sábado, 28 de julho de 2018

Projetu petrolíferu iha súl Timor-Leste nian sei kria serbisu diretu rihun 10 no indiretu rihun 50


Projetu Tasi Mane, relasionadu ho área petrolíferu, iha kosta-súl Timor-Leste nian, sei kria postu serbisu diretu hamutuk rihun sanulu no serbisu indiretu hamutuk rihun 50, haktuir hosi programa Governu daualuk nian.

Projetu "hanesan programa plurianual ida ne'ebé hakarak kria fatin industrial tolu, konsidera hanesan baze hosi indústria petrolífera timoroan nian", refere hosi dokumentu.

Ezekutivu kalkula katak projetu sei kontribui ba aumentu hosi Produtu Internu Brutu (PIB) nasional no hosi lukru sira esportasaun nian, kria oportunidade sira serbisu nian durante konstrusaun no operasaun hosi infraestrutura sira ne'ebé iha ligasaun, aleinde funsiona hanesan insentivu ida hosi dezenvolvimentu iha Kosta-Súl.

"Kalkula katak sei harii fatin serbisu diretu to'o rihun sanulu, hahú hosi projetu Tasi Mane, no fatin serbisu indiretu hamutuk rihun 50 resin, ho mudansa iha área petrolíferu hosi faze atual hosi estrasaun loloos ba faze ida ne'ebé aas liu hosi industrializasaun no kriasaun ba folin aumentadu nian", adianta hosi ezekutivu.

Programa afirma katak, iha prazu badak, Governu "sei kontinua serbisu iha negosiasaun sira ho empreza sira ne'ebé envolve iha prosesu kona-ba Greater Sunrise, hodi hetan rejimi espesial ba Kampu sira Greater Sunrise nian, ne'ebé haktuir iha tratadu kona-ba definisaun fronteira tasi nian entre Timor-Leste ho Austrália ne'ebé maka asina ona iha fulan-Marsu 2018".

Projetu ne'e inklui konstrusaun hosi Baze Apoiu Suai nian -, zona lojístiku sira, rezidensial no indústria sira - refinaria hosi Betanu, unidade ida hodi prosesa Gás Natural Liquefeitu (GNL), portu ida, autoestrada Suai-Beasu no gazodutu to'o ba kampu Greater Sunrise, iha Tasi Timor.

Ezekutivu, "bainhira hanesan proponente no promotor hosi projetu integradu Tasi Mane, sei partisipa iha finansiamentu hosi projetu balun", "nune'e mós ba infraestrutura báziku sira, hanesan ezemplu aeroportu ho baze lojístika Suai nian", adianta.

"Projetu sira seluk hosi Tasi Mane sei harii no dezenvolve ho baze iha rejimi ‘project finance’ no dalan sira seluk hosi investimentu privadu ka investimentu mistu", hatutan hosi programa Governu nian.

Hodi suporta indústria petrolíferu, sei harii ka sei hala'o operasaun ba infraestrutura nesesáriu sira, "halo ligasaun entre agrupamentu tolu ka fatin petrolíferu sira", inklui sidade foun sira, hodi sai hanesan hela fatin ba traballador sira hosi área ne'e nian no hodi fó ba rezidente lokal sira; autoestrada ida, portu multifunsional ida iha Suai hodi apoia baze lojístika; no aeroportu Suai nian ne'ebé maka hakotu tiha ona hodi halo operasaun seguru sira hosi aviaun ki'ik sira no helikópteru sira hodi apoia atividade petrolíferu nian.

SAPO TL ho Lusa

Sem comentários: