Ramos-Horta: Xanana‐Taur‐Alkatiri Tenke Kalma

DILI: Premiadu Nobel da Paz, José Ramos Horta, husu ba lider boot na'in tolu (Xanana Gusmão, Taur Matan Ruak no Mari Alkatiri) atu redús tensaun polítika bainhira hala’o kampaña atu labele hamosu violénsia iha povu nia leet.

Ema ida‐idak sei halo diskursu ho makaas maibé Xanana, Taur no Mari sira bele kalma. Tanba eleisaun agora ne’e desezivu tebes ba nasaun ne’e”, tenik nia.

Entretantu povu sei rona lider boot na'in tolu ne’e no sira rasik sei fó kontribuisaun para kampaña no eleisaun ne’e bele la’o di’ak.

“Ha’u husu ba lider sira atu kontrola‐aan para labele hamosu tensaun polítika”, dehan Horta.

Nia hatutan, kuandu iha ameasa ruma husi ema balun husik ba polisia sira mak atua, lider sira kontinua ulun malirin para bele lori situasaun kalma iha tempu kampaña.

“Ha’u la fiar atu akontese violénsia. Ha’u la fiar lider na’in tolu ne’e sei la kontrola sira nia membru sira”, hateten Horta.

Nia husu ba partidu ne'ebé manan tenke hatudu matenek ho vizaun para servisu hamutuk ho partidu sira ne'ebé lakon. Atu nune’e, partidu lakon bele fó nafatin sia nia kontribuisaun ba dezenvolvimentu país ne’e.

Antes ne’e, liu husi facebook ofisial Partidu Libertasaun Populár (PLP), Prezidente partidu, Taur Matan Ruak hateten, tempu agora maun Xanana nia alin nian, tanba Maun Xanana Primeiru Ministru ona ba períodu rua, iha ne’ebé iha períodu rua la hotu fó fali ba Rui Araújo.

“Tempu ona fó fali ba maun Xanana nia alin, tanba maun Xanana nia alin iha Timor ne’e ida de’it. Maun Xanana fó hatene tiha ona sira mas sira mak nonook de’it”, dehan Taur bainhira hala’o konsolidasaun iha Postu Administrativu Vera Cruz, Munisípiu Dili, foin lalais ne’e.

Hodi responde deklarasaun Taur Matan Ruak, Prezidente Partidu CNRT, Kay Rala Xanana Gusmão, to’o ohin loron sei kestiona nafatin deklarasaun eis‐Prezidente Repúblika, atuál Prezidente PLP, Taur Matan Ruak ne’ebé dehan nia hanesan Soeharto iha Timor‐ Leste.

Ikus‐ikus ne’e Taur Matan Ruak tenta atu hadi'a fali relasaun ne’e, hodi bolu no konsidera Xanana hanesan ninia maun, maibé Xanana sei ‘doko ulun’ nafatin.

“Lae ha'u Soeharto Timor. Ha'u la’ós Taur nia maun. Ha'u Soeharto kedua. Ida iha Indonézia mate tiha ona. Ida, ha'u mak iha Timor”, dehan nia bainhira responde jornalista sira kona‐ba deklarasaun Taur Matan Ruak katak, maun boot Xanana sei fó konfiansa ba nia.

Kona‐ba kargu primeiru ministru, Xanana dehan, nia mak tuur lista primeiru iha Partidu CNRT nian. Tanba ne’e, posibilidade kargu Xefe Governu sei la entrega ba ema seluk.

“Ha’u númeru um iha Partidu rasik. Iha partidu CNRT ha'u nia naran iha lista Primeiru”, dehan nia, iha aeroportu Dili, hafoin fila husi viajen ba rai li'ur, horisehik.

Eis Komandante das FALINTIL ne’e hateten, to’o ohin loron sira na’in rua seidauk hasoru malu.

“Ha’u seidauk hasoru malu ho nia (Taur). Se nia dehan hasoru ona ha’u iha ne'ebé? Nia mehi karik! Ami nunka hasoru malu. Nia bolu ona ha’u Soeharto. Tanba ne’e, ha'u la hirus. Ha’u mak ta'uk atu hasoru nia, ne'ebé ami nunka hasoru malu”, tenik nia.

Eis lider rezisténsia ne’e fó sai katak nia mak fó apoiu tomak ba jenerál Taur hodi asume pasta Prezidente Repúblika, maibé ikus mai Taur bolu fali nia Soeharto, maibé ikus mai Taur bolu fali nia Soearto, maibé husu atu apoiu fali nia ba Primeiru Ministru ne’e imposivel.

Independente