Komite CEDAW Husu Estado TL Aselera esbosu Lei Trafiku Humanu

Iha aprezentasaun relatoriu Konvensaun Halakon formas Diskriminasaun Kontra Feto (CEDAW) ba datoluk nian iha Jenebra, komite husu mos ba governu Timor-Leste atu aselera esbosu lei trafiku humanu nian.

Diretor Nasional Politika Dezenvolvimentu Jeneru, Henrique da Silva, hateten tanba lei trafiku humanu ne’e importante tebes atu proteze no fo asistensia ba vitima sira.

“Komite CEDAW husu ba ita nia estado atu aselera lei sira ne’ebe pendent hela, liu-liu lei trafiku humanu no lei ba rai nian hodi garantia feto nia direitu ba rai,” Diretor Silva hateten, iha nia knar fatin Kaikoli, Dili. 

“Ita labele koalia ba kazu external maibe ita nia internal mos iha alin feto sira ema balun uza halo servisu seksual.”  

Iha parte seluk Deputada Ilda Maria da Conçeicão, hateten esbosu lei trafiku humanu iha ona komisaun A, maibe seidauk agenda.

Nia dehan, kampanha sosializasaun ba komunidade liu –liu joven feto sira importante tebes atu sira iha konesementu, tanba sira mak risku ba krime ida ne’e. 

“Dala barak ita nia alin feto sira laiha informasaun, entaun ema balun bosok fo servisu sira hakarak tanba ekonomia familia, maibe sira la hatene ema uza sira halo servisu ne’ebe la espera,” nia hateten.

Nia dehan,  Grupo Feto Parlamentar sei fo importanisa ba esbosu lei ida ne’e hodi proteze duni jerasaun foun sira husi krime ne’e no kondena maka’as autor sira.

Iha dia 7 fulan Abril 2016, nia hateten, governu Timor-Leste ho parseirus dezenvolvementu hodi lansa grupo trabalho inter agensia trafiku humanu iha Timor –Leste hodi manifesta komprimisio governu nian hodi kombate trafiku humanu involve mane, feto no labarik sira ne’ebe sujeita ba trafiku seksual no trabalho forsadu. 

Tuir informasaun ne’ebe pesoal gabinete Ministerio Justisa hasai iha official media sosial ministerio nian, katak krime trafiku humanu akontese barak ona iha Timor–Leste. 

Dadus ne’ebe sira fo sai tuir relatorio investigasaun Ministerio Publiku no Polisia Nasional Timor –Leste iha tinan 2015 konsege investiga kazu 8 ne’ebe deskonfia krime trafiku humanu. 

Entretantu Diretora ezekutivu Fundasaun Alola, Alzira Reis, hateten sira nafatin halo sosializasaun ba jovens kona ba krime trafiku humanu ho nia konsekuensia sira. 

Nia dehan, Timor –Leste la’os deit nasaun destinasaun ba krime trafiku humanu, maibe iha Timor oan balun mos ema lori sai tanba limitasaun kampu servisu. 

“Timor –Leste risku bo’ot tanba kampu servisu laiha, entaun fasil ba ema seluk atu esplora Timor oan sira,” nia hateten. 

Iha tinan 2015, nia dehan, iha kazu ida; ema individu balun koko atu lori sai feto foinsa’e lubuk ida ba liur, maibe to’o iha Aero Portu polisia konsege detekta no kaptura.

Alende ne’e, nia dehan, iha mos trafiku domestiku ne’ebe akontese iha rai laran husi munisipio mai nasional, tanba kazu balun hatudu ema individu balun rekruta feto klosan husi area rural mai hala’o servisu iha Dili.

The Dili Weekly