segunda-feira, 3 de agosto de 2020

Aban, Governu halo deliberasaun proposta ba pedidu deklarasaun EE

DILI, 02 agustu 2020 (TATOLI) -- Tuir ajenda ne’ebé fó sai hosi Gabinete Primeiru-Ministru (GPM), aban sei realiza Konsellu Ministru estraordinária hodi halo deliberasaun proposta ba pedidu deklarasaun Estadu Emerjénsia (EE) hosi Governu ba Prezidente Repúblika ligadu ho surtu COVID-19 iha Timor-Leste.

“Pontu úniku, deliberasaun proposta ba Prezidente Repúblika kona-ba deklarasaun Estadu Emergénsia perante ameasa hosi COVID-19,” haktuir ajenda hosi GPM ne’ebé Agência Tatoli asesu, domingu ne’e.

Tuir ajenda ne’e, Governu sei halo deliberadaun ne’e iha tuku 3 lorokraik, ne’ebé sei prezide hosi Xefe Governu iha salaun Ministériu Finansa (MF), Aitarak-Laran.

Iha parte dader, Governu sei realiza retiru ba datoluk ne’ebé sei partisipa hosi membru Governu sira hotu no retiru ne’e rasik hala’o iha salaun MF, iha dadersan tuku 10.

Iha loron 27 jullu, Prezidente Repúblika veta Dekretu Vijilánsia Epidemiolójika no Sanitária ba resposta COVID-19 hafoin hakotu EE faze datoluk hosi Governu.

Rejime jurídiku ne’e, fó biban ba Governu atu hatuur regra proteje no promove saúde públika, liuliu kona-ba moras sira ne’ebé hada’et hosi ema ba ema (infeto-kontajioza).

Xefe Estadu hatán ba Governu katak, medida iha Dekretu-Lei ne’e limita direitu, liberdade no garantia ne’ebé Konstituisaun RDTL fó ba ema ne’ebé tuir loloos Parlamentu Nasionál mak iha kompeténsia ba halo ida ne’e, la’ós Governu.

Tribunál Rekursu, liuhosi akórdaun fó-sai iha 22 jullu 2020, entende katak, Dekretu-Lei ne’e atu limita direitu, liberdade no garantia fundamentais ema-nian no afirma katak la’ós Governu mak iha kbiit atu regula asuntu ida-ne’e liuhusi Dekretu-Lei.

Órgaun soberania ne’ebé iha kbiit ba limita direitu, liberdade no garantia fundamentais mak Parlamentu Nasional no Parlamentu de’it mak bele regula liuhosi lei.

Antes ne’e, Xefe Estadu dekreta EE faze dahuluk ba loron-30, ne’ebé hahú entra ein vigór iha 28 marsu hahú oras 00:00 to’o 26 abríl 2020 oras 23:59, atu fó dalan ba Governu implementa médida espesífiku sira hodi prevene propagasaun COVID-19.

Haree ba nesesidade atu estende, Xefe Estadu promulga estensaun EE períodu daruak ho durasaun loron-30 tuir pedidu Govenu.

Nune’e, iha loron 27 abríl, Prezidente Repúblika liuhosi Dekretu Prezidensiál númeru 32/2020 promulga estensaun EE períodu daruak ho durasaun loron-30, hahú husi oras 00.00 loron 28 abríl to’o oras 23:59 27 maiu 2020.

Ikus liu, EE ba períodu datoluk implementa iha oras 00:00 loron 28 maiu to’o oras 23:59 loron 26 juñu 2020.

Hafoin EE datoluk ramata, Governu la halo renovadaun tanba kazu ativu iha Timor-Leste laiha ona.

Hafoin Timor-Leste rejista kazu pozitivu COVID-19 dahuluk iha 21 marsu 2020, kazu ikus liu rejista iha 24 abríl ho totál konfirmadu na’in-24 no provável na’in-haat.

Enkuantu, iha loron 15 maiu, liuhosi Sala Situasaun, Sentru Integradu Jestaun Krize (CIGC, sigla portugés) deklara pasiente konfirmadu no provável rekuperadu hotu ona.

Kazu konfirmadu ne’ebé rejistadu iha Timor-Leste hanesan kazu importadu husi sidadaun ne’ebé halo viajen husi nasaun afetadu COVID-19 no Tama mai Timor-Leste liuhosi dalan fronteira terrestre no aeroportu

TATOLI | Jornalista: Antónia Gusmão | Editor: Julia Chatarina | Imajen: Egas Cristovão

Sem comentários: