Primeiru
Ministru (PM) Rui Maria de Araújo afirma katak, Organização Não Governamentais
(ONG) durante ne’e halo persigisaun ba ema sira iha Governu, tanba dala barak
ONG sira nia krítika la iha perspektiva kontestual.
“Agora
ha’u atu lori ita ba hanoin ba buat ida, tanba sa maka ami barak hanoin ONG
sira halo persegisaun hasoru ba ema ne’ebe maka servisu iha Governu, tanba dala
barak, ita bo’ot sira nia kritika ne’ebe hato’o ne’e la iha perspektiva
kontestual tomak, ita bo’ot sira haree pedasuk ida ita bo’ot sira kritika,
evidensia la kompletu,”esplika PM Rui liu husi diskursu, wainhira abertura enkontru
jeral FONGTIL iha salaun Kongregasaun Madres Canosiana Becora,
Dili, Kuarta (18/11).
Ho
nune’e PM Rui dehan, auditoria sosial ne’e importante, no tenke tenki bazeia ba
evidensia.
“Ita
bo’ot sira hanesan sidadaun, orgnizadu iha preokupasaun atu defende interese
publiku, ita bo’ot sira iha lijimitidade atu hato’o dehan, deskulpa barak,
maibe ida ne’e la los- ida ne’e lalos, dadus maka ne’e-dadus maka ne’e,”dehan
PM Rui tan.
Xefi
Governu ne’e afirma, ema ne’ebe maka serbisu iha ambitu sosiedade politika
ninian iha responsabilidade para aseita Pontus de vista nne’ebe maka Sosiedade
sivil hato’o. Enbora bele la konkorda buat hot-hotu, maibe nia dehan, rona para
depois loke debate iha kontestu ida ne’e. Ida ne’e maka sentidu importante husi
papel sosiedade sivil nian, liu husi auditoria sosial ba dezenvolvimentu Timor
Leste.
“Se
ONG la hala’o servisu tuir sira nia natureza hanesan ONG interpretasaun
katak, ita bo’ot sira halo politika, ida ne’e importante,” haklaken
PM Rui.
Nia
dehan, se hakarak sosiedade iha Timor Leste dezenvolve diak hot-hotu tenki
aplika prinsipiu de tranparensia ho responsabilizasaun ne’ebe hanesan.
Responde
ba preokupasaun husi PM Rui nian ne’e, Diretur Ezekutivu Luta Hamutuk, Mericio
Akara hateten, nia konkorda ho kestaun ne’ebé levanta husi PM Rui nian ne’ebe
dehan hatudu evidensia ruma ba Governu, wainhira halo kritika.
“Ami
konkorda tenki iha evidensia, maibe evidensia modelu oinsa ne’e ita tenki
presiza iha konsensus,”haktuir Akara.
Ne’e
duni Akara dehan, labele interpreta evidensia tuir ema ida-idak nia hakarak.
“Ita kritika ita tenki iha dadus no ita tenki iha evidensia, agora
kestaun maka ida ne’e ita tenki diskute evidensia saida maka ita presiza,
evidensia oinsa maka ita bele uza hanesan standar,”haktuir nia.
Alende
ne’e nia dehan, enkontru jeral ne’e kada tinan halo hodi halo akuntabilidade ba
membru sira hanesan saida maka planu ba tinan ida nian, saida maka halo ba
tinan ida inklui programa orsamentu para membru hotu hatene tuir lalaok ONG
FORUM.
Nune’e
mos Akara dehan, akuntabilidade mos ba doador sira inklui Governu, tanba
Governu liu husi fundu Sosiedade Sivil mos apoiu finanseiru ba ONG, entaun ne’e
mos forum ida atu halo akuntabilidade ba parseiru dezenvolvimentu.
Nia
hatutan, pontu importante maka asina Memorandum of Understanding (MoU) ho
Primeiru Ministru atu halo sosial audit ba Governu, liu husi sector hat,
hanesan infraestrutura, saude, edukasaun, agrikultura.
Partisipante
ne’ebe maka hola parte iha enkontru jeral ne’e mai husi Sosiedade Sivil husi
Munisipiu 13.
Propoin
$9 milloens ba ONG
Nune’e
mos Primeiru Ministru, Rui Maria de Araújo hateten katak, iha tinan oin Governu
sei propoin $ 9 milloens hodi apoiu servisu ONG nian iha TL.
“Tinan
oin iha provolta de 9 milloens ne’e ba hotu kedas, maibe nia detalhas ne’e halo
nusa ha’u la hatene, depois kuandu aprova ona ba Parlamentu depois maka sei
haree,”esplika Primeiru Ministru, Rui Maria de Araújo ba Jornalista hafoin
abertura enkontru jeral FONGTIL iha salaun Kongregasaun Madres Canosianas Becora
Kuarta (18/11).
Nia
dehan, ba tinan 2016 ne’e Governu kontinua deit programas apoiu durante ne’e,
tanba seidauk iha programa foun tanba presiza revé fali.
Nune’e
mos Xefi Governu Rui dehan, relatoriu ne’ebe maka Sosiedade Sivil
sira hatama iha ona, maibe mekanismu ne’ebe los ne’e tenki iha
auditoria sistematika ida, liu-liu instituisaun ne’ebe maka servisu hamutuk ho
Governu, liu-liu auditoria finanseira.
“Kuandu
ha’u koalia auditoria ne’e signifika liu ba auditoria finanseira haree osan
ne’ebe gasta ne’e oinsa, ”tenik PM Rui.Avi
Jornal
Nacional