Saneamentu Munisípiu Dili Sujere Aplika Dekretu Lei 33/2008

DILI, (TATOLI) - Xefe Departamentu Saneamentu Munisípiu Dili (SMD), Domingos dos Santos Soriano, hatete SMD sujere ba Governu atu aplika dekretu lei 33/2008 kona-ba ijiene no orden públika nian iha kada artigu liuliu artigu 9 sobre koima bainhira so’e lixu arbiru.

“Iha dekretu lei 33/2008, parte balun la’o tiha ona hanesan halo operasaun ba animál, ema ne’ebé fa’an arbiru iha dalan públiku, agora parte lixu nian só hela ida de’it mak ema so’e lixu arbiru, ka’er tende fó sansaun”, dehan Domingos iha Munisípiu Dili, ohin.

Domingos relata iha tinan hirak liubá prosesu ne’e la’o hela, maibé koordenasaun husi liña ministériu balun dehan hein no haree moris abitante iha Dili oinsá bainhira atu kondena sansaun ruma.

“Ho ida ne’e mak sei dada hela to’o agora no sujere ba Governu bele aselera dekretu lei ida ne’e atu nune’e ita mós esforsu ba iha baze para sosializa ba ita-nia komunidade atu labele so’e fo’er arbiru, se karik ida ne’e mak la aplika, ha’u sente ita iha sidade ne’e susar atu atur malu, hakilar malu kona-ba lixu”.

Antes ne’e, iha tinan kotuk SMD halo ona sosializasaun ba dekretu ne’e iha baze, maibé falta ida mak ka’er ema so’e lixu arbiru tende prega sansaun.

“Ida ne’e mak to’o agora seidauk hala’o. Agora buat hotu depende ba komunidade, karik iha konxiénsia ita-nia sidade moos, karik laiha ita ko’alia dala-sanulu mós ita-nia sidade sei nakonu ho fo’er. Ami saneamentu prontu atu foti fo’er mas fo’er ne’ebé sira prodús tende bá tau iha fatin ne’ebé Governu prepara, labele so’e ba valeta, mota-laran, estrada públiku. Ida ne’e mak ita haree imajen ida ladún di’ak iha ita-nia sidade”.

Sobre udan-boot ne’ebé akontese sempre mosu inundasaun iha sidade Dili. “Ko’alia ba inundasaun la espera, ida ne’e natureza kuandu akontese nia mai saruntu ba de’it. Ha’u rona informasaun akontense iha Bekora, Komoro, Manleu, mota Komoro hetan inundasaun, ne’e loos duni tempu udan no natureza ne’ebé mai ita mós labele salva-aan liuliu abitante iha Manleu no ponte Komoro tempu bailoro sira hakarak uza mota ninin halo uma”.

Domingos hatutan nune’e mós iha foho leten, ema sira ne’ebé hela iha ne’ebá so’e fo’er iha bee kadalak no tempu udan bee lori tun sidade mak hetan inundasaun, nakonu ho fo’er.

“Udan hodi bainrua, horisehik ami fó volta sidade laran nakonu ho fo’er, intupidu ho fo’er ne’ebé bee lori tun husi foho no fatin seluk mai, liuliu iha Kaikoli, maibé di’ak uitoan tanba bee ne’ebé nalihun oras rua ka tolu suli sai hotu mas fo’er mak sei butuk hela ba fatin ne’ebé tau rede mas agora ami kontrola hela, bele hasai fo’er ne’ebé iha”.

Iha dekretu lei 33/2008, 27 agostu, artigu 8 kona-ba koima ka multa sira hatete infrasaun sira ne’ebé hakerek iha dekretu ne’e konstitui nu’udar kontra-ordensaun no sei kastigu ho koima dólar 5 to’o 500.

“Ida ne’e mak tende kria tan lei ida, dólar lima ne’e ba sé ho 500 ba sé. Iha ne’ebá hetete kuandu nia halo hahalok ne’ebé hetan dalarua ka tolu entaun dólar 500 ne’e dobru. Ho ida ne’e mak to’o agora sira kria lei ida hanesan ezemplu ida so’e fo’er ne’e hahú 04:00 to’o 07:00 dadersán, ida ne’e ami hasai nia inti husi dekretu lei 33/2008”.

Jornalista: Maria Auxiliadora | Editora: Rita Almeida