Prezidente timoroan rejeita iha
loron-kuarta ne'e hodi ninian pedidu vizita ba Vatikanu, ne'ebé xuma tiha hosi
maioria Governu nian iha parlamentu, atu fila fali, konsidera katak ida ne'e
hanesan "boikote sistematiku" ba asaun esterna xefe Estadu nian.
Iha deklarasaun ba jornalista
sira, Francisco Guterres Lu-Olo konsidera "estrañu" katak hafoin
xumba tiha votu, no hafoin reavaliasaun lideransa Aliansa Mudansa ba Progresu
nian (AMP), bankada sira maioria nian desidi konsidera fali asuntu ne'e.
"Ida ne'e laos ba dala ida
maka parlamentu kansela vizita ida. No ne'e laos kansela: ida ne'e ha'u dehan
duni hanesan boikote sistematiku iha parlamentu nian, konabá ha'u nian vizita
sira. Vizita ba Vatikanu hanesan boikote ikus ne'ebé maka maioria parlamentar
halo. Ha'u la iha komentariu konabá vizita sira seluk", konsidera.
Iha semana kotuk Parlamentu
Nasional timoroan xumba tiha deslokasuan Prezidente Republika nian, Francisco
Guterres Lu-Olo, ba Vatikanu, tanba "situasaun iha nasaun", ida ne'e
xumbu ba dala hat viajen xefe Estadu nian ba rai liur.
Bankada sira Governu nian
kontinua kontestar impase ne'e tanba nomeasaun ba membru sira Governu nian
ne'ebé maka primeiru-ministru indijita no ne'ebé maka Prezidente Republika
seidauk fó pose, balun tanba iha prosesu iha justisa no balun tanba iha
"prefil étiku ne'ebé kontroversu".
Husu konabá kestaun ne'e, Lu-Olo
konsidera katak ne'e "la iha lejitimidade ida" argumentu sira bankada
Governu nian.
"Ha'u la hare lejitimidade
ida. Faktu ida la iha maioria, la signifika katak sira iha razaun. Tenki hanoin
ituan", nia afirma.
"Ha'u hatete duni antes
hatama ha'u nian pedidu ba vizita ne'e, katak iha problema internu sira balun
ne'ebé tenki rezolve iha ita nian uma rasik no la iha relasaun ida ho vizita
Prezidente Republika nian ba rai-liur", nia konsidera.
Lu-Olo koalia ba jornalista sira
hafoin reuniaun badak ida ho prezidente Parlamentu Nasional, Arão Noé Amaral,
ne'ebé maka transmiti ba nia, vontade bankada sira Governu nian atu ajenda fila
fali votasaun ba ninian pedidu autorizasaun vizita nian ba Vatikanu, neebé
cumba tiha iha semana kotuk.
"Iha plenariu loron-tersa
nian, bankada sira AMP nian husu hodi ajenda fila fali kestaun ne'e, no hafoin
debate sira too iha akoradu ida hodi komunika ho señor Prezidente konabá asuntu
ne'e", nia esplika.
"Ha'u lakoi komenta
motivasaun bankada sira nian. Ida ne'e ninian kompeténsia. Ha'u iha ne'e
hanesan jestor no hodi komunika ba señor Prezidente", nia afirma.
Xefe Estadu hatete katak
parlamentu toma tiha desizaun no ho xumbu ne'e nia hakerek ba Papa hodi informa
katak "imposivel ba Prezidente vizita Vatikanu tanba xumbu",
parlamentu nian.
Xumbu konabá vizita Prezidente
Republika nian kontestada tebes hosi sosiedade timoroan sira, ne'ebé maka
maioria katólika, hodi halo debate no kritika sira konabá postura bankada
Governu nian.
Prezidente Konferénsia Episkopal
timoroan konsidera katak vetu sira ne'ebé tutuir malu hosi parlamentu konabá
deslokasaun ba estranjeiru Prezidente Republika nian, inklui mós xumbu ba
vizita ba Vatikanu, "la di'ak ba Timor-Leste".
"Ha'u la hatene saida maka
iha kotuk ba buat sira ne'e hodi veta sistematikamente saida Prezidente nian.
Maibé ha'u sente katak ida ne'e la di'ak ba Timor. Pelumenuz la promove Timor
nian naran iha sena internasional", hatete prezidente Konferénsia
Episcopal Timoroan, Basílio Nascimento.
SAPO TL ho Lusa