Prezidenti
Repúblika (PR) Taur Matan Ruak ho eis Primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmão
la rezolve problema veteranus, sira na’in rua sei simu konsekuensia iha rai no
iha lalehan.
Veteranu
Suku Fatulia, Postu Administrativu Venilale, Munisípiu Baucau, Aleixo Ximenes
hateten katak, uluk iha 2005 Alin Laek hateten ba sira katak, ema se de’it mak
ajuda fós karun ida, nia sai veteranus ona.
“Ha’u
husu ho respeitu tomak atu labele husik de’it problema ida ne’e sai hanesan
ne’e, sé ita bo’ot na’in rua Xanana mak husik problema ne’e sai hanesan ne’e
de’it, ita boot na’in rua sei hatán iha mundu ne’e, no sei hatán iha Maromak
nia oin,” dehan Aleixo Ximenes bainhira diálogu ho PR Taur Matan Ruak iha Suku
refere, Domingo (06/12).
Aleixo
hatutan, nia partisipa iha funu desde 1975, maibé to’o agora ema la rekoñese
nia.
“Ha’u
la presiza ema atu rekoñese ha’u, maibé rekoñese maluk sira ne’ebé terus
durante tinan barak tanba de’it atu ukun-an,” katak nia.
Aleixo
mós lamenta katak, ema sira ne’ebé kontribui tinan ida rua de’it iha villa, nia
bele hetan 8 a 14, ida ne’e lalós.
Nia
esklarese, ema sira ne’ebé funu durante tinan 24 iha ailaran, mak bele bolu
veteranus, maibé ema sira ne’ebé mak kolabora de’it iha villa laran, ida ne’e
la’os veteranus.
Alénde
ne’e, Rui Monteiro mós dehan, sira ne’ebé hanesan klandestina, agora seidauk
priense formuláriu ba sira nia direitu.
Nia
dehan, uluk iha funu laran, Taur Matan Ruak promete ba sira katak, bainhira
Timor ukun-an, joven loriku assuwain mak tenki moris di’ak uluk, mak foin sira
iha ai-laran.
Maibé
nia hatutan, realidade ohin loron hatudu katak, sira mak terus nafatin hela
de’it hanesan ne’e, laiha ema atu tau matan ba sira.
Nune’e
mós veteranu João de Sousa mós hateten katak, uluk Timor-oan sira sakrifika
sira nia-an, la’os tanba atu simu osan.
“Ita
ba ailaran, atu mate ka moris ukun rasik-an, la’os mate ka moris atu manan
osan. Ha’u nia dúvida mak ne’e, nusa mak ha’u komandante ida, hetan de’it 4 a
7, maibé ha’u nia elementu hetan fali 8 a 14,” lamenta nia.
João
hatutan, kuandu iha diskriminasaun hanesan ne’e, di’ak liu lalika Estadu fó
osan, tanba uluk funu ne’e la’os atu buka osan.
Diskrimina
veteranus
Alénde
ne’e, Aleixo Ximenes mós dehan, kuandu Estadu diskrimina veteranus sira,
estabilidade mós sei laiha.
“Ita
harii nasaun, tenki iha estabilidade, tanba ne’e ha’u husu ba Prezidenti atu
ita bele konsidera kombatete sira ne’ebé tinan tolu,”katak nia.
Nia
hatutan, se ema sira ne’ebé luta tinan tolu ne’e la vale ona, oinsa ho sira
ne’ebé mak ho tinan ida no rua.
Iha
fatin hanesan, veteranu Marcelino Sarmento mós hateten katak, ho razaun saida
mak komisaun homenajen haree de’it veteranus balun, maibé balun sira laharee.
Hatan
ba preokupasaun ne’e, Prezidenti Repúblika Taur Matan Ruak dehan, problema
veteranus nian ne’e, la’os problema nia ho Xanana nian de’it.
Taur
Matan ruak dehan, lia fuan ida ne’ebé dehan, Xanana ho Taur la rezolve problema
veteranus, sei hatán iha Maromak nia oin ne’e todan.
“Ida
ne’e la’os ami na’in rua Maun Xanana nia problema, sé ha’u nia problema de’it,
ha’u gampang atu rezolve, maibé ida en’e problema Estadu nian,” katak Taur
Matan Ruak.
Tanba
ne’e Taur Matan Ruak, husu ba Veteranus sira atu kontinua organizaan hodi haree
ba sira nia problema ida ne’e.
Nia
hatutan, desizaun atu rezolve problema veteranus ne’e, la depende de’it ba Taur
ho Xanana, maibé sira lakohi atu fó todan ne’e ba jerasaun foun sira.
Tanba
ne’e, Taur Matan ruak husu ba veteranus atu hanoin pozitivu hodi rezolve sira
nia problema.
“Ita
sei labele husik problema ida ne’e ba jerasaun foun sira, tanba ida ne’e ita
nia problema rasik,” katak Xefi Estadu ne’e.
Taur
Matan Ruak dehan, luta tinan 3 ne’e la’os la vale, maibé tenki simu osan ka
la’e, tanba lei ne’ebé iha, kritéria ne’ebé mak simu osan ne’e, tau ona iha
ne’ebá.
“Uluk
ita la’os hateten katak, ita ba halo funu para manan osan, tanba ita nunka
hanoin atu fa’an ita nia mate tanba de’it osan,” dehan Taur Matan Ruak.
Tanba
ne’e, tenki haree veteranus hotu hanesan, labele haree de’it balun, balun
laharee ne’e, la di’ak.
Nia
hatutan, kontribuisaun hot-hotu ne’e vale, tanba kontribuisaun ema hotu nian
mak ohin loron Timor ukun-an.
“Lei
ne’e ita bele muda, maibé muda atu hot-hotu simu osan mak problema, tanba
pergunta bo’ot ida mak ne’e, hot-hotu simu osan ne’e, osan iha ka la’e, tanba
agora dadauk folin mina iha mundu tun maka’as ona,” informa Taur Matan Ruak.
Tanba
sa mak Oe-cusse barak liu, ha’u la hateten katak, Oe-cusse lahalo funu, maibé
foin dadauk Governu mós suspende ona dadus balun.cos
Jornal
Nacional