quarta-feira, 5 de agosto de 2020

Projetu luzu-europeu promove semináriu kona-ba kontrolu hosi konta públika iha Timor-Leste

Projetu ida ne'ebé selu hosi Uniaun Europeia ho Portugal promove, hahú loron-tersa, semináriu ida kona-ba kontrolu hosi konta públika sira ho deputadu sira hosi Parlamentu Nasional, iha sidade Liquiçá, iha oeste kapital nian.

Semináriu espesializasaun hala'o iha ámbitu hosi projetu "Parseria hodi hadi'a Prestasaun Servisu sira liuhosi Jestaun ho Supervizaun hosi Finansa Públika reforsadu iha Timor-Leste" (PFMO), hamutuk ho Komisaun C, hosi Finansa Públika, hosi Parlamentu timoroan nian.

Tuir informa hosi PFMO iha komunikadu, semináriu iha partisipasaun hosi parlamentar na'in 13, orador nasional sira ho internasional sira na'in sia ho tékniku na'in 20 ba servisu apoiu nian ba komisaun sira, servisu finanseiru sira ho gabinete auditoria interna hosi Parlamentu Nasional.

Hanesan tékniku sira ho funsionáriu sira ho funsaun oioin iha área sira Parlamentu Nasional nian "no envolve diretamente iha elaborasaun, análize ho redasaun hosi dokumentu tékniku sira, relatóriu sira ho desizaun sira, análize tékniku sira ka inisiativu lejislativu sira iha ámbitu hosi Orsamentu ho Finansa Públika nian".

PFMO esplika katak enkontru hanesan atividade temátika ida hosi atividade oioin ne'ebé planeadu iha kuadru parseria ho Parlamentu Nasional ne'ebé hakarak reforsa "kapasidade sira ho kompeténsia téknika sira ne'ebé permiti hadi'a kualidade hosi debate parlamentar ho kualifika prosesu sira desizaun nian kona-ba matéria orsamental sira ho supervizaun hosi finansa públika hosi Estadu".

Fahe iha tema hamutuk 11, semináriu inklui kestaun sira hanesan análize ba modelu supervizaun hosi finansa públika sira, fiskalizasaun hosi legalidade despeza públika sira ho konta sira Estadu nian, konsolidasaun ho perímetru orsamental, prosesu sira orientasaun nian ho fiskalizasaun polítika hosi Parlamentu".

Knaar hosi Komisaun Espesializadu Permanente Finansa Públika nian iha fiskalizasaun ho kontrolu kona-ba ezekusaun orsamental Parlamentu Nasional no "balansu hosi Reforma hosi Finansa Públika sira ne'ebé hala'o daudaun" hanesan mós tema sira seluk iha debate.

"Sei analiza mós kontribuisaun sira hosi instituisaun superior sira hosi kontrolu ho entidade responsável sira ba supervizaun hosi uzu di'ak hosi rekursu públiku sira iha Timor-Leste, nune'e mós sei konsidera perspetiva sira hosi parseiru internasional sira ho sosiedade sivil nian", refere hosi projetu.

Finansia hosi UE ho Camões-Institutu Koperasaun ho Lian nian no implementa hosi instituisaun portugeza, programa PFMO hanesan parseria ida hodi hadi'a kualidade hosi prestasaun servisu públika, liuhosi reforsu kestaun ho supervizaun finansa públika nian.

Programa inklui komponente ida ne'ebé diriji hodi hadi'a mekanizmu sira ho dalan sira jestaun hosi finansa públika nian, liuhosi reforsu hosi jestaun ho supervizaun finansa públika nian, ho apoiu orsamental diretu hosi UE iha valor euro millaun 17.

Komponente daruak, iha folin euro millaun 12, destina ba reforsu hosi supervizaun finansa públika nian, hodi reforsa instituisaun nasional sira no asegura kapasitasaun hosi kuadru ho tékniku sira hosi parseiru ualu Timor-Leste nian - Parlamentu Nasional, Kámara Kontas, Prokuradoria-Jeral Repúblika, Komisaun Anti-Korupsaun (CAC), Polísia Sientífika hosi Investigasaun Kriminal (PCIC) ho Inspesaun-Jeral Estadu (IGE) nian.

No fó mós apoiu ba jornalista sira ho sosiedade sivil hodi fortalese prosesu fiskalizasaun públika hosi konta sira Estadu nian.

Iha kazu hosi Parlamentu Nasional - ne'ebé apoiu reprezenta 20% hosi valor projetu nian - programa inklui asisténsia téknika ho formasaun iha tema sira hanesan supervizaun finansa públika nian, kapasitasaun ho formasaun hosi tékniku parlamentar sira iha elaborasaun ho análize hosi dokumentu legal sira, nune'e mós apresiasaun hosi informasaun hosi jestaun orsamental ho finanseiru.

Sapo TL | Lusa

Sem comentários: