Xefi
Estadu Maior F-FDTL, Major Jeneral Lere Anan Timur, hamutuk ho veteranu ativu
sira iha F-FDTL, Segunda (25/4/16), entrega petisaun ba Prezidente Republika
Taur Matan Ruak.
Konteudu
husi petisaun ne’ebe asina husi veteranus 49 ne’e mak hanesan, veteranus
FALINTIL hein ho laran hakmatek, bainhira anunsia katak, Prezidente Republika
atu ba koalia iha Parlamentu Nasional, kona ba polemika ida ne’e, hodi hanoin
katak Prezidente Republika sei hatur lia los kona ba konstitusionalidade ka lae
ba nomeasaun Prezidente Republika halo, ne’ebe la tuir proposta Governu nian;
Veteranus
FALINTIL, hakfodak tebes, bainhira haree no rona Prezidente Republika koalia
iha uma fukun Parlamentu Nasional’
Veteranus
FALINTIL sente todan tebe-tebes bainhira hahú fali koalia kona ba ‘Xanana ho
Mari Alkatiri’, hodi insulta lideres ne’ebe hahú Movimentu Libertasaun Patria
desde 1974, bainhira Prezidente Republika rasik la envolvidu liu ka seidauk
envolvidu tan;
Veteranus
FALINTIL, mos hakfodak liu bainhira Prezidente Republika temi fali CMATS
(Certain Maritime Arrangement of the Timor Sea) iha Parlamentu Nasional, tamba
“Ami hotu hein Prezidente Republika atu koalia kona ba nomeasaun ba Xefia
Militar”;
Veteranus
FALINTIL, haree katak Prezidente Republika hakarak hatudu Prezidente Republika
maka manda liu iha rai ida ne’e, hodi orsida simu tiha proposta ida, aban
lakohi fali, no mos Prezidente Republika fo liu importansia haleu Suku sira;
Veteranus
FALINTIL, hatene Prezidente Republika Prezidente Republika konkorda tiha ho
proposta atu tranzisaun neineik, ba tinan rua, maibe semana ida liu tiha, fila
fali husi Suku, Prezidente Republika lakohi fali;
Tanba
ne’e no tamba koalia ho Prezidente Republika mos Prezidente Republika la
konsidera ona, maka Governu fo proposta ikus liu, hodi buka fo hanoin ba
Prezidente Republika atu tetu didiak, hodi foti desizaun ne’ebe razoavel, katak
tuir ponto de vista politiku, la’os legalista;
Ne’e
duni desizaun Prezidente Republika nian la’os tamba proposta Governu nian;
Governu laiha dalan seluk ona atu hato’o ninia konsiderasaun ne’ebe liga ho
Veteranus FALINTIL ninain;
Prezidente
Republika labele kompara ho Prezidente Republika sai iha 2011. Prezidente
Republika sai husi forsas, ba kedas Prezidente! Povu tomak hatene ida ne’e!
Veteranus FALINTIL koñese nia kbiit no la hanoin atu hetan buat boot ruma tan
iha nia vida;
Veteranus
FALINTIL, ezije maka respeitu ba sira nia dignidade!
Iha
petisaun ne’e mos haktuir tan katak, desizaun ne’ebe Prezidente Republika
hasai, la’os kona ba Komandante Lere deit, desizaun ne’e afeta Veteranus
FALINTIL. Prezidente Republika duni sai Veteranus FALINTIL hanesan ema seluk
ema let.
Tan
ne’e hotu maka Veteranus FALINTIL, ne’ebe sei iha F-FDTL la simu Prezidente
Republika ne’ebe foin dadauk hasai.
Petisaun
ne’e sita tan katak, “ Ami htene, ami militar, maibe uluk ami veteranus
FALINTIL, ho amia nia estoria rasik iha tinan 24! Ami veteranus FALINTIL, la
aseita Prezidente Republika hasai Komandante FALINTIL hanesan trapu, la
ho honra ne’ebe ami merese!”
FALINTIL
maka hanesan faktor determinante iha prosesu lebertasaun Timor-Leste nian;
kuandu haree ba veteranus FALINTIL, Prezidente Republika tenke sukat Prezidente
Republika nia hanoin husi perspetiva politika, la’os husi persepsaun
legalistika, simplista no akomodativa ba intereses ne’ebe la’os nasionais.
“Ami
veteranus FALINTIL, hein Prezidente Republika, atu konsidera petisaun ida ne’e,
hodi tetu didiak no invalida desizaun infantilista ne’ebe hasaitiha ona! Ami,
Veteranus FALINTIL, sei la sai husi F-FDTL, a não ser tuir periodu tranzisaun
ida hodi fo tempu ba formasaun ba sira ne’ebe sei simu knaar ida Xefia Estadu
Maior F-FDTL nian.”afirma karta petisaun ne’e.
“Ami
hakarak fo hatene ba Prezidente Republika katak, ami Veteranus FALINTIL, tau
matan hela ba ema balun ne’ebe hakarak sobu estabilidade iha nasaun ne’ebe ami,
uluk, fakar ran no terus atu liberta...”
Xei
Estadu Maior F-FDTL, Major Jeneral Lere Anan Timur hamutuk ho veteranu ativu
sira iha F-FDTL ne’e to’o oha Palasiu Prezidensial Aitarak Laran, Dili, mais ou
menus ponteiru relójiu nian baku ba tuku 09:00 OTL. La kleur deit kareta
ofisiál militar ida kor metan ho xapa kor mean matríkula fitun rua (**) ne’ebé
mak akompaiña ho kareta militar nian husi oin husi kotuk dolar ho velosidade
normal mai para iha uma kadunan mutin ne’e oin.
La
kleur deit, ema ho hatais farda militar nian ne’ebé tur iha kareta marka fitun
rua ne’e nia oin, tun husi kareta no loke odamatan husi klaran parte liman
karuk nian.
Jornalista
sira ne’ebé mak hein ona iha odamatan atu tama ba Palacio Prezidenti nian,
desde tuku 08:00 Otl, ne’e fahi matan hotu ba iha kareta ne’e.
Ho
neneik oituan hatun ain husi kareta ne’e, mak Xefi Estadu Maior das Forsas
Armadas, Maijor Jeneral, Lere Anan Timur.
Alénde
ne’e iha mós membrus forsas armdas veteranus ativu balun mós akompaiña Lere
Anan Timur, hanesan Komandante Mau-Nana, Komandante Mau-Buti, Komandante Rairia
no Komandante Hikis, hodi hakat ba iha Palásiu Prezidenti laran, hodi hasoru
malu ho Xefi Estadu Taur Matan Ruak. Maibé Brigadeiru Jeneral Filomeno Paixão
ho Koronel Falur Rate Laek mak laiha.
Iha
sorumutu ho Xefi Estadu ne’ebé mak lori oras balun nia laran ne’e, ho objetivu
veteranus ativu iha F-FDTL ne’e, hato’o sira nia karta ba Xefi Estadu, maibé
Lere Anan Timur lakohi esplika ba públiku inklui média konaba keonteodu karta
ne’e.
“Ami
hato’o ami nia surat ba Prezidenti Repúblika, kuandu Prezidenti Repúblika
responde mak ami halo komentáriu, obrigadu” hateten Lere Anan Timur ba
jornalista sira iha Palácio Prezidensial Aitarak Laran Dili, Segunda (26/04),
hodi hakat dadaun ba nia kareta.
Maske
komitivas Lere Anan Timur nian ne’e, mai iha Palásiu Prezidenti nian ho kareta
militar, no hetan seguransa másimu husi forsas armadas, maibé forsa veteranus
ativu sira ne’e la hatais farda militar maibé sira hotu hatais ropa sivil deit.
Tanba sira la hatais farad? Karik sira sai duni ona vida sivil?
Bain-bain,
wainhira Maijor Jeneral Lere Anan Timur hasoru malu ho Xefi Estadu sempre
fordadu, no hatudu uluk nini oin midar ba seguransa sivil sira iha Palásiu ne’e
molok hakat tama iha Palásiu laran no sai fali husi Palásiu, maibé iha loron
ida ne’e ita haree katak espresaun Komandante Lere Anan nian la hanesan ho iha
loron bain-bain. Lere Anan Timur hatudu hamnasa liu deit depois nonok no hakat
tama tiha Palásiu no sai fali mai lakohi fó komentáriu barak hodi hakat kedas
ba nia kareta ofisiál.
Antes
ne’e mós Lere Anan Timur deklara ona katak, nu’udar veteranus hamutuk ho nia
maluk veteranus ne’ebé sei ativu hela iha F-FDTL ne’e, la simu desizaun PR Taur
Matan Ruak nian, kona-ba atu sai husi instituisaun F-FDTL, tanba desizaun PR
Taur nian ne’e, hanesan diskriminasaun bo’ot ida ba sira hanesan veteranus.cos
Jornal
Nacional