Presiza espasu ba projetu autoridade justifika desizaun – ZEESM muda povu ho forsa

Komunidade Oe-cusse kesar ba Prezidente Repúblika, Taur Matan Ruak, tanba la kontenti ho hahalok autoridade Zona Espesial Ekonomia Sosial Merkadu (ZEESM) Oe-cusse, ne’ebé duni sira husi sira nia uma rasik hodi bele fó espasu lalaok projetu ZEESM.

Hafoin hato’o keixa ba Xefi Casa Sivil Prezidensia Repúblika, Portavos Komunidade afeitadu husi projetu ZEESM, Agustinho da Costa Magno informa katak, projetu ZEESM ne’ebé lidera husi eis Primeiru Ministru Mari Bim Amude Alkatiri ne’e, doku povu Oe-cusse nia bikan, tanba buat hotu autoridade ZEESM sempre lori forsa hodi ameasa povu.

“Labele lori fali forsa ida ameasa povu, kuitadu povu ida hatais tais ne’e, halai hanesan ne’e, Governu nia hanoin oinsa. Se Ami ko’alia, buat hotu ameasa dehan forsa ho PNTL mai kaer ne’e, ami atu ba loos ne’ebé, ita bo’ot sira konsidera ami ne’e oinsa, ha’u pronto atu ita bo’ot sira mai kaer ha’u ba hatama kadeia,”informa Agustinho da Costa Magno ba jornalista sira iha Palasiu Prezidensial Aitarak Laran Dili, Kinta (08/10).

Nia lamenta katak, povu Oe-cusse ne’e la presiza uza forsa atu duni, tanba povu Oe-cusse ne’e povu kompriende nain no povu tauk teen, tanba haree de’it polisia ho F-FDTL nia sepatu mós halai ona.

Agustinho esklarese katak, Suku lima ne’e kompostu husi Suku Nipane, Suku Costa, Suku Lifau, Lalisuk no Suku Cunha. Uma kain ne’ebé afetadu husi projetu ZEESM ne’e, 250 resin, natar povu nian ne’ebé afetadu ne’e, haktares 50 resin.

“Ha’u nu’udar portavos komunidade afeitadu povu Oe-cusse husi Suku lima, ami mai informa iha suasilensia Prezidensia da Repúblika katak, ZEESM ne’e ami simu ho laran haksolok neon kontenti atu dezenvolve rai ida ne’e,”informa Agustinho da Costa.

Nia hatutan, durante projetu ZEESM ne’e la’o, autoridade ZEESM lori forsa hodi duni komunidade sai husi sira nia uma atu hala’o projetu ne’e.

“Ita nia señora ida moras hela, no ha’u ba ko’alia tiha ona ho Prezidente ZEESM, no Sr. Alkatiri hatan katak, ha’u konsidera ita bo’ot, tanba ita bo’ot moras, ita bo’ot nia uma ami sei la dudu, maibé horibainruak, forsa rua tu’un ona iha ne’eba, dudu tiha ona señora moras ne’e nia uma,”lamenta Agustinho da Costa Magno.

Nia haktuir, povu Oe-cusse seidauk tane liman ba Governu hodi husu sentavus lima ka sanulu atu han lor-loron, maibé Governu lori forsa hodi ba duni obrigatoriu komunidade husi nia uma rasik.

Agustinho da Costa Magno afirma, sira la’os atu sukit problema ne’e atu sai bo’ot, maibé realidade hatudu hanesan ne’e duni, mak sira ko’alia, labele uza forsa hodi duni povu halai, tanba nasaun ne’e hamrik tanba povu.

“Ami nunka mai atu ko’alia arbiru iha ne’e, tanba ami selu roo labele, ami osan laiha, maluk sira iha Dili ne’e mak suporta ami hodi selu roo atu ami mai hato’o ami nia ejijensia ba Governu,”relata Agustinho da Costa Magno.

Nia hatutan, sira ejiji ba Prezidente da Repúblika Taur Matan Ruak katak, hakarak ou lakohi, tenke responde lalais problema suku lima ne’e, tanba udan atu monu rai ona, povu sira ne’ebé afetadu ne’e, atu hela iha ne’ebé.

Agustinho da Costa Magno esklarese, situasaun iha ZEESM ne’e la permite atu povu moris saudavel, tanba kria fali problema povu.

“Iha problema lima mak akontese iha ne’eba mak hanesan, alargamentu ba estrada kona ema nia uma, ita hatene katak, oras ne’e dadauk udan atu monu rai ona, maibé komunidade balu sei tu’ur hela iha lona okos,”tenik Agustinho da Costa Magno.

Nia dehan povu Oe-cusse la kontra Governu, maibé husu atu hadi’a urjente problema ne’e, tanba projetu ZEESM ne’e la’os atu halo povu moris di’ak, maibé haterus fali povu.

“Ami ko’alia hanesan ne’e, tanba Sr. Mari Alkatiri ko’alia dehan, se karik kona ema nia uma ka ema nia rai, uma sei fó fali uma, rai sei fó fali rai, maibé realidade hatudu, sira fahe fali material ba uma ne’ebé mak afetadu, no la kondus,”relata Agustinho da Costa Magno.

Nia esklarese, semente ne’e, ekipa ZEESM ba so’e lekar hela iha dalan, lahatene semente sira ne’e, atu fó ba uma kain ida ne’ebé loos.

Nia informa, pontu problema ida mak kona-ba rai, tanba bainhira ZEESM ne’e hahú halo barazem Tono, komunidade Oe-cusse sira nia natar paradu.

“Ema nia bikan doku tiha ona hanesan ne’e, Governu nia hanoin ne’e oinsa, natar ne’e tinan ida ami halai dala rua, tenke hanoin buat ida konsultivu ba povu ida ne’e. ami suporta buat ne’ebé la’o, maibé la’o tenke ho kondisaun ba povu,”katak Agustinho da Costa Magno.

Nia dehan, povu Oe-cusse la’os atu halo asaun pasifiku kontra Governu hodi hapara projetu ZEESM ne’e, maibé ko’alia tuir ralidade ne’ebé mak agora dadauk povu Oe-cusse senti.cos

Jornal Nacional