sábado, 4 de junho de 2016

SEPFOPE Halo Peskiza ba Presu Sasan Iha Merkaduria


Diretor Jeral (DJ) Sekretario Estado Politika Formasaun Profesional e Empregu (SEPFOPE), Jacinto Barros Gusmão, hateten agora dadaun SEPFOPE servisu hamutuk ho Camara Comersiu Industria Timor-Leste halo hela peskiza kona ba presu sasan iha merkaduria, liu-liu ba nesesidades baziku sira.

Nia dehan, peskiza ne’e importante tebes ba governu hodi halo revizaun ba politika salario minimu ($115) ba trabalhadores tuir nesesidades no presu sasan baziku sira iha merkadu.

“Rezultado pre-eliminario peskiza ne’e hatudu, katak sira nia salario la sufsiente ona, entaun presiza halo politika ida atu hadia,” DJ Gusmao hateten, iha nia knar fatin Kaikoli, Dili. 

Waihira peskiza ne’e remata, nia dehan, sei aprezenta relatorio peskiza ne’e ba Konselho Ministru hodi deside salario minimu ne’ebe realistiku bazea ba presu sasan iha merkadu.  

Nia informa, kompania sira nia interpretasaun ba salario minimu ne’e sala, tanba salario minimu ne’e salario inisio ba trabalhadores unskill (laiha kapasidade uza teknologia ba servisu, laiha esperiensia servisus no konesementu minimu), la’os salario to’o mate. 

“Lolos salario minimu $115 ne’e ba trabalhadores foin tama servisu, maibe kuandu sira servisu tinan barak no iha ona kapasidade, tenke hasa’e sira nia salario,” nia hateten. 

Alende ne’e, nia rekonese mos katak sei iha obstaklu bo’ot ba iha implementasaun politika salario minimu durante ne’e, tanba emprezario barak mak laiha lukru ne’ebe diak. 

Iha tinan 2012, nia dehan, Komisaun Nasional do Trabalho (Sindikatu Trabalhador, Camara Comersio Industria Timor –Leste (CCITL) no Sekrtario estado politika formasaun professional e empregu (SEPFOPE) kria politika ida hodi estabelese salario minimu $115 kada fulan ba trabalhadors unskill sira. 

Politika ida ne’e bazeia ba peskiza ne’ebe ekipa komisaun nasional do trabalho halo iha tinan hat liu ba, kona ba nesesidades trabalhadores no presu sasaun iha merkadu. 

Entretantu Prezidente Komisaun D (ekonomia e dezenvolvementu), Deputada Jacinta Abucau Pereira, ejiji governu atu haree fila fali salario minimu ida ne’e tanba presu sasan iha merkadu sa’e beibeik.

“Salario minimu $115 ne’e la realistiku ona, tanba ita haree presu sasan iha merkadu sa’e ba beibeik no ema nia kapasidade kompras mos aumenta,” nia hateten.

Tanba ne’e,  nia sujere, ba governu atu hasa’e salario minimu ba trabalhadores husi $115 ba $150, nune’e bele responde duni ba nesesidade trabalhador sira. 

Iha parte seluk trabalhadora Juandina da Silva, hateten salario $115 ne’ebe nia simu kada fulan la sufsiente atu sustenta moris lor-loron nian.

 “Osan ne’e la sufsiente, tanba presu sasan iha merkadu mos aas,” nia kestiona.

Ho realidade ne’ebe la’o iha rai laran, liu –liu familia bo’ot, nia dehan, tenke kompras barak inklui kultura (lia), entaun osan ne’e bele hotu loron ida.

The Dili Weekly

2 comentários:

Unknown disse...

SEFOPE halo pesquiza ba prezu sasan entaun MCIA hlo fali saida??? Hau nia hare naton konselho Ministros diskuti organico Ministro nian ne toba mak aprova karik ne mak instituisaun sira governo nia tarefas servisu sira ne kahor arbiru deit... se lae Asesor Juridiku la dun fo asesoria didiak karik.. Deskulpa hau sala karik kirije.

Unknown disse...

SEFOPE halo pesquiza ba prezu sasan entaun MCIA hlo fali saida??? Hau nia hare naton konselho Ministros diskuti organico Ministro nian ne toba mak aprova karik ne mak instituisaun sira governo nia tarefas servisu sira ne kahor arbiru deit... se lae Asesor Juridiku la dun fo asesoria didiak karik.. Deskulpa hau sala karik kirije.