Prezidenti
Repúblika (PR) Taur Matan Ruak, husu ba embaixadores Timor-oan hotu ne’ebé
reprezenta Estadu Timor Leste (TL) iha nasaun seluk atu promove mós diplomasia
ekonómika, hodi dada ema mai investe iha TL.
Xefi
Estadu ne’e hato’o lia fuan hirak ne’e, bainhira fó pose ba Emabaixador
Timor-oan foun na’in 6 hanesan, Embaixadora ba Cambódia, Felicidade S.G,
Embaixador ba China, Bendito Freitas, Embaixador ba Vatikanu, Égas da C. F,
Embaixadór ba Japaun, Filomeno A.C, Embaixadora ba Singapura, Adalgiza Magno,
Embaixador ba Reino Thailandia Joaquim A.
“Ita
ko’alia investimentu, ita ko’alia kona-ba diplomasia ekonomika, maibé ema mai
ita nia rai sira husu, imi nia lei rai nian iha ona?. Ita ko’alia nafatin ida
ne’e ka, ita promove buat seluk, atu ema labele ko’alia katak, ita la
prezerve,” dehan Taur Matan Ruak iha nia diskursu ba tomada de pose ne’ebé
hala’o iha Palácio Prezidénsia Aitarak Laran Dili, Kinta (19/11).
Nia
afirma, defende TL nia interese iha mundu, ida ne’e asuntu ida ne’ebé
importante ho asuntu sira seluk tan.
“Ho
honra bo’ot, ha’u fó pose ba ita bo’ot sira, hodi reprezenta ita nia nasaun,
iha nasaun sira ne’ebé ita bo’ot sira sei hala’o servisu ba,” katak Taur Matan
Ruak.
Nia
esplika, Estadu nomeia Timor-oan barak ba rai liur hodi reprezenta TL hanesan
embaixadór, maski problema iha rai laran se barak, tanba Estadu hakarak
Timor-oan sira ne’e, hamorin ho hametin liu tan TL nia naran iha mundu
internasionál.
“Esforsu
ida ne’e, ita halo jatamente para responde ita nia nasaun nian, atu inteira ita
nia-an iha rejiaun no mundu”, hateten Xefi Estadu ne’e.
Xefi
Estadu ne’e afirma, maski TL hanesan nasaun ida ne’ebé foin hamriik mesak tinan
13, entaun nasaun barak mak seidauk hatene no seidauk koñese, TL ne’e iha
ne’ebé.
Nia
dehan, embaixadór sira nia misaun ne’e, atu divúlga TL ba mundu, hodi defende
Estadu TL nia interese iha nasaun sira ne’e.
“Asegura
mós ita nia prestiju no kredebilidade, sé ita haree iha ita nia rai, buat
ne’ebé mak lor-loron sai iha jornal, kuaze fó sentimentu negativu ida ba
sosiedade hanesan, korupsaun, mal jestaun, i ema hanoin katak Timor Leste
koñesidu ho ida ne’e, maibé na verdade la’e,” tenik Taur Matan Ruak.
Iha
buat balun ne’ebé mak Estadu halo di’ak, furak no kapás, maibé ema la ko’alia,
entaun tenki buka oinsa mak bele halakon hanoin sira ne’ebé ladi’ak ne’e, hodi
prestijia nasaun ne’e iha mundu, atu ema labele hanoin katak, TL ne’e nasaun
bananas.
“Ita
mak promove, i ita mak fa’an no ema so sosa. Sé ita fa’an teb-tebes. Ne’e
signifika, refleksu situasaun real nasaun ba liur, tanba ho baze ida ne’e mak
ema avalia ita nia nasaun,” katak Xefi Estadu ne’e.
Taur
Matan Ruak dehan, nasaun TL ne’e diferente tebes ho nasaun sira ne’ebé ukun-an
tinan barak ona, tanba maski foin ukun-an tinan 13, maibé lori ona Ministru no
Sekretáriu Estadu barak ona ba Tribunál, ida ne’e tanba lei iha ema hotu nia
leten.
Tanba
ne’e, Taur Matan Ruak husu ba Embaixadores sira ne’e atu hametin liu tan
relasaun TL nian ho nasaun sira ne’ebé mak sira atu ba hala’o servisu ba, hodi
dada sira nia interese atu mai investe iha TL.
Xefi
Estadu ne’e dehan, iha nasaun barak mak dadauk ne’e iha interese no nasaun
barak mós hakarak asosia TL, liu-liu tanba TL sai hanesan kazu ida ne’ebé
susesu iha nível internasionál.
“Entaun
oinsa mak ita enkuadra sira iha dezenvolvimentu ita nia nasaun nian, oinsa mak
ita bele aproveita apoiu sira ne’e, ba dezenvolvimentu ita nia nasaun nian,”
tenik Taur Matan Ruak.
Nia
dehan, TL la’os de’it simu apoiu ba dezenvolvimentu, maibé TL hakarak mós hetan
investimentu. Apoiu dezenvolvimentu ne’e, la’o ba nasaun hotu ne’ebé tane
liman, tanba osan laiha, dala barak simu maibé jere lahatene. Maibé Taur Matan
Ruak dehan, TL la’os nasaun ida ne’ebé hanesan ne’e.cos
Jornal
Nacional