Area branca Cristo Rei, fatin
turismo ida iha Dili ne’ebe konnesidu no furak ho nia rai henek mutin no tasi
moos ne’ebe dada ema hodi mai pasa tempu iha loron feriadu.
Fatin turismo bainhira furak
liutan, bainhira ses hosi foer ka lixu ne’ebe sei estraga nia ninia murak.
Jornalista TAFARA.TL bainhira haktak ba iha fatin paseo ida ne’e, haree lixu
ne’ebe soe arbiru iha tasi ninin, taka tiha rai henek mutin nia bonita sai at.
Lixu plastiku, suratahan no kaleng ne’ebe ne’ebe kimiku no fo impaktu ba tasi,
fakar namkari iha fatin turismo ne’ebe laos vizita hosi ema rai laran deit,
maibe mos atrai turista sira hosi rai liur hodi hakat besik mai.
Negosiante sira ne’ebe faan sira
nia produt hanesan bee hemu, ai fuan no buat seluktan preokupa tebes ho
kondisaun fatin turismo ida ne’e. Bainhira TAFARA.TL dada lia ho negosiante
Ermelinda Faria (33), ne’ebe faan nia ai han iha Cristo Rei hateten Timor-Leste,
iha fatin turismo barak ne’ebe mak atrai tebes ema hotu, tantu Timor oan no
estranjeiru hodi ba passa sira nia tempo livre iha fatin interesante hirak ne’e
,maibe iha fatin turismo Cristu Rei hanesan fatin ida ne’ebe mak ema barak
sempre ba vizita fatin ne’e nakonu ho lixu, maske oras ne’e dadaun governo kria
ona fatin lixo barak ba komunidade sira, maibe foer sei kontinua nakonu iha
fatin interesante ne’e, maske ema barak mak sempre hakarak ba vizita.
“Foer nakonu iha fatin ne’e tamba
kauza husi vizitante sira ne’ebe la tau responsabilidade hodi soe foer arbiru,
bainhira passa tempo iha fim de semana halo fatin turismu ne’e mos nakonu fali
ho lixu ne’ebe mak soe namkari, hodi halo ambiente sai a’at liu iha fatin ne’e,
atu soe iha ninia fatin ne’e no balun mai halo feste sira lakohi soe foer iha
fatin”,hateten Ermelinda iha Cristu Rei 12/01.
Iha fatin hanesan negosiante
Sefian Gonsalves (48) hatete ema sira ne’ebe mai halo festa mak halo foer no
dala ruma ema pasiar mai mos halo foer, tamba soe foer arbiru no la tau iha
lixu.
“Iha ne’e bainhira ema sira ne’e
mai halo festa ou balun mai pasiar sira hahan ka hemu buat ruma, ne’e sira soe
foer arbiru no sira nunka mais atu tau iha lixu tamba dala ruma sira soe tiha,
husik hela no ami sira faan sasan iha ne’e mak hamos fali hodi lori ba tau iha
fatin soe foer ne’e i hau sente la diak tamba fatin ne’e turismu no fatin ne’e
ema husi estranjeiru sira mos mai vizita”,tenik sefian.
Iha sorin seluk estudante UNITAL,
Natalia Barreto (26) sente triste tebes tamba fatin ne’e ema barak mak mai iha
ne’e, hodi halo refresing iha ne’e maibe ladun tau inportansia ba situasaun
ambiente iha ne’e no soe foer arbiru.
“Hau senti ladun diak, husu ba
maluk inan feto, maun alin sira nu’udar sidadaun Timor-oan karik mai iha fatin
ida ne’e, han karik no hemu buat ruma soe iha lixu fatin, labele soe arbiru
hanesan ne’e ladiak, nee fo impaktu mos mai ita nia saude no la fo furak ba ita
nia nasaun, i ita hare ema husi nasaun seluk mos hakarak vizita ita nia fatin
sira ne’e. Ne’e hatudu ita nia imajen ladiak ba ema sira ne’e tamba ne’e mak
ita tenki kuidadu ita nia ambiente, liu husi soe foer iha fatin ou lixu ne’ebe
mak prepara ona”,esperansa Natalia.
Fatin turismo atu halo nia furak
la lakon, nudar umanu iha responsabilidade hodi tau matan, hodi hadomi atu
fatin turismo hirak ne’e la hetane stragus, hosi ema sira ne’ebe laiha neon.
Bainhira soe lixu arbiru iha tasi
ninin, laos estraga deit nia furak, maibe ita rasik mos kontribui hodi estraga
spesies sira iha tasi laran, ikan sira bele mate. Atu hatama income ba estadu
Timor, fatin turismo nudar income ida ba estadu. Bainhira ita hadomi ita nia
rai, hodi la soe lixu arbiru, liu-liu tasi ibun, ita rasik kontribui ona ba
harii dame iha Timor-Leste. Hadomi ita nia rain, hadomi ita nia an.
Virginia Pereira | Editor:
Zevonia Vieira | TAFARA.TL