Prezidente
Partidu FRETILIN, Francisco Guterres ‘Lu-Olo’ hateten, Prezidente Repúblika
(PR), Taur Matan Ruak sei la veta tan Orsamentu Jeral Estadu (OJE) 2016 ba dala
rua.
“Ha’u
nia haree Prezidente la veta orsamentu ba dala rua, veta dala ida depois hetan
konfirmasaun, señor Prezidente Repúblika iha loron 8 nia laran bele
promulga,”esplika Lu-Olo ba Jornalista iha Parlamentu Nasional (PN), Sesta
(08/01).
Maibe
tuir Lu-Olo, se PR Taur Matan Ruak veta OJE ne’e ba dala rua sei fo impaktu ba
dezenvolvimentu nasional nian.
“Ha’u
nia hanoin Sr.Prezidente Repúblika Taur Matan Ruak nia pontu de vista ne’e oin
seluk, enkuantu Governu ho PN nia pozisaun ne’e oin seluk kona-ba
dezenvolvimentu nasional nian, ne’ebe husik ba sira diskuti depois maka ita
haree, atu halo konfirmasaun ou halo alterasaun ba orsamentu tuir giaun ne’ebe
maka PN aprezenta,”tenik Lu-Olo.
Nune’e
mos tuir Lu-Olo, orsamentu ne’ebe maka PR Taur veta ne’e, veto politiku, la’os
veto inkonstituisionalidade.
“Veto
inskonstituisionalidade señor Prezidente Republika ne’e ba Tribunal Rekursu,
hafoin Tribunal Rekursu halo pronunsia inskonstituisionalidade maka Prezidente
Republika veto por inkonstituisionalidade mai PN, maibe agora veto politika
deit,”afirma Lu-Olo.
Orgaun
kompetente tenki rezolve
Nune’e
mos, eis Prezidente Repúblika (PR), José Ramos Horta hatete, PR Taur Matan Ruak
veta OJE 2016 ne’e direitu konstitusional. Maibe Horta husu orgaun Estadu sira
hanesan Governu, bankada parlamentar ho PR Taur tur hamutuk haraik an oitoan
hodi koalia ba malu, rona malu tanba deputadu ho Governu sira la’os Nai
Maromak, ne’ebé buat hotu sira halo iha osamentu ne’e los hotu kedas.
Ho
ne’e premiadu Nobel da Paz 1996 ne’e husu tenki koalia ho PR Taur hodi esplika
ba PR Taur no ema hotu hatene katak Prezidente Republika mos la’os Nai Maromak
ne’ebe saida maka PR Taur koalia ne’e los.
“Prezidente
da Republika veta osamentu ne’e, nia sukat buat ne’ebe tuir nia konsiensia,
analiza, veta ka la veta, ha’u la komenta se nia desizaun ne’e los ka la los.
Maibe ha’u espera sira tenki tur halo dialogu hodi osamentu bele aprova no
karik iha alterasaun ruma tenki halo iha tempu badak hodi labele demora
ezekusaun osamental nian,” hatete Ramos Horta ba jornalista sira iha Tribunal
Distrital Dili, Sesta (08/01).
Eis
PR Horta ne’e dehan, Parlamentu Nasional mos iha direitu atu haree no haruka
fila-fali ba Prezidente Repúblika, la bok liña oan ida mos ne’e sira nia
direitu.
“Prezidente
iha preorogativu konstitusional bele haruka ba Tribunal Rekursu hodi haree
faktu legal balun karik. ho ne’e asuntu ne’e la’os problema bo’ot ida, mundu
kuaze akontese loro-loron, iha Amerika Prezidente Obama asina lei ida ne’ebe
nia inisitiva no haruka ba kongresu maibe kongresu la aprova, ou kongresu
haruka buat ida ba Prezidente, Prezidente la aprova ne’e normal prosesu
demokratiku maka la’o hanesan ne’e,”dehan Ramos Horta.
Ramos
Horta hatutan tan, Primeiru Ministru, Rui Maria de Araújo, Maun Xanana ho
Deputados sira haraik an ba koalia ho maun Bo’ot Taur Matan Ruak no Prezidente
mos tenki haraik an oitoan, hodi OJE ne’e bele hetan lalais solusaun.
“Se
la hetan solusaun ha’u hanoin sira hotu sala ona no sira hotu la hatudu sira
nia matenek,”dehan tan Ramos Horta.
Bainhira
husu kona ba Governu ezekuta OJE 2015 atrazu, Horta hatan katak, ezekusaun
osamentu ne’e bele tarde, bele la kompeletu ne’e ladun iha preokupasaun tanba
hotu-hotu hatene, Timor-leste sei hasoru problema rekursu humanus. Maibe
problema sira ne’ebe ezekuta hodi tenki ezekuta ho didiak, se 80 % halo ne’e
tenki 80 % ezekusaun diak.
“Ha’u
la dun preokupadu ho ida ne’e tanba ha’u komprende difikuldades iha Governu nia
laran, iha administrasaun publika. Agora importante liu maka kualidade
projetus, ho ne’e bele ezekuta to’o deit 70 % maibe kualidade 100%, ida ne’e
ha’u kontenti los ona,”dehan Horta. Avi/Des
Jornal
Nacional
Lee
mos iha Timor Agora
Sem comentários:
Enviar um comentário