terça-feira, 17 de janeiro de 2017

KI Aprova Kódigu Étika Jornalista Foun

Dili, (ANTIL) – Konsellu Imprensa (KI) aprova ona Kodigu Étika Jornalísta foun liu hosi enkontru ordináriu iha Sesta, (13/01/2017) semana kotuk.
Kodigu Étika Jornalísta sei halo publikasaun ofisiál iha Jornál Repúblika no sei sai hanesan matadalan ba ema hotu ne’ebé hala’o atividade jornalísmu ninian.

“KI hato’o ba públiku katak hafoin halo konsultasaun públika sira kona-ba ezbosu kode étika jornalístika, KI liu hosi enkontru ordináriu, iha sesaun plenaria aprova versaun finál matadalan jornalista nian ne’ebé sei aplika iha Timor-Leste,” Prezidente KI, Virgilio da Silva Guterres informa liu hosi konferénsia imprensa iha Salaun KI, Kintal Boot, Segunda (16/01/2017).

Entretantu, elaborasaun Kodigu Étika Jornalistika, referénsia maioria mai hosi kode Étika jornalista nian hosi asosiasaun jornalista sira aprova iha Outubru 2013. Maibé aumenta liafuan balun hanesan, oinsa jornalista sira evita an atu públika imazen, lian ka liafuan sira ne’ebé hamosu transmisaun violénsia hasoru ema ka balada. Inklui jornalizmu hanesan esforsu ka luta ida ba lia lós, defende asesu ba sidadaun hotu no buka lia lós.

KI husu ba orgaun komunikasaun sosiál atu orienta jornalista sira hodi komprende signifikadu Kódigu deontolójika ba pontu ida-ida no KI mos sei públika matadalan interpretasaun kode Étika jornalístika atu sai anexu ba media sira maibé la publika iha Jornál Repúblika.

Mandatu legál ba konsellu imprensa nian, além ba kode Étika jornalístika, iha tempu badak sei fahe ezbosu ou regulamentu rejistu orgaun komunikasaun sosiál ba asosiasaun jornalista sira no orgaun komunikasaun sosiál sira atu estuda hamutuk nune’e bele aprova nu’udar regulamentu.

Asosiasaun jornalista sira hanesan grupu professionál ne’ebé aprova kede Étika liu hosi sira nia kongresu. KI aprova liu hosi regulamentu númeru 1/2017 ne’ebé sai hanesan regulamentu dahuluk ne’ebé KI hasai hafoin nia estabelesimentu iha Maiu 2016.

Entretantu, Sekretariu Jerál Timor Leste Press Union (TLPU), Manuel Pinto apresia tebes ba aprovasaun Kódigu Étika Jornalista hosi Konsellu Imprensa nian ne’ebé, durante ne’e halo konsultasaun publiku hafoin hetan aprovasaun.

“Importansia ba kódigu étika jornalistika nian atu sai sai matadalan ba jornalista sira hodi hala’o servisu ho porofesionál,” komentariu Manuel Pinto.

Kodigu Étika Jornalísta foun KI nian ne’ebe sei sai matadalan ba josrnalista sira mak

1. Defende sidadaun nia direitu atu asesu ba informasaun no buka lia los

2. Fo hatene faktu sira ho rigór, ezatidaun, onestidade no independénsia no klarifika lolosv diferensa entre notísia ho opiniaun.

3. Kombate forma sensura hotu-hotu no defende liberdade imprensa no liberdade espresaun

4. Sempre hetan informasaun, dokumentu no imajen sira ho forma legál no profesionál, respeita kompromisu konfidensialidade ho fonte informasaun sira, hanesan off the record, pedidu konfidensialidade no embargu.

5. Salvaguarda prezunsaun inosénsia arguida iha prosesu tribunál nia laran to’o hetan desizaun finál hosi tribunál no respeita vítima krime no nia família sira nia identidade, ho kuidadu espesiál atu husik nu’udar anonimatu ba vítima krime sexuál no labarik sira ne’ebé sai arguidu.

6. Konfirma no verifika informasaun hotu-hotu ne’ebé simu molok atu publika, rekoñese informasaun sira ne’ebé sala hafoin publikasaun ho hadia lalais kedas, respeita sidadaun nia direitu atu hatan.

7. Defende igualidade, la halo diskriminasaun bazeia ba rasa, etnia, fiar, dalen, estatutu sosiu ekonómiku, opsaun polítika, jéneru, sexu, defisiénsia ka ho razaun seluk.

8. Respeita sidadaun hotu-hotu nia moris privada, nia direitu ba onra, naran di’ak no privasidade, exeptu wainhira defeza ba interese públiku iha kauza.

9. Rejeita forma plajiu hotu-hotu no labele simu suborn ka oferta ruma ne’ebé bele influénsia ninia independénsia profesionál. Identifika ho lolos fonte no autór hosi informasaun ne’ebé nia uza no klarifika ba públiku kona-ba informasaun sira ne’ebé nia hetan tanba hetan tulun finanseiru hosi ema ka entidade ruma.

10. Evita publika liafuan, imajen, lian ne’ebé transmite sadismu ka violénsia hasoru ema ka balada ne’ebé iha natureza hakanek públiku nia sentimentu.

Jornalista : Zezito Silva / Editór: Gantry Meilana

Foto: Jornalista sira wainhira halo intervista ho Primeiru Ministru, Dr. Rui Maria de Araújo. Ba futuru jornalista sira sei servisu tuir Kodegu Etika Jornalista foun nian ne'ebe Konsellu Imprensa halo no aprova ona.

Sem comentários: