domingo, 1 de novembro de 2015

Ekipa téknika rekomenda ba Governu atu sosa asaun Oi nian iha Timor Telekom


Ekipa téknika ida mak kria hosi Governu rekomenda atu ezekutivu haboot nia partisipasaun iha Timor Telekom hodi sosa partisipasaun Oi nian iha operadora ne’ebé antiga liu iha Timor-Leste, konfirma ba Lusa fonte sira ezekutivu nian.

Fonte ne’e esplika katak ida ne’e hanesan "opsaun únika" mak aprezenta hosi ekipa téknika ne’ebé aprezenta iha sesta-feira traballu preliminár sira hosi "estudu viabilidade" kona-ba hahalok sosa, ka la’e, partisipasaun Oi nian iha Timor Telekom.

Fonte ne’e esplika katak aprezentasaun preliminár hala’o iha sesta-feira lorokraik iha Ministériu Obra Públika, Transporte no Telekomunikasaun iha Dili no seaprezenta estudu iha fulan novembru iha Konsellu Ministru.

Sei realiza análize hosi Ekipa Téknika Traballu nian ida mka lidera hosi ministru Obra Públika, Transporte no Komunikasaun, Gastão de Sousa, hosi nia vise-ministru, Inácio Moreira, no hosi vise-ministru Finansas, Hélder Lopes.

Dokumentasaun ne’ebé Lusa hetan konfirma katak objetivu mak "estuda no elabora aprezentasaun ida", mak tenke konklui to’o finál fulan outubru, hodi lori ba Konsellu Ministru, kona-ba "posibilidade atu aumenta partisipasaun sosiál Estadu nian hanesan asionista Timor Telekom nian.

Ba ida ne’e Governu solisita informasaun detalla ba Timor Telekom iha Dili hodi avalia loloos kondisaun empreza nian.

Ba ne’e iha maiór fatia kapitál TT nian (54,01%) mak kontrola hosi sosiedade Telekomunikasaun Públika Timor (TPT) iha ne’ebé, Oi kontrola 76% hosi kapitál.

Asionista TPT nian sira seluk mak Fundasaun Harii – Sosiedade ba Dezenvolvimentu Timor-Leste nian (liga ho dioseze Baukau), mak kontrola 18% no hosi Fundasaun Oriente (6%).

Iha TT kapitál fahe entre TPT (54,01%), Estadu timoroan (20,59%), empreza ho sede iha Makau VDT Operator Holdings (17,86%), emprezáriu timoroan Júlio Alfaro (4,49%) no PT Participações SGPS (3,05%).

Karik Estadu timoroan avansa iha hahalok sosa partisipasaun Oi nian, asionista privadu balun ne’ebé rona hosi Lusa indika katak sei estuda atu haboot nia partisipasaun.

Sees hosi Timor, hahalok sosa antigu kapitál PT nan iha Timor Telekom, ne’ebé agora kontrola hosi Oi – mak ida ne’ebé hakarak transfere – hamosu ona interese hosi pelumenus kandidatu tolu.

Aleinde fundu Soberano de Pensões das Fiji, ne’ebé haruka delegadu mai Dili iha fulan fevereiru hodi rekolla informasaun kona-ba TT (kandidatura ne’ebé forte liu), iha pelumenus kandidatu rua seluk, entre sira ne’e mak empreza WebSat Media, ho sede iha Singapura.

Kandidatu ida seluk mós ho sede iha Singapura, hatudu interese iha negósiu, no la hatene ba agora ne’e formaliza ka la’e oferta hamutuk ho Oi.

Estimativa sira sujere katak  tinan 2012, "tinan di’ak liu" operadora nian, empreza (mak uluk hanesan monopolista iha merkadu timoroan) vale entre euro millaun 200 no 250 – kálkulu mak halo ho baze iha rásiu relativu ho EBITDA (rezultadu operasionál reál molok provizaun, impostu no amortizasaun) tinan ne’e nian, ne’ebé sa’e ba ba dólar millaun 41,6.

Valór empreza nian tun signifikativamente iha tinan hirak ikus ne’e, iha parte boot tanba entrada konkorrnte rua nian iha merkadu, empreza estatál indonézia Telkomcel (hosi Telkom Indonezia) no vietnamita Telemor (hosi grupu Viettel).

EBITDA iha tinaan kotuk nian hamutuk dólar millaun 18,15 de’it tanba ne’e mak estimativa sira, iha atuál konjuntura, aponta valór totál empreza nian entre dólar millaun 55 no 60.

Iha senáriu ne’e partisipasaun ne’ebé Oi hakarak transfere hamutuk dólar millaun 25 to’o 30.

Valór sira ne’ebé tenke konsidera bazeia ba dívida empreza nian, ne’ebé iha finál tinan 2014 sa’e ba dólar millaun 45,4, no relasiona ho kliente sira, atualmente besik dólar millaun 9,8, hosi sira ne’e maiór fatia korresponde ba Estadu karik empreza mak dólar millaun 8,7.

Dívida Estadu nian ne’e de’it mak reprezenta ba empreza “encargo” finanseiru anuál ho besik dólar rihun 700.

Maski nune’e Timor Telekom kontinua aprezenta konta pozitiva, lukru líkidu mak dólar rihun 537 iha tinan 2014, dook hosi tinan sira liubá, inkluzive iha tinan 2013 hamutuk millaun 8,12, maib’e reflete ba totalidade impaktu hosi forte konkorénsia iha merkadu.

Situação que levou a uma forte contenção financeira que se evidenciou, por exemplo, na redução de 14,3% nos gastos recorrentes, para 26,8 milhões de dólares.

SAPO TL ho Lusa

Sem comentários: