Governu
timoroan aprezenta horisehik iha Dili dokumentu polítiku ida kona-ba defeza nia
pozisaun relasiona ho delimitasaun fronteira marítima Timor-Leste, insiste
katak ida ne’e reprezenta pasu finál ba soberania nasaun nian.
Testu
ne’ebé Gabinete prepara ba Delimitasaun Fronteira Marítima Definitiva, delinea
kona-ba istória resente Timor-Leste nian no elementu sentrál pozisaun timoroan
relasiona ho nia fronteira marítima, reitera defeza kona-ba delimitasaun
permanente no apelu kona-ba respeitu ba instituisaun internasionál sira iha
matéria ne’e.
Iha nia lansamentu públiku, iha ne’ebé partisipa ezekutivu timoroan barak, reprezentante sira hosi instituisaun nasionál sira seluk no korpu diplomátiku, primeiru-ministru Rui Maria de Araújo rekorda esforsu boot lideransa timoroan ne’e nian hodi negosia fronteira ho Austrália.
Akordu temporáriu ne’ebé hetan iha faze ne’ebé Timor-Leste "sei hasoru dilema barak" no agora tenke substitui ho definisaun permanente ba fronteira sira, afirma xefe ezekutivu.
Apresentasaun dokumentu realiza iha loron ne’ebé hanesan ho arranke iha Haia, Olanda, sesaun abertura Komisaun Konsiliasaun nian ne’ebé Governu timoroan solisita iha fulan-abril hodi tenta obriga Kamberra atu negosia delimitasaun fronteira marítima entre nasaun rua ne’e.
Haree ida ne’e hanesan primeira vitória Timor-Leste nian iha debate ho Austrália, enkontru iha Haia korresponde ho arranke Prosedimentu Konsiliasaun Obrigatória (PCO) ne’ebé Timor-Leste dezenkadeia iha Nasoins Unidas, iha termu Aneksu V hosi Konvensaun Nasoins Unidas kona-ba Direitu ba Tasi.
Timor-Leste nia reprezentante iha enkontru iha Haia mak ministru Planeamentu no Investimentu Estratéjiku no Negosiadór Prinsipál ba Fronteira Marítima, Xanana Gusmão, ho ministru Estadu no Prezidénsia Konsellu Ministru, Agio Pereira.
Abertura hosi enkontru iha Haia, ne’ebé 'hala’o' iha Tribunál Permanente Arbitrajen, tranzmite direta liuhosi internet hosi Palásiu Dame nian, iha sentru sidade olandeza ne’e nian no akompañadu iha Dili, iha sede Ministériu Negósiu Estranjeiru, iha ne’ebé aprezenta dokumentu ne’e.
Iha mensajen introdutória ne’ebé loke dokumentu mak divulga horisehik primeiru-ministru rekorda katak hafoin tinan 14 independénsia Timor-Leste nian nafatin luta ba nia soberania, kontinua hodi define limite territoriál.
Auzénsia fronteira maritime ho viziñu rua, Austrália ho Indonézia, "hamosu inserteza" ida ne’ebé iha impaktu kona-ba setór sira hanesan seguransa, peska no esplorasaun rekursu marítima sira seluk.
"Timor-Leste lakohi tan buat seluk hosi buat ne’ebé nia direitu iha termu direitu internasionál", nia rekorda, no insiste tanba Austrália kontinua lakohi negosia ho Timor-Leste iha material ne’e.
Pozisaun ne’e reflete mós iha dokumentu ne’ebé horisehik Xanana Gusmão divulga, negosiadór prinsipál ba fronteira marítima, ne’ebé konsidera katak Austrália "adota padraun komportamentu ne’ebé prejudika beibeik "interese timoroan sira-nian.
"La interese karaik eziste de’it lafaek no kadiuk iha Timor-Leste nia Tasi. Mai ami, ne’e hanesan kestaun prinsípiu no soberania. Ami-nia luta naraik demais no ami selu ho folin ne’ebé naruk tebes hodi sakrifika agora ami-nia direitu marítimu soberanu", hakerek.
Dokumentu ne’ebé horisehik divulga inklui mós análize kona-ba kuadru lejislativu internasionál iha matéria fronteira marítima, pozisaun Timor-Leste nian no nia viziñu rua nian ho implikasaun ba Timor-Leste kona-ba delimitasaun fronteira.
Prosesu ne’ebé Governu konsidera hanesan "prioridade nasionál" no blokeadu hela tanba Austrália retira hosi jurisdisaun tribunál internasionál kona-ba material ne’e, hodi lakohi mós negosia bilateralmente ho Dili.
SAPO TL ho Lusa
Iha nia lansamentu públiku, iha ne’ebé partisipa ezekutivu timoroan barak, reprezentante sira hosi instituisaun nasionál sira seluk no korpu diplomátiku, primeiru-ministru Rui Maria de Araújo rekorda esforsu boot lideransa timoroan ne’e nian hodi negosia fronteira ho Austrália.
Akordu temporáriu ne’ebé hetan iha faze ne’ebé Timor-Leste "sei hasoru dilema barak" no agora tenke substitui ho definisaun permanente ba fronteira sira, afirma xefe ezekutivu.
Apresentasaun dokumentu realiza iha loron ne’ebé hanesan ho arranke iha Haia, Olanda, sesaun abertura Komisaun Konsiliasaun nian ne’ebé Governu timoroan solisita iha fulan-abril hodi tenta obriga Kamberra atu negosia delimitasaun fronteira marítima entre nasaun rua ne’e.
Haree ida ne’e hanesan primeira vitória Timor-Leste nian iha debate ho Austrália, enkontru iha Haia korresponde ho arranke Prosedimentu Konsiliasaun Obrigatória (PCO) ne’ebé Timor-Leste dezenkadeia iha Nasoins Unidas, iha termu Aneksu V hosi Konvensaun Nasoins Unidas kona-ba Direitu ba Tasi.
Timor-Leste nia reprezentante iha enkontru iha Haia mak ministru Planeamentu no Investimentu Estratéjiku no Negosiadór Prinsipál ba Fronteira Marítima, Xanana Gusmão, ho ministru Estadu no Prezidénsia Konsellu Ministru, Agio Pereira.
Abertura hosi enkontru iha Haia, ne’ebé 'hala’o' iha Tribunál Permanente Arbitrajen, tranzmite direta liuhosi internet hosi Palásiu Dame nian, iha sentru sidade olandeza ne’e nian no akompañadu iha Dili, iha sede Ministériu Negósiu Estranjeiru, iha ne’ebé aprezenta dokumentu ne’e.
Iha mensajen introdutória ne’ebé loke dokumentu mak divulga horisehik primeiru-ministru rekorda katak hafoin tinan 14 independénsia Timor-Leste nian nafatin luta ba nia soberania, kontinua hodi define limite territoriál.
Auzénsia fronteira maritime ho viziñu rua, Austrália ho Indonézia, "hamosu inserteza" ida ne’ebé iha impaktu kona-ba setór sira hanesan seguransa, peska no esplorasaun rekursu marítima sira seluk.
"Timor-Leste lakohi tan buat seluk hosi buat ne’ebé nia direitu iha termu direitu internasionál", nia rekorda, no insiste tanba Austrália kontinua lakohi negosia ho Timor-Leste iha material ne’e.
Pozisaun ne’e reflete mós iha dokumentu ne’ebé horisehik Xanana Gusmão divulga, negosiadór prinsipál ba fronteira marítima, ne’ebé konsidera katak Austrália "adota padraun komportamentu ne’ebé prejudika beibeik "interese timoroan sira-nian.
"La interese karaik eziste de’it lafaek no kadiuk iha Timor-Leste nia Tasi. Mai ami, ne’e hanesan kestaun prinsípiu no soberania. Ami-nia luta naraik demais no ami selu ho folin ne’ebé naruk tebes hodi sakrifika agora ami-nia direitu marítimu soberanu", hakerek.
Dokumentu ne’ebé horisehik divulga inklui mós análize kona-ba kuadru lejislativu internasionál iha matéria fronteira marítima, pozisaun Timor-Leste nian no nia viziñu rua nian ho implikasaun ba Timor-Leste kona-ba delimitasaun fronteira.
Prosesu ne’ebé Governu konsidera hanesan "prioridade nasionál" no blokeadu hela tanba Austrália retira hosi jurisdisaun tribunál internasionál kona-ba material ne’e, hodi lakohi mós negosia bilateralmente ho Dili.
SAPO TL ho Lusa
Sem comentários:
Enviar um comentário