sexta-feira, 16 de setembro de 2016

IDADE 117, AVO JOÃO VICENTE SEI FORTE


Ema hotu-hotu hakarak labele mate lalais no di’ak liu, nia bele moris to’o tinan atus resin. Maibé dala barak,  la imajina katak, ema iha mundu ne’e, liu-liu iha Timor ne’e, ema nia tinan bele to’o atus resin.

Iha mundu ne’e, ema ne’ebé moris ho tinan atus resin bele konta ho liman fuan. No karik mós la’os akontese iha nasaun hotu-hotu. Iha Timor Leste (TL) deit foin mak ita bele identifika katak, avo ida ne’e mós oras ne’e dadaun iha ona tinan 117 fulan 8.

Nia mak avo João Vicente husi Aldeia Ocilari, Suku Afaloicai, Postu Administrativu Baguia, Munisípiu Baucau. Nia moris iha dia 1 de Janeiru de 1899.

Maski iha ona idade 117 ona, maibé avo ne’e nia matan sei haree moos, no sei bele la’o ba mai ho aitongka.

Avo Joao Vicente moris husi, aifuan domin husi Nauboru (aman/matebian) no Abucai (inan/matebian).  Nu’udar oan mane mesak husi feton 5 (lima).

Avo João Vicente deskobre sai katak, segredu moris vida naruk mak kontente de’it, labele hanoin ka triste iha tempu ne’ebé mak buat hotu laiha, ka hasoru problema no labele laran moras ema.

Avo Joao Vicente iha feen kaben na’in rua, feen bo’ot oan naran Carmelinda (matebian) iha oan na’in 7, feen kiik naran Maria (matebian) iha oan na’in 10, maibé feto bo’ot nia oan mate hotu ona, no feen  ki’ik mós oan na’in 10, maibé  moris hela na’in 3 deit ona.

Avo João Vicente ho idade ne’ebé mak 117, nune’e avo ninia ain kukun mós naruk hanesan tara futu manu nian.

Avo João husu ba família tomak iha Timor Leste atu hadomi malu, hodi moris kontente, mesmu iha tempu susar no terus nia laran.

Bainhira avo João rona katak, Prezidenti Repúblika atu vizita nia iha nia uma, nia haruka nia oan sira fó haris nia, mesmu durante ne’e avo João lakohi haris.

“Durante ne’e ha’u la haris, maibé agora Prezidenti mai haree ha’u, ha’u tenki haris, hodi hein Prezidenti,” Avo João bisu-bisu ba Prezidenti Repúblika (PR), Taur Matan Ruak nia tilun, bainhira Xefi Estadu ne’e vizita Avo João iha nia uma, Domingu (11/09).

Bainhira avo João haris hotu tiha, nia tuur iha nia uma oin iha kadeira hodi hein Prezidenti Repúblika ho kontente.

Bainhira  Prezidenti Repúblika to’o iha nia uma, avo João  kontente tebes hodi hakuak no rein malu ho Xefi Estadu ne’e, i Prezidenti Repúblika mós foti avo nia liman rein, i avo João komu liman hodi koalia ho lian Indonesia ba PR Taur Matan Ruak katak, bagus kah tidak bagus, Prezidenti hatan ba nia katak,  bagus avo.

“Ha’u halimar,  ha’u mós hakarak hateten ba Prezidenti katak, segredu ita moris naruk ne’e ha’u hatene, tanba ne’e mak to’o ohin loron ha’u moris ho tinan 117, segredu moris nian mak kontente, mesmu hasoru difikuldades ka terus oi-oin, maibé ita kontinua kontente, ne’e ita nia vida naruk, maibé ita moris iha presaun nia laran, ita halo arbiru, naok ema nia sasan arbiru, ko’alia lia aat no hirus malu moris la ho paz no dame, mak ita nia vida sei badak, maibé ha’u moris kontente, hadomi ha’u nia familia no ema hotu, tanba ne’e ha’u la mate,” deskobre avo João  ba PR Taur ho hamnasa.

Avo João kontente tebes hodi kontinua halimar ho Prezidenti no konta istória ba Xefi Estadu ne’e kona-ba Japaun sira tama mai iha Timor.

Avo João konta istória katak, iha tempu ne’eba, nia ba serbisu ho Japaun, hodi halo seguransa iha Tasi Didimera, Suku Vessoru Postu Administrativu Uatolari, Munisípiu Viqueque nia.

Avo João kontinua kontenti wainhira hasai foto ho Prezidenti Repúblika, inklui avo ne’e nia familia.

Alénde ne’e, tuir Avo João Vicente nia beioan, Luis Menezes alias Takur, mós informa katak, avo João  iha tempu bailoron ne’e, nia saúde di’ak no kontente, maibé kuandu iha tempu udan nia senti labele tanba malirin liu, ne’eduni iha nia fatin toba tenki sunu ahi ba hodi nia haneruk.

“Ami oan, beioan kontenti no hadomi ami nia avo ne’e, tanba nia tinan 117 ona, maibé matan no tilun sei moos, ami halimar no joga karta ho nia, hodi halo hiburan ida ba nia, no ba bei oan sira hotu,”informa Takur.

Nia mós konta nia istória oituan konba nia avo nian katak, wainhira nia sei ki’ik haree nia avo ne’e kuandu iha kalan etu han la hotu, dadersan nakukun nia ba kuu aidila tahan tuan, da’an ho etu malirin ne’e hodi han.

“Han hotu tiha, nia hakruk tun ba rai, nia inus been turuk hotu, nia foti ulun, nia lori lian naueti hateten aku da mata deba, tanba foer aku hasai maa leba (hau la mate ona, tanba foer iha hau nia laran hasai hotu ona),” haktuir Takur.

Rona tiha nune’e, nia oan no beioan sira ko’alia ba nia katak, o lamate ba, moris to’o uut de’it ba, maibé nia hamnasa dehan la mate duni, tanba foer ha’u hasai hotu ona no Jesus moris iha ha’u nia laran, nia beioan sira hamnasa, maibé ikus mai nia la mate duni to’o agora ho idade 117.

Nia hatutan tan, avo João Vicente ne’e, han de’it etu sedok ho aidila tahan, la tau masin no masako.

Alénde ne’e, Prezidenti Repúblika (PR) Taur Matan Ruak mós dehan,  katuas moris ho idade 117, ne’e nia oan no beioan sira kontente, tanba sira ki’ik sei moris toman.

“Ha’u kontente no halimar ho katuas, tanba katuas ne’e ho idade ida bo’ot, maibé nia kontinua kontente, tanba ne’e ha’u husu ba média sira hasai tiha nia foto publika sai, tanba imi haree katuas nia ain kukun naruk hanesan ne’e,” dehan Taur Taur Matan Ruak.

Iha oportunidade ne’e, PR Taur Matan Ruak fó hela osan US$ 500 ba avo João, no bolu kedas doutor sira husi Palásiu Prezidensial nian hodi aranza kadeira roda ba avo ne’e.cos

Jornal Nacional

Sem comentários: