Sai ona kultura moris nudar
Kristaun, hodi selebra loron natal katak hodi hanoin hikas loron meninu Jesus
moris iha rai naran Belem, ne’ebe monu iha fulan Dezembru. Sai ona kultura
sarani sira, harii prezepiu iha idak-idak nia uma, hodi selebra loron kosok oan
moris.
Iha era modernizasaun prezepiu
ne’ebe mai ho modelnu oin-oin, ho ninian feitu ne’ebe oin-oin, no halo ita
hanoin orijinalidade hosi prezipiu komesa atu lakon, la uza ona duut matak, ai
kakeuk no halo bibi luhan.
Oin seluk ho grupu Rebenta, grupu
ne’ebe involve mesak joven feto no mane, iha loron natal ida ne’e, sira hamosu
buat foun ne’ebe mak halo uniku liu hosi prezepiu moris. Grupu Rebenta koko atu
hamosu orijinalidade bainhira meninu Jesus moris iha rai naran Belem. Iha Nain
fetom sao Jose, Anjo Gabriel, meninu Jesus, sidade Belem, ema judeu no moris
komunidade nian iha tempu ne’eba, iha rai Belem. Buat hotu ne’ebe sira iha,
halo hosi ema moris duni (makhluk hidup. Red).
TAFARA. TL koko hakbesik an, hodi
hare direitamente prezepiu moris ne’ebe mak kria hosi Rebenta Group. Saida mak
jornalista TAFARA.TL haree katak, buat hotu moris, meninu Jesus, nain feto, Sao
Jose, Anjo Gabriel no sira seluk tan. Bainhira haree ho matan sente katak hakat
duni ba iha rai Belem no asiste duni oinsa meninu Jesus moris, oinsa komunidade
Belem sira halao sira nia moris iha rai moris fatin meninu Jesus.
TAFARA.TL hasoru malu ho
Koordenador Rebenta, Joao Basilio da Costa, iha fatin ne’ebe sira halo prezepiu
moris, ba TAFARA.TL Joao, ho naran konnesidu Jojo hateten katak tanba sa mak
grupu Rebenta iha inisiativa hodi halo prezepiu moris tanba atu hametin fiar,
tanba durante ne’e iha servisu fatin komesa tau santa clause, ne’e nia
nigsinifika saida? tuir igreja Katolika nia fiar tenke tau meninu Jesus, nain
feto no Sao Jose, tanba momentu Jesus moris santa clause laiha. Atu hasae
juventude nia kreatividade, oinsa mak sira bele ekspresa sira nia kreatividade
ne’ebe mak iha, liu-liu hosi halo prezepiu moris.
“Oinsa mak sira bele memahami
biblia ne’e ho didiak, tanba dala barak ita tama sai prezepiu, ita hare mak iha
estatua, rebo –rebo los, tanba momentu Jesus moris ne’e hau sente laos hanesan
ne’e, momentu Jesus moris no situasaun ne’ebe defisil, to kosok ona moris iha
bibi luhan ida, barak mak la komprende ida ne’e, entaun sira naran halo deit no
signifika natal ne’e atu lakon dadauk ona, tanba ne’e mak ami halo ida ne’e, no
hatudu ba komunidade, situasaun Belem mak hanesan ne’e duni”,esplika Joao Basilio.
Jojo hatutan katak laos kria deit
prezepiu moris maibe kria mos rai Belem ho situasaun iha ema riku no ema kiak,
iha ema Judeu sira. Halo mos hotel ne’ebe Maria ho Sao Jose ba dere odamatan
hodi tur ahi maibe uma nain la fo, halo kompletu ho situasun ne’ebe akontese
iha Belém.
Joven 80 resin ne’ebe involve iha
grupu Rebenta, ne’ebe hatudu sira nia kreatividade hosi prezeipiu moris ne’e,
inklui labarik kiik oan sira, ne’ebe mak say hanesan labarik Belem sira. Hosi
observasaun TAFARA.TL katak sira uza duni ropa modelnu uluk nian, ne’ebe sai
tradisaun ema moris iha tempu uluk nian, iha rai Belem.
Jojo konfesa ba TAFARA.TL katak
liu hosi atividade ne’ebe Rebenta halo, katak bele hatudu valor boot tanba hare
ba situasuan agora katak sarani Katolika komesa namlele ona.
“Dala ruma ita tama sai uma, iha
santa clause mak tara iha prezepiu, meninu Jesus ne’e laiha ona, signifika
natal ne’e atu lakon tiha, tanba ne’e mak ami hakarak hatudu ida ne’e, hodi
hanoin fila fali, konaba original natal, bainhira Jesus moris iha bibi luhan,
oinsa mak ema relembra fali tempu uluk nian. Fo hanoin fali ba sarani sira
katak prezipiu kona ba simbolu Jesus moris mak hanesan ne’e, laos halo prezipiu
depois hemu no lanu iha prezepiu nia oin. Prezepiu ne’e fatin atu halo
refleksaun, oinsa mak nain feto liu hosi tempu defisil, hodi kosok oan bele
moris”,hateten Jojo.
Ideas hodi halo prezepiu moris no
kria rai Belem mai duni hosi Jojo. Ba TAFARA.TL Jojo hateten hanesan sutradara,
script writer tenke hamosu ideas foun ne’ebe mak ema sedauk halo. Iha parte ida
oinsa mak bele hamenus lixu, tanba sasan sira ne’ebe uza, mai hosi lixu sira
ne’ebe mak ema soe arbiru, Rebenta ba hili pois dezenha fali.
Jojo reprezenta grupu Rebenta,
hodi hatoo lia menon ba joven sira katak natal ne’e hodi hatudu katak Nain
Jesus lori paz, domin no dame mai ita, iha natal ita bele perdua malu. Joven
sira mos bele dezenvolve sira nia kreatividade no identifika sira nia an, saida
mak sai hanesan sira nia abilidade, “ita koalia kona ba dame, laos tenke liu
hosi halo seminar boot, maibe dasa foer mos parte hosi dame, ita hahu hosi buat
kiik oan, maibe ho valor ne’ebe boot”
Iha fatin hanesan TAFARA.TL dada
lia ho nain feto, inan hosi meninu Jesus, nia naran mak Maria Izabel Freitas
Moreira (29). Ba TAFARA.TL Maria Izabel hateten katak atu hatudu ba komunidade
atu bele valorize loron kosok oan ne’ebe moris iha bibi luhan.
“Tinan-tinan sempre halo prezepiu
maibe ita uza patung ka buat sira instant ne’ebe ema dezenha ona. Hau lori bebe
mos mai invole atu koko hatudu ba komunidade originalidade konaba rai Belem no
bainhira meninu Jesus moris. Buat hotu moris laos halo hosi estatua”,hateten
Maria.
Maria Izabel ne’ebe sai Nain feto
ne’e sente kontente hodi invole iha prezepiu moris ne’e, maske dala ruma
preokupa tanba tenke lori bebe oan, Nivania Princess Ximenes, ne’ebe foin halo
fulan hitu, atu sai meninu Jesus iha luhan ne’ebe sira prepara ba, maibe Maria
fiar katak bebe oan sei la hetan moras tanba buat ne’ebe halo, hanesan prezente
furak ba Jesus ne’ebe sarani sira hahi.
Atividade refere halo iha
Secretário de Estado do Desportu e ds Promoção da Alta Competiçao tanba Rebenta
halo parseiru hodi hakerek artigu ba iha jornal Lia Foun Sae. Osan ne’ebe
Rebenta uza hodi realiza prezepiu moris ne’e ho osan $500.00 no faan kupon ema
ida $1.00, atu vizitantes ne’ebe mai hare direitamentu prezepiu moris, bele
halo kontribuisaun ba Rebenta atu kontinua moris nafatin.
Autor ba meninu Jesus mak bebe
oan fulan hitu, Nivania Princess Ximenes Moreira, inan feto (meninu Jesus nia
inan) mak Maria Izabel Freitas Moreira (29), Sao Jose mak Calisto Ximenes (29).
Anjo mak Rita da Costa. Ekipa sira seluk sai hanesan ema judeu, familia Herodes
no komunidade Belem.
Prezepiu moris ne’e halao hosi 24
Dezembru to loron 31 Janeiru, iha Secretário de Estado do Desportu e ds
Promoção da Alta Competiçao, hahu hosi tuku 7:00 kalan to tuku 11:00 kalan.
TAFARA.TL observa katak rai Belem
ne’ebe Rebenta kria halo hosi nú Tahan, sasan lixu sira ne’ebe ema soe ona,
kria fali sai sasan ne’ebe furak. Baraka ne’ebe meninu Jesus moris halo duni
hosi ai tahan. Iha sorin balun familia Herodes hela ba, iha fatin sorin ema
riku no ema kiak sira moris iha rai Belem ho tradisaun ne’ebe akontese iha
tempu uluk. Hamosu ita nia imanijasaun sente duni moris iha rai Belem, no bele
asiste duni oinsa Jesus moris iha bibi luhan.
Grupu Rebenta ne’ebe moris iha
tinan 2011, ho nia motto Rebenta Stigma no Diskriminasaun, hakarak nafatin
akumula joven sira hotu mai ho nia istoria ne’ebe la hanesan, atu kontinua
kontribui sira nia matenek no kreatividade, hodi ba rai ida ne’e, no koko hatudu
ezemplu diak ba joven sira iha rai doben ida ne’e.
Zevonia Vieira | TAFARA.TL |
25.12.2017