DILI
- Ministru Edukasaun, Fernando Lasama hateten planu VI governu iha area
edukasaun iha tinan oin sei muda eskola privadu balu ba eskola tekniku
vokasional. “Ba tinan oin ami sei muda eskola balu-balu tenki ba eskola
sekundaria jeral atu nune’e estudante sira ba universidade iha area
ne’ebé mak ita presiza maibe agora ne’e hau husu ba diretor eskola sira iha
distritu mos halo estudu kuandu sira sujere hela mai no sira hare
katak, eskola sekundaria ne’ebé mak atu gradualmente,” dehan Fernandu
Lasama ba Jornalista BT iha semana kotuk.
Nia
hateten katak, graduasaun kona ba aula ba iha primeiru ano ne’e komesa tama
materia eskola tekniku vokasional to’o iha terseiru to’o fin. Konaba
fasilidade sira sira sei hadia kurikulum hanesan prepara laboratorium
maibe tinan oin sira sei husu ba parlamentu nasional aprova osan atu
hadia kondisaun sira ne’e.
Nia
esplika katak, ninia mandatu ne’e sei kontinua iha tinan oin mai 2017 nian laos
iha tinan rua deit, maibe politika governu ninian ne’e laos ba politika
fasilidade, atu kompete iha merkadu traballu ne’e diak liu ba jerasaun foun
sira, tanba ne’e tenki fo atensaun ba eskola tekniku vokasional. “Hau fiar
katak, ministeriu edukasaun foun ne’e sei hadia buat barak iha futuru oin mai,”
nia esplika.
Antes
ne’e deputadu komisaun F Eladio Faculto mos dehan tan,
konsentrasaun Ministeriu Edukasaun atu foka ba iha eskola tekniku
vokasiunal ne’e importante, tanba ita presisa tekniku vokasiunal no ita buka
manan iha merkadu. “Eskola vokasiunal sira ne’e importante tanba banhira
estudante ida mak remata nia estudu, sira iha ona skil, iha ketrampilan ne’ebé
diak, ne’ebé sira bele emprega servisu ba sira nia án ona,” reprezentante povu
iha uma fukun parlamentu deputadu Eladio Faculto ba jornalista Business Timor
iha nia knar fatin parlamentu nasional seman foin lalais ne’e.
Tuir
deputadu ne’e eskola ba jurusan, politiku, admistrasaun ninia okupasaun ne’e ba
deit instituisaun estadu ka ministeriu sira. “Ita nia funsionariu sira mos
barak teb-tebes, se ita eskola produs estudante barak la iha servisu ne’e mos
ita kria defisiensia ba ita nia ema sira. Deputadu ne’e mos kestiona katak
empresariu ne’ebé iha, ne’e iha balun halo projetu sira la iha sistema
admistrasaun la iha organizasaun.
“Ita
hare kompañia barak mak halo haesan ne’e, ne’ebé rekrutamentu ema oituan. por
esemplu ba iha finansas nian dala ruma sira presisa ne’e menus liu duke agora
hotu-hotu hanoin tama iha governu. Governu mos iha limitasaun atu presense
funsionariu. Agora estudante sira ne’ebé akaba sira nia estudu iha area
politiku, administrasaun ne’e ita atu tau ba iha ne’ebé?” Deputadu ne’e
preokupa.
Tuir
deputadu ne’e katak vokasiunal ne’e kestaun teknika tantu eletrokanik, area
tekniku sira ne’e diak, tanba banhira estudante ida remata ona nia estudu sira
bele halo inisiativu, bele kria servisu ba sira nia án rasik. “Balun bele
servisu iha tuir ema banhira ema ruma presisa teknik barak ida ne’e ita nia ema
sira bele hetan neti osan uituan, maske la barak maibe sira bele sesrvisu ona
hodi bele atende nessidade uma laran.” Deputadu ne’e mos fo hanoin ba
publiku atu apoiu mos ba iha politika ministeriu edukasuan nian hanesan,
instalasaun barak ne’ebé teknik nesesita, liliu material nesesadu atu nune’e
estudante sira bele uza hodi pratika. (BT)
TiNa
– Business Timor