quinta-feira, 15 de novembro de 2018

PR timoroan rejeita ninian pedidu hodi vizita Vatikanu atu ba vota fali


Prezidente timoroan rejeita iha loron-kuarta ne'e hodi ninian pedidu vizita ba Vatikanu, ne'ebé xuma tiha hosi maioria Governu nian iha parlamentu, atu fila fali, konsidera katak ida ne'e hanesan "boikote sistematiku" ba asaun esterna xefe Estadu nian.

Iha deklarasaun ba jornalista sira, Francisco Guterres Lu-Olo konsidera "estrañu" katak hafoin xumba tiha votu, no hafoin reavaliasaun lideransa Aliansa Mudansa ba Progresu nian (AMP), bankada sira maioria nian desidi konsidera fali asuntu ne'e.

"Ida ne'e laos ba dala ida maka parlamentu kansela vizita ida. No ne'e laos kansela: ida ne'e ha'u dehan duni hanesan boikote sistematiku iha parlamentu nian, konabá ha'u nian vizita sira. Vizita ba Vatikanu hanesan boikote ikus ne'ebé maka maioria parlamentar halo. Ha'u la iha komentariu konabá vizita sira seluk", konsidera.

Iha semana kotuk Parlamentu Nasional timoroan xumba tiha deslokasuan Prezidente Republika nian, Francisco Guterres Lu-Olo, ba Vatikanu, tanba "situasaun iha nasaun", ida ne'e xumbu ba dala hat viajen xefe Estadu nian ba rai liur.

Bankada sira Governu nian kontinua kontestar impase ne'e tanba nomeasaun ba membru sira Governu nian ne'ebé maka primeiru-ministru indijita no ne'ebé maka Prezidente Republika seidauk fó pose, balun tanba iha prosesu iha justisa no balun tanba iha "prefil étiku ne'ebé kontroversu".

Husu konabá kestaun ne'e, Lu-Olo konsidera katak ne'e "la iha lejitimidade ida" argumentu sira bankada Governu nian.

"Ha'u la hare lejitimidade ida. Faktu ida la iha maioria, la signifika katak sira iha razaun. Tenki hanoin ituan", nia afirma.

"Ha'u hatete duni antes hatama ha'u nian pedidu ba vizita ne'e, katak iha problema internu sira balun ne'ebé tenki rezolve iha ita nian uma rasik no la iha relasaun ida ho vizita Prezidente Republika nian ba rai-liur", nia konsidera.

Lu-Olo koalia ba jornalista sira hafoin reuniaun badak ida ho prezidente Parlamentu Nasional, Arão Noé Amaral, ne'ebé maka transmiti ba nia, vontade bankada sira Governu nian atu ajenda fila fali votasaun ba ninian pedidu autorizasaun vizita nian ba Vatikanu, neebé cumba tiha iha semana kotuk.

"Iha plenariu loron-tersa nian, bankada sira AMP nian husu hodi ajenda fila fali kestaun ne'e, no hafoin debate sira too iha akoradu ida hodi komunika ho señor Prezidente konabá asuntu ne'e", nia esplika.

"Ha'u lakoi komenta motivasaun bankada sira nian. Ida ne'e ninian kompeténsia. Ha'u iha ne'e hanesan jestor no hodi komunika ba señor Prezidente", nia afirma.

Xefe Estadu hatete katak parlamentu toma tiha desizaun no ho xumbu ne'e nia hakerek ba Papa hodi informa katak "imposivel ba Prezidente vizita Vatikanu tanba xumbu", parlamentu nian.

Xumbu konabá vizita Prezidente Republika nian kontestada tebes hosi sosiedade timoroan sira, ne'ebé maka maioria katólika, hodi halo debate no kritika sira konabá postura bankada Governu nian.

Prezidente Konferénsia Episkopal timoroan konsidera katak vetu sira ne'ebé tutuir malu hosi parlamentu konabá deslokasaun ba estranjeiru Prezidente Republika nian, inklui mós xumbu ba vizita ba Vatikanu, "la di'ak ba Timor-Leste".

"Ha'u la hatene saida maka iha kotuk ba buat sira ne'e hodi veta sistematikamente saida Prezidente nian. Maibé ha'u sente katak ida ne'e la di'ak ba Timor. Pelumenuz la promove Timor nian naran iha sena internasional", hatete prezidente Konferénsia Episcopal Timoroan, Basílio Nascimento.

SAPO TL ho Lusa

Sem comentários: