Xanana ho Horta La Marka Prezensa iha Enkontru Konsellu Estadu

DILI, (TATOLI) – Kay Rala Xanana Gusmão ho José Manuel Ramos Horta, la marka prezensa iha enkontru Konsellu Estadu ne’ebé prezide hosi Prezidente Repúblika, Francisco Guterres Lú Olo, iha Palásiu Prezidente Nicolau Lobato Bairo Pité, ohin, tanba hala’o hela misaun Estadu iha rai-liur.

Hasoru malu altu nivel ba dahuluk iha mandatu Xefe Estadu ne’e atu solusiona impase polítika rai-laran ne’ebé la’o besik fulan-neen.

Tuir konstituisaun RDTL artigu 90 (Konsellu-Estadu) alinea 1) Konsellu-Estadu mak órgaun konsulta polítiku Prezidente Repúblika, ne’ebé nia rasik prezide. 2) Halo parte Konsellu-Estadu mak: a) Ex-Prezidente Repúblika sira-ne’ebé la’ós destituídu; b) Prezidente Parlamentu Nasionál nian; c) Primeiru-Ministru; d) Sidadaun lima ne’ebé Parlamentu Nasionál hili ho armonia tuir prinsípiu reprezentasaun proporsionál, ba períodu tuir durasaun lejizlatura nian, ne’ebé la’ós membru hosi órgaun soberania nian.

Hatutan mós iha e) Sidadaun lima ne’ebé Prezidente-Repúblika mak foti, ne’ebé la’ós membru hosi órgaun soberania nian, ba períodu ne’ebé hanesan ho durasaun tempu ukun Prezidente-Repúblika nian.

Entretantu iha artigu 91 ko’alia kona-ba (kompeténsia, organizasaun no funsionamentu Konsellu-Estadu nian) mak 1) Konsellu-Estadu maka bele: a) Fó-sai kona-ba disolusaun Parlamentu Nasionál; b) Fó-sai kona-ba demisaun Governu nian.

c) Fó-sai kona-ba deklarasaun funu no oinsá atu hala’o dame; d) Fó-sai kona-ba kazu seluk tan ne’ebé iha Lei-Inan no, iha jerál, hato’o konsellu ba Prezidente-Repúblika bainhira nia hala’o ninia kna’ar, no bainhira nia husu e) Halo ninia Rejimentu internu.

Alinea 2) Reuniaun Konsellu-Estadu nian la’ós públiku. 3) Lei mak define Konsellu-Estadu nia organizasaun  no funsionamentu.

Sorumutu ne’e marka prezensa hosi Taur Matan Ruak nu’udar antigu Prezidente Repúblika, atuál Prezidente Parlamentu Nasionál, Aniceto Longuinhos Guterres Lopes, atuál Primeiru Ministru, Marí Alkatiri.

Nune’e mós membru eleitu hosi PN hanesan José Marcelino Cabral Belo, Aurora Ximenes, Virgilio da Costa Hornai, Virgilio Smith, José dos Santos Naimori Bucar.

Alende ne’e, membru ne’ebé hetan fiar hosi Xefe Estadu mak Oscar Lima, Faustino Godinho Gonçalves da Costa, Alcino de Araújo Barris, Maria Dadi Soares Magno, Laura Soares Abrantes.

Tuir observasaun jornalista Tatoli, membru sira ne’e halo uluk juramentu antes hahú enkontru.

Jornalista: Xisto Freitas | Editora: Rita Almeida

Imajen: Enkontru Konsellu Estadu ne’ebé prezide hosi Prezidente Repúblika, Francisco Guterres Lú Olo, iha Palásiu Prezidente Nicolau Lobato Bairo Pité, ohin. Foto Egas Cristovão