quinta-feira, 28 de dezembro de 2017

‘Zero Toleránsia’ Kuandu Viola Lei Traballador

DILI, (TATOLI) - Sekretáriu Estadu Juventude no Traballu (SEJT), Nívio Leite Magalhães alerta, zero toleránsia ba kompañia sira ne’ebé viola lei traballadór Timor-Leste nian, bainhira kontra lei sei selu multa.

Nia dehan, devér traballadór sira mak tenke hetan subsídiu annual, rekompensa ho osan ba traballadór ne’ebé servisu iha loron feriadu, inklui bandu tebes kompañia fó servisu ba traballadór estranjeiru ho visa turista nian.

“Iha loja balun ne’ebé nia traballadór estranjeiru la ho visa serbisu nian no ida ne’e laloos. Iha loja, restaurante balun ne’ebé la fó subsídiu anuál ba nia traballadór sira, ne’e kontra lei traballu nian tanba ne’e mak ami halo inspesaun no ba empreza sira. Loja ne’ebé ohin hetan tiha ona irregularidade sira tenke selu multa no laiha toleránsia ba sé de’it mak viola lei liuliu artigu sira ne’ebé liga ba oras serbisu nian hanesan artigu 27 no 44 no sira tenke kumpre duni,” Nívio fó iha Fatu hada hafoin remata inspesaun, ne’ebé akompaña parte imigrasaun (Konjunta) bazeia ba preokupasaun traballadór balun ne’ebé hato’o SEJT.

Tuir Nívio multa ne’ebé sei aplika depende ba ba irregularidade ne’ebé kompañia sira komete. Iha multa ho osan montante dolar 230 no bele to’o 1.150 depende ba sala. Enkuantu osan hirak ne’e sei selu ba kaixa Estadu nian.

“Ami sei haree sira kumpre ka la’e tanba balun bele selu tiha ona, maibé kontinua ho atu ilegál sira. Ba sira hotu ami hakarak hatete zero toleránsia,” Nívio realsa.

Entretantu objetivu ba inspesaun ne’e tanba iha informasaun ne’ebé hato’o husi empregadu sira no empregadór balun mós levanta preokupasaun, nune’e SEJT tetu no tais informasaun hodi haree direta atu buka hatene katak loos ka lae basa instituisaun Estadu nia moris atu fó protesaun ba sidadaun hotu.

Ho ida ne’e mak iha inspesaun ne’ebé ekipa Konjunta ne’e halo ohin, haree liu ba ida-idak nia knaar, imigrasaun haree kona-bá visa traballadór sira nian no SEJT konsentra iha direitu servisu nian.

“Tratamentu hanesan ba sé de’it, atu nia ema timorense ka estranjeiru hotu-hotu ne’ebé hala’o atividade iha Timor-Leste tenke hakaruk ba regra no lei, sé mak viola nia tenke responsabiliza ba nia atu sira ne’e”.

Husu ba traballadór sira hotu atu lalika ta’uk hato’o keixa ba SEJT tanba sekretáriu ne’e atu tau matan ba sira liuliu iha loron boot hanesan ne’e hodi haree sira-nia kontratu iha ka lae, simu saláriu tuir padraun nó mós haree ba tratamentu husi empregadór sira.

Ba sé de’it mak sente sai vítima iha prosesu sira ne’e hotu labele dúvida, tanba SEJT sei halo Atuasaun rápida no koordenadu ho ministériu relevante atu fó sansaun ba sé mak viola regra no lei.

Iha lei traballu númeru 4/2012 katak iha férias sira bainhira ema halo serbisu tenke selu oras estra no iha fin anu lei númeru traballu 4/2012 artigu 44 hatete ema hotu iha direitu atu hetan subsídiu anuál ne’ebé pagamentu ne’e tenke realiza antes loron 20 Dezembru.

Iha fatin hanesan Inspetór Jerál Traballu, Aniceto Leite Coro, hatete liuhusi inspesaun identifika ona empreza tolu mak laselu subsídiu anuál tuir data ne’ebé termina, tanba ne’e mak sei hetan pena multa tuir númeru traballadór ne’ebé iha.

“Ema ida sei selu dolar 230 ba kofre Estadu tuir ita-nia lei traballu artigu 98 liga ho dekretu lei 19/2010 artigu 49. Iha Kolmera kompañia tolu mak seidauk selu no balun mak laiha vistu traballu ba nia traballadór na’in-tolu ne’ebé ita sei foti medida ba sira tanba kontra lei iha artigu 77 katak ema hotu ne’ebé mak serbisu tenke hetan autorizasaun husi parte kompetente, antes hetan autorizasaun labele serbisu lai”.

Aleinde ne’e ohin, SEJT mós simu tan keixa tanba empregadu sira (cleaning services) pur volta 100 resin ne’ebé serbisu iha Timor Plaza seidauk simu subsídiu anuál, bainhira empreza ne’e laselu maka kontra ona lei no sei multa ba Estadu tuir númeru serbisu na’in ne’ebé iha.

“Ida ne’e seidauk hatene loos, verdade ka lae tanba iha inspesaun sei verifika dokumentu hotu mak bele dehan kontra”.

Jornalista: Maria Auxiliadora | Editór: Manuel Pinto

Imajen: SEJT, Nívio Leite Magalhães ho Inspetór Jerál Traballu, Aniceto Leite Coro , bainhira hala’o inspesaun iha loja Kolmera. Foto / Egas Cristovão.

1 comentário:

Unknown disse...

hau nudar trabalador ida husi instituisaun kaebauk investimentu no finansa, Sa nian ne'ebe sai vitima ida tmba ne'e husu favor bot ajuda prosesu lai hau nia problema ida ne'e. depois hetan tiha problema hw koko hakbesik an ona ba SEJT municipio lautem mb sdk hetan solusaun positivo tmba ne krk bele hw husu ajuda ba ba SEJT nasional buka lai solusaun ba hau nia problema. info klaru bele kontaktu 75272104