MEMORIA

Hanesan kadalak be sulin mutuk, hanesan wee mota be sulin ba tasi sai ida de’it hodi la ketak malu. Neon ida laran ida hamutuk buka futuru. La espera ohin to’o nia rohan, la imajina ohin hetan nia tutun. Ohin hela de’it ona memória furak iha ita nia hamutuk durante ne´e.

Triste. Ita nia hamutuk kala sura loron de’it ona. Ha’u la biban ona sá mak ha’u atu tatoli hela ba imi, ha’u iis kuaze la sai atu katak hela buat ruma ba imi. Liman nakdedar. Fuan tuku. Husi de’it hakerek ida ne’e mak ha’u bele ba fó imi hodi sani netik. Sani karik keta haluha temin nafatin ha’u naran.Sani karik rona netik ha’u lian. Ha’u lian ne’ebé hela de’it memória, ha’u lian ne’ebé nu’udar istória. Maibé, keta haluha hateke metin iha hakerek ho tinta metan ha’u rai hela ne’e, imajina ha’u lalatak tan husi ne’e maka ha’u hamutuk no habelun ho imi hanesan uluk.

Sikun kampus ne’e, ohin sai de’it ona sasin lian laek! Nia labele hamnasa ona. Nia la biban ona fó nia ksolok hanesan uluk maske nia hamriik manek tebes iha sidade ne’e nia fuan.

“Ohh ha’u belun di’ak sira! imi iha ne’ebé?” fuan ne’e husu.

Hateke ha’u sorin, foti matan hateke ba leten aas ba, fihir de’it maka lalehan nia azul. Laran todan maibé atu halo sá?

Hanoin hikas loron be liu ona, konta hikas tempu be laek ona. Ita nia romantizmu la sukat ho tasi nia kle’an. Ita nia amizade la sura ho lalehan nia aas.

Ohin iha fatin ne’e, ha’u mesak, saudade ita nia hamutuk!

Dala ida tan laran ne’e husu: “Seraké husi oin ba oin, realidade mak nune’e ona?”

Ha’u mesak tuur hanoin, kala nune’e ona. Karik sei hanesan, ne’e mós situasaun no ambiente la hanesan uluk ona.

Kafé manas kopu ida hemu fahe malu. Dosi pedasuk ida see ba malu hanesan look bua malus tuir ita lisan hodi simu no habelun malu no ho dosi rohan ne’e hodi kesi ita kabun ba loron tomak. Hamrook no hamlaha sente hamutuk, todan ka kamaan ita fó liman ba malu maibé tansa ohin ha’u mesak. Triste!

“Dook karik ba, la haree malu karik ba! Maibé ha’u horik no ko’alia ho imi”, laran ne’e hateten mesmesak.

Sé imi sani karik, liafuan sira be ha’u forma iha fraze ida ne’e hodi sai ba paragrafu, ha’u hakarak tatoli no fó hatene ba imi, ohh ha’u belun di’ak sira katak fraze sira ne’e ha’u hakerek ho fuan no sentimentu be kle’an. Se kona imi fuan, borus imi laran, triste, matabeen turuk karik. Ha’u husu deskulpa, tan ha’u ibun bele bosok maibé sentimentu ne’e lae! Oh ha’u belun, ida be sani ka lee dadauk ha’u nia hakerek ne’e, haree foti ó lensu iha ó nia bolsu, hamoos ó matan-ween be turuk mai dadauk ne’e hanesan udan-been tuun iha foho lolon rai fuik maran ne’e. triste!

Laran ne’e husu: “Belun, belun ohh ha’u belun, ó sei hanoin ka?”.

Sé ó haluha, imajina hikas took! Bainhira tama aula sedu sai tarde, meudia la haan no hamrook to’o kakorok maran no laran manas atu hanesan ahi kla’ak ne’ebé lakan iha ahi matan bainhira ó sunu ahi ka te’in?

Hanoin fali to’ok momentu ó osan la iha, lembra fali to’ok bainhira ó osan inan-aman la haruka sedu husi foho iha momentu ne’ebé ó presiza tebes maibé la iha!

Liu tan ida ne’e, belun! Ó kompara to’ok sé bainhira ó hela ho inan-aman no ema seluk?!. Bainhira ema hirus ó maske ó halo buat ne’ebé loos maibé ó sempre sai sala na’in.

Momentu hirak ne’e maske difísil no hanesan de’it ona istória maibé keta laran moras no rai odi, basá ne’e nu’udar murak mean hodi konta ba ó nia jerasaun nu’udar lembransa moris no esperiénsia ida bainhira ó tuur iha tronu osan mean kadeira universidade nian ne’ebé ema wa’in hadau atu goza maibé la biban, ema rihun ba rihun hanesan fitun kalan tantu feto ka mane koko atu sente nia midar no moruk maibé la konsege. Sorte tebes ba ita hirak ne’ebé hetan maske tenke terus hein naroman loron aban nian!

Iha kampus tuan ida ne’e, iha ambiente kmanek ida ne’e ita hasoru no halibur malu. Kampus tuan, kampus “Merah” fatin kesi ha’u kabun, fatin halo ha’u isin taka ruin. Krekas, ruin sai lekar bele sura ho liman-fuan. To’o ema husu: “Ó la han ká?” maibé ha’u agradese, tan ó hanorin ha’u pasiénsia, tan ó halo ha’u aprende aguenta moris.

Hahú husi oin ba oin, karik ha’u sei la mai bebeik ona, hahú loron aban karik ha’u nia lalatak la hatada ona iha ne’e hanesan loron matan hatudu nia roman ne’e katak ha’u ba ona konta ó nia istória, ha’u ba ona hatuir ó nia hanorin.

Kampus “Merah” ó maka sai fatin ba badaen na’in! Kampus “Revolusaun” o maka fatin murak ba matenek na’in no lia na’in hodi sani no dadolin lia loos.

Ba ha’u belun sira, se hahú aban ba oin ita la hamutuk hanesan babain, ne’e signifika ha’u do’ok ona husi imi sorin, ha’u la iha ona imi matan no la marka ona prezensa iha imi nia leet. Ha’u tenke ba ona no ba duni ona. Ha’u kbiit laek muda hikas tempu no oras ba kotuk. Maske nune’e la’os katak ha’u haluha ona imi. La’os katak ha’u la hanoin ona imi. Ha’u labele nega ita nia amizade, ha’u labele hakribi ita nia hamutuk. Belun sira, husi imi ha’u iha no ha’u iha tanba imi.

Segundu no oras ikus ida ne’e, ha’u atu hiit liman atu hatete hela ADEUS maibé laran todan, ha’u hiit ain atu hakat maibé laran tuku-tuku, ha’u hananu tuir artista senior timoroan Leo Moniz “Adeus ha’u nia belun di’ak” maibé lian maka la sai. Nune’e, ha’u hameno de’it katak haree no kuidadu malu ba, belun sira! Hanesan uluk ita sei hamutuk! Tan tempu ita hamutuk, tan futuru ita fahe malu. *

Matadalan