povu katak projetu ida ne’ebé iha atu lori Timor ba oin ne’e, la iha viabilidade, sira sei la kontribui.

“Kontribui ne’e la’ós atu hein simu de’it. Kontribui ne’e halo parte, simu prosesu, simu projetu ida ne’e hanesan ninian no envolve nia aan ba iha prosesu ne’e duni para bele hetan susesu,” Taur akresenta.

Haree ba istória pasada, prosesu ba luta ukun rasik aan ne’e envolve timoroan hotu. “Na verdade, prosesu luta ba ukun aan ne’e la’ós FALINTIL (Força Armada da Libertação Nacional de Timor-Leste) nian de’it, la’ós sira ne’ebé iha ailaran nian de’it maibé timoroan hotu iha ne’ebé de’it,” nia esplika.

Timoroan hotu, iha eskola, iha funsionáriu públiku, iha kadeia, iha ospitál, iha ne’ebé de’it. Iha to’os no natar, hothotu fó nia kontribuisaun tanba ho intensaun ida hodi sente katak loron ida ne’e obra sira nian.

“Se ha’u la halo mós sei mate. Di’ak liu ha’u halo mak mate. La iha dalan ha’u atu halo, ha’u tenke luta duni. Tanba saida? Tanba opsaun ba ha’u la iha ona,” nia haklaken hodi refere ba timoroan hotu ne’ebé halo kontribuisaun hodi hetan indepedénsia.

“Iha ita-nia vida, vida ida luta nian, to’o loron ida ne’ebé ita lakon espíritu luta, la iha ona kapasidade atu rejiste. Ne’e hotu ona, ita mate ona, ita la iha ona. Entaun ne’e obra ita hotu nian,” katak tan eis-guerilleiru ne’e.

Tanba ne’e nia hateten, lori populasaun tomak nia partisipasaun, partisipa iha prosesu dezenvolvimentu ne’e xave ida mós ba susesu ema nian.

“Ne’e hanesan, xave segredu ba susesu ita nian. Entaun, ha’u fó prioridade ba sira (povu-red).Sira ha’u konsidera hanesan soldadu, lori hanesan soldadu sira atu sire bele luta nafatin,” nia konklui. (Jornalista: Rafy Belo / Editor: Gantry Meilana)

Foto: Prezidente Repúblika (PR), Taur Matan Ruak . Foto espesiál