TIMOR LESTE IHA XANANA HO TAUR NIA LIMAN

Povu iha Munisipiu Ainaro hato’o keixa ba Prezidenti Repúblika (PR), Taur Matan Ruak katak, agora dadauk iha grupu balu ne’ebé halo movimentu iha área rural hodi halo kampaña atu hafoer lideransa rejistensia sira nia naran.

Veteranu Jaime Fatima Xavier, husi Suku Maununu, Postu Administrativu Ainaro, Munisipiu Ainaro hatete katak, agora ukun an ona, mosu fali organizasaun oi-oin, hodi estraga fali nasaun ne’e nia futuru.

“Xavi Timor Leste ne’e, iha  maun bo’ot Xanana, Taur Matan Ruak, Lu- Olo ho Lere mak lori, la’os ema seluk,”deklara Jaime Fatima Xavier ba PR Taur Matan Ruak liu husi dialogu komunitária ho Xefi Estadu ne’e iha Suku refere, Sesta (12/08/2016).

Nia hatutan, povu duvidas,  tanba agora iha grupu naran grupu rin besi asu talin be korenti ne’ebé halo movimentu iha komunidade nia leet hodi halo povu trauma.

“Sira mai dehan, maun Taur, Maun Xanana, maun Lere no maun Lu-Olo mak haruka sira mai atu dada tan bandeira ida tan, ida ne’e halo ami konfuzaun,”preokupa Jaime Fatima Xavier.

Hatan ba informasaun ne’e, PR Taur Matan Ruak hatete katak, iha Timor Leste ne’e, iha buat ida ne’ebé  nunka halibur malu iha organizasaun ida de’it, mas konsege halibur malu iha objetivu ida deit.

“Uluk ita ida-idak ho ita nia organizasaun, maibé hanoin ida deit, ba ukun rasik an,”afirma katak Taur Matan Ruak.

Xefi Estadu ne’e reafirma, agora iha tan grupu talin be korenti rin besi asu, maibé labele halo arbiru de’it, tenki halo buat dia’k.

“Ha’u fó instrusaun ba imi Ainaro, kuandu Tuloda lori fali nia grupu talin be korenti rin besi asu ne’e mai fali, kaer tiha nia,”hateten Taur Matan Ruak.

Povo trauma ho rumores

Entretantu iha biban ne’e povu iha Suku Ogues, Postu Administrativu Maukatar,  Munisipiu Covalima, trauma ho rumoris husi grupu deskuñesidu balu ne’ebé hatete katak, oras ne’e dada’uk FALINTIL balu se subar hela iha ailara.

Veteranu Abel Gusmão,  informa katak, komunidade iha Covalima, agora dada’uk trauma ho ru moris oi-oin.

“Ami rona rumoris barak, tanba ne’e ha’u hakarak hatene, rejistensia uluk Prezidenti Repúblika Taur rasik iha ailaran durante tinan 24, ema iha ailaran se iha ka la’e,” relata Abel Gusmão ba PR Taur Matan Ruak, bainhira dialogu ho Xefi Estadu ne’e iha Suku refere, Sabadu (13/08).

Alende ne’e, nia mós husu ba PR Taur Matan Ruak katak, nu’udar veteranus antigus kombatentes, sira iha farda ka lae, hanesan veteranus sira uza.

Hatan konaba preokupasaun ne’e, Prezidenti Repúblika, Taur Matan Ruak hatete katak, rumoris ne’e bosok, tanba ema iha ailaran laiha ona.

“Ha’u horibaihira rona katak, ema balu hatete katak, ema balu se iha ailaran, ida ne’e bosok ita nia maun sira mate hotu ona, ita labele lori sira nia naran bosok ema, lae ita nia vida la naruk. Maun Nicolau mak se moris, ha’u fera tiha nia estatua iha Comoro no Aileu, nia mate ona mak ita halo nia estatua, se nia sei moris, ita halo nia estatua halo saida,”haklean Taur Matan Ruak.

Konaba farda, PR Taur Matan Ruak hatete katak,  komisaun homenajn halo farda ba prosesu desmobilizasaun de’it, maibé farda ba veteranus laiha.

Maibé Xei Estadu ne’e afirma, iha nasaun barak, normalmente sira iha identifikasaun atu kualker ema hasoru nia, bele kuñese katak, ema ne’e veteranus.

Konaba bee moos, PR Taur Matan Ruak hatete katak, Problema bee ne’e la’os iha Suku refere de’it, iha fatin balu povu la’o distansia dok liu  atu kuru bee.

“Iha fatin balu mós agora komesa halo jestaun ba bee, kada fulan uma kain ida tenki selu quarter, hodi selu ema tau matan ba sira nia be,” dehan Taur Matan Ruak.

Maibé Taur Matan Ruak dehan,  Governu agora dadauk komesa fó importansia ona atu rezolve problema bee moos.cos

Jornal Nacional