Xefi
Estadu Maior Jeneral das Forsas Armadas Falintil Forsa Defeza Timor Leste
(F-FDTL), Maijor Jeneral Lere Anan Timur ho reasaun maka’as deklara katak,
veteranus ativu iha forsa armada F-FDTL, la simu desizaun Prezidenti Repúblika
(PR) Taur Matan Ruak, hodi fó reformasaun ba forsa veteranus ativu, hanesan
Lere, Meno Paixão, Falur, Sabika no selu-seluk tan.
Lere
konsidera desizaun PR nian ne’e, hanesan halo diskriminasaun boot ba nia maluk
veteranu sira ne’ebé mak terus no mate hodi luta ba independensia Timor Leste
(TL).
Ho
matan been, Lere Anan Timur afirma katak, veteranus lasimu desizaun Prezidenti
Repúblika nian ne’e, la’os tanba nia hakarak sai Jeneral nafatin, ou sira seluk
hanesan Koronel, hakarak sai Koronel nafatin. Maibé hakarak atu fó nafatin kontribuisaun
ba instituisaun F-FDTL no Estadu ida ne’e to’o iha 2017, mak foin bele troka.
“Agora
ami labele dehan katak, ami simu ou lasimu desizaun Prezidenti Repúblika nian,
ami seidauk simu. Enkuantu ami seidauk rona ami nia maun bo’ot Xanana, ami seidauk
simu, ami nia pozisaun mak ida ne’e. Maibé ami nia maun bo’ot Xanana Gusmão sei
moris, nia fila mai, ami sei aprezenta ami nia situasaun ne’e ba nia,” hateten
Lere Anan Timur liu husi konferensia imprensa iha nia rezidénsia Farol Dili,
Sábadu, (16/04), ne’ebé partisipa husi veteranus ativu hanesan, Rai-ria,
Maunana no seluk tan.
Lere
Anan Timur dehan, veteranus sei hein Kay Rala Xanana Gusmão fila husi
estranjeiru, hodi sira aprezenta problema ne’e ba Xanana atu Komandante em Xefi
ne’e bele rezolve, tanba Xanana mak veteranus hotu nia aman.
“Agora
ha’u hateten ba ita nia juventudi tomak, ita nia komunidade katak, ami nia
pozisaun mak ne’e, ami seidauk simu desizaun Prezidenti Repúblika, Taur Matan
Ruak ninian, nu’udar veteranu, la’os nu’udar Jeneral ka elementu instituisaun,”
Lere Anan Timur akresenta.
Nia
esklarese katak, Konsellu Ministru no Konsellu Superior Defeza mós halo
ona reuniaun dala barak hodi buka solusaun ba kargu xefias iha forsa nia
laran, maibé Prezidenti la fó konsiderasaun ba esforsu hirak ne’e, tanba Taur
Matan Ruak Prezidenti.
“Governu
nia planu mak ida ne’e, husik ba ha’u sei kaer to’o 2017, i depois halo
tranzisaun nei-neik ba jerasaun foun, maibé Prezidenti hakarak tranzisaun
radikal ida hanesan Xanana uluk halo iha 1984,” katak Lere.
Maibé
Lere dehan, situasaun iha ailaran ne’e oin seluk, lahanesan ho situasaun agora,
tanba iha ailaran ne’e, Timor-oan mesak de’it, maibé agora malae barak mak
hamutuk ona ho Timoroan.
Lere
Anan Timur haktuir, nu’udar veteranus la simu hodi konvida média sira atu
deklara sai sira nia pozisaun nu’udar veteranus ba Prezidenti Repúblika nia
desizaun.
“Ami
atu deklara ami nia pozisaun nu’udar veteranu, ami la deklara ami nia pozisaun
nu’udar ofisial forsas armadas ninian,” Lere Anan Timur afirma.
Tanba
ne’e, Lere dehan, sira hanesan veteranus, hakarak hatudu mós sira nia pozisaun
ba Prezidente Repúblika Taur Matan Ruak nia pozisaun ne’ebé mak halo ba
sira.
Lere
Anan Timor dehan, nia lori veteranus hotu ne’ebé mak se ativu iha F-FDTL nia
naran hanesan Komandante Aluk, Komandante Savika, Komandante Maunana,
Komandante Maubuti, Komandante Rairia, Komandante Falur ho Komandante Hikis,
tanba veteranus sira ne’e mak se ativu nafatin iha F-FDTL nia laran.
“Ha’u
hein de’it desizaun Governu ninian, ha’u hatete ona, uluk halo funu ema ida la
husu ha’u, agora mós ha’u nu’udar veteranus, ha’u dehan katak, ha’u lakohi sai
karik nusa, se ha’u lakohi sai, semak atu haruka ha’u sai, uma ne’e ha’u nian,
la’os ema seluk mak halo ba ha’u,” lamenta Lere.
Nia
dehan, durante ne’e, nia ho PR Taur Matan Ruak nunka iha
problema,hodi Prezidente hatudu hahalok hanesan ne’e ba nia.
“Hatete
momós ba imi katak, ami nain rua iha problema ida iha 1988, maibé ida ne’e
la’os problema ida kona-ba komanda funu, maibé problema tanba de’it kilat
musan. Nia (Taur Matan Ruak) hakarak kontrola kilat musan, ha’u dehan laiha,
ha’u nia kilat la kontrola, agora se o hakarak kontrola kilat musan, supermi
semak atu kontrola, ami nain rua nia problema mak ida ne’e de’it,” tenik Lere.
Nia
haktuir, Taur Matan Ruak ho Xanana i Saudozu Coni Santana mak iha problema oit
oan kona-ba kondusaun funu nian.
Lere
esklarese, iha tempu Timor Leste ukun rasik an ne’e mós, nia ho Taur Matan Ruak
nunka iha problema, tanba hirarkia military nian ne’e, disiplinadu tebes, elementus
sira nunka atu bele ko’alia hasoru sira nia Jeneral.
Lere:
“Ha’u sei koalia sai Taur ne’e sé”
Xefi
Estadu Maior das Forsas Armadas, Falintil Forsa Defeza Timor Leste (F-FDTL),
Maijor Jeneral Lere Anan Timur hateten katak, bainhira nia tama ona iha vida
polítika, nia sei fakar sai istória lolos ailaran nian, tanba istória ailaran
nian kona-ba luta libertasaun seida’uk los.
“Asuntu
sira seluk kona-ba ami nia relasaun pesoais, ami nia istória, Taur se, ha’u se,
Xanana se, Mau-Nana se, Mau Buti se, kuandu ha’u ba vida polítiku, ha’u sei
ko’alia,” dehan Lere Anan Timur ba Jornalista sira liu husi konferensia
imprensa ne’ebé hala’o iha nia hela fatin Farol Dili, Sábadu (16/04).
Lere
afirma, istória ailaran ne’ebé durante ne’e ema barak konta ona ne’e, inventa
mak barak, tanba ne’e, bainhira nia tama vida polítika, sira sei konta istória
ne’ebé los.
Nia
esklarese, kuandu konta istória loloos, veteranu sira ne’e lahanesan, no
veteranu sira ne’ebé partisipa iha funu mós lahanesan.
Lere
dehan, uluk iha ailaran, ema balum lori sanan hodi fó sira nia kontribuisaun ba
funu ida ne’e, no balun kaptura kilat hodi fahe ba nasaun tomak.
“Ida
ne’e la’os tempu para ha’u atu ko’alia, ha’u kuandu tama vida polítiku mak
ne’e, ita konta istória loloos, sé mak sé. Ha’u sei ko’alia, konta istória
kona-ba, Taur se, Lere se no Xanana se, ema sei koñese,” Lere Anan Timur
fundamenta.
Lere
Anan Timur hatutan tan katak, agora nia vida sivil ona, entaun nia mós sei
ko’alia polítika hanesan ema seluk agora dada’uk halo, no ema ida sei lataka
ona nia ibun.
Lere
Anan Timur akresenta tan katak, nia tama vida polítika la’os atu manan eleisaun
hodi ukun, maibé buat importante ba nia mak boa-governasaun.cos/eus
Jornal
Nacional