Ema millaun rihun 1,8 bele hemu tiha bee ne’ebé kontaminadu ho fezes - UNICEF

Besik ema  millaun rihun  1,8 iha mundu tomak bele hemu tiha ona bee kontaminadu ho fezes, maski mai husi fonte ne’ebé di’ak, alerta ohin hosi  UNICEF, iha  Loron  Mundiál  Bee nian.

Iha komunikadu divulgadu iha  Loron  Mundiál Bee nian, selebra iha  tersa-feira, ajénsia ONU ba  Infánsia nian rekorda katak iha 2015, tinan ida ne’ebé  termina Objetivu Dezenvolvimentu Miléniu (ODM), ema millaun 663 iha mundu tomak  kontinua lahetan bee moos  maka di’ak,  hodi evita kontaktu bee ho dejetu umanu no poluente sira seluk.

Tamba ne’e, UNICEF alerta katak, maski ema ne’ebé asesu ba bee ne’ebé konsedera moos  maibé sei lahetan  salvu hosi nia kontaminasaun.

Ho nia  efeitu, tuir estudu realiza hosi  teknolojia ida foin lalais ne’e sitadu hosi ajénsia ne’ebé nia sede iha Nova Iorke, " estima ho nia totál  ema rihun millaun 1,8 bele hemu bee kontaminadu hosi  baktéria e-coli – ne’ebé signifika katak iha matéria fekál iha bee ne’ebé  konsume,  maski maihosi fatin di’ak".

"Agora ita tenki analiza bee ho forma ida  menus dispendioza no efikaz liu duké  iha altura ne’ebé definidu hosi ODM, ita kompreende ona  verdadeira magnitude hosi dezafiu sira ne’ebé mundu enfrenta liliu iha bee moos ", afirma Sanjay Wijeserkera, xefe programá globál ba bee, saneamentu no ijiene UNICEF nian, sitadu iha komunikadu.

Tuir  responsável ne’e , iha  definisaun Objetivu  Dezenvolvimentu Sustentável (ODS) foun , iha  setembru tinan kotuk, komunidade internasionál lahahú kedas iha pontu ida ne’ebé  ODM termina. "Trata hanesan dezafiu ida foun ".

Tuir  UNICEF, kauza prinsipál ida hosi kontaminasaun fekal bee nian maka  saneamentu ne’ebé  ladi’ak, afeta ema ema millaun rihun 2,4 iha mundu tomak.

Kuaze  ema rihun ba rihun, hatutan  organizasaun ne’e , pratika defekasaun ba iha  ar livre, "ne’ebé signifika katak iha nasaun barak no komunidade fezes sira bele infiltra ho maneira ida ne’e maski  konsidera bee ne’e mai hosi fonte ne’ebé  di’ak maibé  kontamina".

Problema ne’e sei  agrava liu tan ho alterasaun klimátika, avizu komunikadu UNICEF ne’e , lembra katak iha  períodu bai-loron populasaun sira buka ne’eba ba fatin sira ne’ebé lasegura, enkuantu ba foer sira ne’ebé nakonu iha bee no saneamentu, aumenta tan moras sira hanesan kólera no diarreia.

Temperatura ne’ebé aas liu moos bele assosiadu ba aumentu insidénsia moras sira hanesan malária, dengue ka Zika, tamba populasaun moskitu aumenta no haluan ninia ámbitu jeográfiku.

UNICEF afirma katak vulnerável liu ba labarik sira menus hosi tinan lima millaun 160 moris iha zona risku boot liu iha periodu seka nian.

Atu komemora  Dia Mundial da Água, ajénsia ONU lansa iha  tersa-feira ne’e kampaña ida iha Instagram ne’ebé alerta ba  impaktu alterasaun klimátiku ba labarik sira no apela  partisipasaun ema hotu nian.

SAPO TL ho Lusa