Inacio lansa konstrusaun ro iha Portugal

DILI - Segundu vice-Ministru Trasporte no Komunikasaun, Inacio Freitas Moreira, ne'ebe hahu vizita ofisial dahuluk nian ba iha Lisboa ho prezidente ZEEMS hodi ba halo lansamentu ba primeira sapa ba konstrusaun Naviu Timor Leste nian, ne’ebe sei halo iha Portugal. “Serimonia ita tenki asiste, tanba foin mak hahu konstrusaun ba naviu, ne’ebe defaktu ba dadaun ne’e ro ne’e komesa hahu halo ona, no tuir planu iha tian oin fulan marsu 2016 ro ne’e sei prontu,” Vise ministru hatete ba nia diretor sira, iha salaun enkontru Coreius, Dili kuarta 29/07 semana liu hafoin halo enkontru regular ho nia diretor sira.

Enkuantu ro refere husi autoridade admistrativa rejiaun especial Oe-Cusse nian mak sei halo jestaun ba ro ida halo dadauk iha Portugal ne’e, klaru katak nasuan Timor Leste liliu populasuan ne’ebe hakarak atu ba iha oe-Cusse mak sei uza. Vise ministru ne’e mos informa ninia vizita ne’ebe antes nia hala ba iha Alemaña, hodi ba espresa Governu Timor Leste nia interese. Hafoin ne’e, kuaze fulan ida deit sira konsege prepara konsultor ida liu husi banku dezemvolvimentu Alemaña nian KFW, ne’ebe nia parte konsege organiza iha duni grenade ida, husi governu Alemaña ho montante 7.5 millaun Euro. Hofoin ne’e vizita ba daruak nian nia parte ba asina tiha kontratu konsultor ho konsultor iha Alemania.

“Oras ne’e dadaun konsultor halo hela nia estudus, parese iha fulan Agosto nia laran konsultor ne’e, sei mai iha Timor para bele halo servisu hamutuk diresaun servisus APORTIL, atu hare hodi dezenu ita nia ro ne’e nia modelu halo nusa. Ita hein katak 2016 sira bele hahu halo konstrusaun ba ro refere, 2017 meadus hanesan ne’e, Timor Leste bele iha tan ona ro ida, ne’ebe Timor Leste sei iha ro pasajeirus hamutuk 3 mak ida agora halo iha Portugal, id asei halo tan iha Alemania no ida mak ro nakroma agora dadauk. Ho fasilidades sira ne’e vise ministru ne’e garanti hodi bele organiza di’ak liu tan,” Vice ministru Inasio haktuir no hatete.

Alende ne’e vise ministru ne’e imforma mos nia nia vizita ba iha Fransa, ne’ebe nia parte ba iha neba hodi ba observa direita preseisu legal balun ne’ebe governu halo ho fabrika ida iha fransa neba. “ Ita hein katak sasan ne’ebe ita halo akizasaun ne’e, iha tinan oin bele mai bazeia ba promesas ne’ebe fabrika nain halo iha momentu hau ba vizita,” Katak vise ministru Inacio. Akizsaun ne’ebe momentu director aprovizionamentu halo, karik iha problemas ruma, maske proseisu ne’e lao maibe too dalan klaran proseisu ne’e la prosesa ida. ita halo tiha komitmentu ba iha liu husi orsamentu konsege renova tiha kontratu ne’e, felizmente ita bele rejolve hein katak kareta fear fainting tacks ne’e bele to mai iha timor ne’e iha meadus tinan oin. 

“Ida ne’e ita presija duni atu hre halo nusa mak bele iha fasilidade ba iha seksaun bombeirus airoportu president Nicolao Lobato nian,” Vise ministru ne’e dehan. Alende ne’e hau sei halao hela vizita iha liur, iha ne’e (Timor), iha empreja balun ne’ebe mai aprezenta sira nia proposta intersadu ba iha istalasaun kabu sub-marinu. “Hau hanoin prezidenti ANC nia ekipa apara hela situasuan ne’e, ne’e tanba hau nia kruorisidade de’it  hau lao pronto depropozitu tempu ne’e konsege organiza ekipa tomak hau desidi ekipa ne’e tenki ba liu husi Honkong hodi ba hare produsaun kabu sub-marinu ne’ebe iha mundu ne’e nia mak halo produsaun,” Inacio informa tan.

“Ita hare para pelumenus iha referensia ruma, los duni hau ba hare ho matan. fiu sira ne’e hanesan ita nia fuk lahan mak sira produs, ne’ebe hau komu ema teknika, hau hare ne’e luar biasa,” katak governante ne’e. Tuir vice ministru ne’e katak iha Amerika ho nia estratejia negosiu nia seluk. maibe iha Asia, hau hanoin niania aparelhu ne’e uniku no sira halo join venser ona ho global marin hau hein katak iha aprejentasaun ruma, ita tenki iha, ita nia matenek para epreza sira ne’e mos labele mai ho kondisoens ruma ne’ebe ho intermediariu, ita nia hakarak ne’e buat ne’e nini duni, se karik aloka orsamentu ruma mos los duni hanesan ne’e, 

Depois nia parte hetan informasuan husi kompañia boot ne’ebe iha kondisoens halo instalasaun husi global Marin UQ ninian. tanba iha V governu kostitusionais ministeriu rekursu naturais halo estudus ba istalasaun kabu sub-marinu husi Australia liu husi ita nia jona petroleum depois mai tama Suai para halo istalasuan. Defaktu ita nia faiver optica nasional ne’e istaladu iha tore sira ne’e, presiza halo istalasuan husi liur deit. (BT)

Business Timor - Roly