DESIZAUN TRIBUNAL BA JOÃO CÂNCIO-TARCISIO LALOOS

Desizaun ne’ebé Tribunal Distrital Dili, foti ona ba eis Ministru Edukasaun, João Câncio no Diretur Tarcisio laloos, tanba akuzasaun ne’ebé Ministériu Públiku halo ba ema nain rua ne’e, laiha provas.

Jurista Manuel Tilman esklarese katak, kazu ne’e verifikadu katak, projetu ne’e nia orsamentu planeadu no Primeiru Ministru rasik mak aloka US$ milaun 2, ninia enkomenda mós iha ho valor US$ 1.410, no kontratu mós hatete klaru ona, i sira nain rua kumpri kontratu ne’e.

Nia relata, osan ne’e Governu aloka ba projetu ne’e, to’o deit sasan tula to’o mai Portu Dili, atu halo instalasaun ne’e, laiha osan inklui atu fó formasaun ba ema sira ne’ebé servisu iha TV edukasaun ne’e mós laiha.

“Se la prova hanesan ne’e, pelemenus ha’u nia kliente, tenkiser absolvidu. Se la absolvidu, Tribunal Rekursu mós tenke fundamenta didiak, tanba ha’u nia kliente kumpri duni lei,”relata Manuel Tilman ba jornalista sira, iha nia kna’ar fatin Hotel Garden Beach Dili, Kinta (27/8).

Tanba ne’e, Tilman promete sei halo rekursu ba ninia kliente, Tarcisio hodi bele liver husi akuzasaun sira ne’e hotu.

“Ha’u mós advogadu la’os ba eis Ministru João Câncio, maibé ba nia Diretur Tarcisio. Ha’u laiha komentáriu ba Sr. João Cancio, maibé ba ha’u nia kliente Tarcisio ne’e, ha’u hanoin diviaser absolvidu,”katak Tilman.

Eis deputadu ne’e haktuir lala’ok kazu ne’e dehan, iha tinan 2009 iha programa Governu nian kona-ba atu hari’i buat ida bolu, TV Edukasaun, maibé osan laiha.

Mais komu iha tempu ne’eba, Parlamentu Nasionál aprova orsamentu ida ne’ebé bo’ot kedas, maibé la konsege ezekuta hotu. Entaun Tilman esplika, komu osan ne’e la konsege ezekuta hotu, Primeiru Ministru Xanana Gusmão rasik, mak hatete ba Ministru sira, atu osan ne’e labele hatama fali ba kofre Estadu, osan ne’e bele gasta ba buat ruma.

“Entaun Xanana rasik dehan, se Ministériu ida ne’ebé mak iha projetu ruma urjente no importante, bele aprezenta. Tanba ne’e mak, eis Ministru João Câncio, haree katak, TV Edukasaun ne’e importante, entaun nia aprezenta ba Primeiru Ministru Xanana,”katak Tilman.

Entaun Tilman dehan, iha momentu ne’eba, Primeiru Ministru Xanana konkorda, hodi asina kedas CPV ne’e, atu aloka distina US$ milaun 2 iha Ministériu Finansas, ba projetu ida ne’e.

Ne’eduni Tilman dehan, ida ne’e legal, tanba laiha krime ida iha ne’eba. Mai fali iha fulan Setembru, eis Ministru João Câncio rasik ho asesores sira iha ministériu edukasaun, prepara kontratu ida hodi hili kompañia ida ne’ebé mak mai atu ezekuta projetu ne’e.

Entaun Tilman esklarese, iha momentu ne’eba, sira hili Australia, tanba sira iha esperensia kona-ba TV edukativu ba avorijin sira. entaun prosesu ne’e la’o to’o iha ne’e, sira asina kontratu mós legal.

“Se asinatura ne’e asina emprezensa ou la asina emprezensa, atu sai serve para anula tiha kontratu ne’e, buat ne’e Ministériu públiku bele halo. Maibé ministériu públika lahalo ida ne’e. entaun se sira lahalo ida ne’e, buat ne’e la’o legal,”relata Tilman.

Nia hututan, iha kontratu ne’e nia laran mós hatete katak, bainhira kuandu asina ona kontratu, ministériu edukasaun tenke haruka lista sasan sira ne’e ba, no kuandu enkomenda ne’e aprovadu ona katak, sasan sira ne’e nia folin mak US$ 1.410, maibé tenke selu uluk 50% tuir kontrtu ne’ebé iha.

Tilman esklarese, tuir mai, bainhira kuandu sasan sira ne’e hola hotu ona, no antes atu hatama iha roo hodi tula mai Dili, tenke haruka uluk osan 25%. Bainhira sasan sira ne’e mai Dili, ministériu atu ba foti, tenke selu uluk osan ultima parte   nian, tanba akordu mak hatete ona hanesan ne’e.

Bianhira kuandu lori tiha sasan sira ne’e ba ministériu edukasaun, mak sira foin deskobre katak, sasan sira ne’ebé haruka mai husi Australia ne’e, segunda maun, la’os primeira maun.

“Entaun se karik iha krime, osan ruma kuandu selu 50% ne’e, eis Ministru ka eis Diretor, konbina ho sira iha Australia katak, ami selu agora 50%, maibé persetazen ruma tenke tau hela iha ami konta ruma iha Australia, tanba osan atu selu ne’e, ministériu finansas mak selu, la’os sira nain rua. Se hanesan ne’e duni, mak bele krime,”afirma Tilman.

Maibé Tilman dehan, ida ne’e laiha provas husi Ministériu Públik katak, sira simu osan ruma, tanba haruka ona osan 50% ba selu sasan sira ne’e. Tilman dehan, iha akuzasaun ne’e mós lahate katak, kuandu transporte haruka sasan sira ne’e mai, sira simu persentazen balu.cos

Jornal Nacional